Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới ở bậc Tiểu học

 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 Để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trên tôi xin mạnh dạn đưa ra biện 
 pháp : “Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp 
 dạy học mới ở bậc Tiểu học”.
 2. Mục đích nghiên cứu
 - Nghiên cứu đề tài nhằm giúp tôi tự học, tự rèn luyện để nâng cao tay nghề 
 của bản thân, đồng thời muốn chuyển tải một số kinh nghiệm tích lũy được qua 
 quá trình công tác của mình đối với đồng nghiệp để cùng chung tay góp sức nâng 
 cao chất lượng dạy và học môn Mỹ thuật.
 - Hiểu được thực trạng của học sinh học tập môn mỹ thuật.
 - Đi sâu tìm hiểu về phương pháp dạy học bằng phương pháp dạy học mới.
 - Học sinh có sức tưởng tượng phong phú và gây hứng thú, học sinh yêu thích 
 môn Mỹ thuật ở tiểu học. Việc nghiên cứu đề tài có ý nghĩa vô cùng quan trọng nó 
 giúp cho việc giảng dạy có ý nghĩa hơn, đồng thời phát huy được tính tích cực của 
 học sinh trong học tập.
 - Nghiên cứu đề tài này giúp tôi có sự đam mê, hứng thú nghề nghiệp và hiểu 
 hơn về tâm lý học sinh tiểu học, giúp tôi càng hăng say giảng dạy và hoàn thành 
 tốt nhiệm vụ của người giáo viên mỹ thuật.
 - Phát hiện ra những tài năng có năng khiếu để bồi dưỡng, tiếp tục theo học ở 
 những lớp cao hơn.
 3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu.
 - Phạm vi nghiên cứu: Các chủ đề trong chương trình Mỹ thuật ở tiểu học.
 - Đối tượng ghiên cứu: Các biện pháp “Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật 
 theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới ở bậc Tiểu học”. 
 4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
 - Khảo sát thực trạng môn mỹ thuật dạy theo các chủ đề của học sinh tại 
 trường tôi đang công tác.
 2 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 tập, tạo tiền đề cho sự phát triển của thế hệ trẻ, những công dân tương lai của đất 
 nước.
 Trong những năm qua, Bộ Giáo dục và đào tạo thực hiện đường lối và chủ 
 trương của Đảng và Nhà nước với phương châm giáo dục toàn diện cho học sinh, 
 học sinh được học đủ các môn ở cấp Tiểu học. Được sự quan tâm quản lý, chỉ đạo 
 của các cấp, công tác giảng dạy Mĩ thuật ở trường Tiểu học đang từng bước ổn 
 định và phát triển, chất lượng giáo viên cũng dần được nâng cao. Bên cạnh đó, 
 ngày càng có nhiều người quan tâm hơn đến vấn đề giáo dục Mỹ thuật cho học 
 sinh.
 Là một giáo viên dạy Mĩ thuật Tiểu học tôi luôn cố gắng truyền cho học sinh 
 sự nhiệt tình, lòng say mê sáng tạo, yêu thích môn học Mỹ thuật.
 Phát sinh biến đổi và phát triển cùng với xã hội loài người, giáo dục ở mỗi 
 thời kỳ có những nhiệm vụ cụ thể khác nhau. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay 
 nhiệm vụ trung tâm của giáo dục là đào tạo thế hệ trẻ thành những con người mới 
 phát triển toàn diện. Muốn vậy giáo dục cần chú trọng tất cả các môn học góp 
 phần quan trọng hình thành một trong bốn mặt giáo dục : Đức- Trí- Thể- Mỹ - 
 Cho học sinh đồng thời góp phần quan trọng giúp các em hình thành năng lực, thị 
 hiếu thẩm mỹ của mình và giúp các em học tốt môn học khác như toán, tiếng việt, 
 tự nhiên xã hội.,,nên việc tổ chức và dạy tốt các môn học Mỹ thuật là rất cần thiết. 
 Mặt khác mức sống cảu nước ta hiện nay được nâng cao rất nhiều, đời sống 
 tinh thần rất được chú trọng, học sinh phát triển hơn về tâm lý và tư duy sáng tạo. 
 Vì vậy các em rất có năng khiếu và hứng thú hiểu biết về các loại hình nghệ thuật, 
 trong đó mỹ thuật chiếm giữ một vai trò quan trọng với mục tiêu chính :
 - Lấy người học làm trung tâm.
 - Khuyến khích sự tương tác.
 - Kích thích tư duy sáng tạo.
 - Kích thích phát triển nhận thức thông qua hoạt động thực tế.
 4 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 chán, học sinh thường làm việc đơn lẽ, ít có sự chia sẽ, các em ít thể hiện được 
 mình.
 - Hầu hết các bài học đều chú trọng việc thực hành vẽ không phát huy hết 
 được tính sáng tạo, khả năng diễn đạt bị hán chế, khó kết hợp với các môn học 
 khác.
 - Môn Mỹ thuật học sinh thường ít chú ý đến lý thuyết nên trong quá trình học 
 học sinh nhớ không kiến thức không lâu nên bài vẽ của học sinh chưa có nhiều tính 
 sáng tạo, một số em vẽ hình còn chậmkết quả bài vẽ chưa đồng đều. 
 Bảng 1: Kết quả đạt được trước khi chưa áp dụng sáng kiến
 Kết quả
 Lớp Sĩ số Hoàn thành tốt Hoàn thành
 SL % SL %
 3A 37 13 35 24 65
 4B 37 14 38 23 62
 5C 36 14 39 22 61
 3. Các giải pháp thực hiện:
 Để nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy 
 học mới ở bậc Tiểu học đạt hiệu quả, tôi đã thực hiện một số biện pháp sau
 3.1 Làm thay đổi nhận thức của phụ huynh và học sinh về tầm quan 
 trọng của việc học môn Mỹ thuật
 Mục tiêu của giáo dục tiểu học là nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở 
 ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ 
 và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học cấp trung học cơ sở. Đến trường các 
 em được tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi,lao động...Trong đó môn mỹ 
 thuật là một môn học chính thức trong hệ thống giáo dục. Qua môn học không chỉ 
 giúp cho các em biết thưởng thức cái đẹp mà biết sáng tạo ra cái đẹp, từ đó các em 
 6 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 năng giải quyết vấn đề, kỹ năng nói, diễn đạt, tập hợp và ghi chép tài liệu, kỹ năng 
 tạo hình, đóng vai nhân vật.
 3.3. Tích hợp nội dung kiến thức các môn học khác với môn mĩ thuật:
 * Muốn tổ chức dạy học theophương pháp này, giáo viên cần phải:
 - Giáo viên nắm bắt được những kiến thức cơ bản, các hình thức tổ chức hoạt 
 động học tập mỹ thuật theo quy trình phương pháp mới để có cảm hứng vận dụng, 
 linh hoạt, sáng tạo phù hợp với điều kiện thực tế địa phương.
 - Giáo viên biết cách tổ chức và đánh giá liên tục các quy trình mỹ thuật để 
 phát triển năng lực học tập, khả năng sáng tạo và kỹ năng sống ở mỗi học sinh.
 - Giáo viên hiểu mối liên hệ giữa mỹ thuật và các môn học khác, có khả năng 
 tích hợp trong thực tế giảng dạy, ví dụ:
 + Thông qua quy trình vẽ biểu cảm học sinh phát triển tư duy tượng, nhớ lại, 
 biểu đạt được những đồ vật, con vật, con người và ước lượng được các tỉ lệ các 
 bộ phận theo trí nhớ giúp các em học tốt hơn môn toán.
 + Khi học chủ đề quê hương em, học sinh được tham quan cảnh vật quê 
 hương từ đó các em được trải nghiêm thực tế và áp dụng vào bài văn tả cảnh.
 + Thông qua bức tranh học sinh tưởng tượng ra các câu chuyện và đóng vai 
 nhân vật trong câu chuyện giúp các em học tốt môn tiếng việt
 + Khi học các chủ đề học sinh biết tận dụng các đồ dùng, chai lọ, giấy, để 
 tạo nên những sản phẩm đẹp từ đó giúp các em ý thức bảo vệ các đồ vật xung 
 quang, bảo vệ môi trường
 - Trong quá trình học giáo viên nhắc nhở các thành viên trong nhóm biết lắng 
 nghe ý kiến của các bạn để phát huy được khả năng sang tạo của các thành viên 
 trong nhóm đồng thời thể hiện được tinh thần làm việc theo nhóm.
 * Đối với học sinh:
 - Các thành viên trong nhóm luôn tích cực tham gia các hoạt động.
 - Mỗi thành viên trong nhóm phải mạnh dạn nêu lên những ý tưởng của mình 
 trong bài học.
 8 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 vừa giới thiệu tác phẩm vừa giáo dục mọi người cách tham gia giao thông an toàn. 
 Qua những lần tổ chức học như vậy các em vừa được học vẽ vừa nhớ được luật 
 giao thông đường bộ và nhắc nhở những người xung quanh tham gia giao thông an 
 toàn.
 Chủ điểm tháng 11: Thi đua lập thành tích chào mừng ngày nhà giáo Việt 
 Nam. Thông qua chủ điểm chung của nhà trường tùy thuộc vào từng khối tôi đã 
 cho học sinh sang tạo nên những sản phẩm như: Làm bưu thiếp, vẽ hoa, xé dán, 
 làm hoa 3D để kết thành lẵng hoa để học sinh tặng cô giáo, bố mẹ nhân ngày 
 20/11 và trong hội chợ triển lãm “ Cùng em sáng tạo – Tri ân thầy cô” các em đã 
 có những sản phẩm trưng bày đẹp, sáng tạo Trong buổi trưng bày tôi thấy được 
 niềm vui trên khuôn mặt của các em khi được giới thiệu tác phẩm của mình với 
 bạn bè, thầy cô trong . Qua hội chợ cùng với những sản phẩm sáng tạo của các em 
 đã được nhà trường và phụ huynh đánh giá cao.
 Trong chương trình học tôi đã kết hợp với chủ đề của chương trình để học 
 sinh có sự tích hợp trong các môn học với nhau. Ví dụ khi học chủ đề quê hương 
 đất nước: tôi đã cho học sinh tham quan, dã ngoại ở bờ sông, cánh đồng, vãn cảnh 
 chùa để học sinh được tiếp xúc trực tiếp thực tế để học sinh tạo ra những sản 
 phẩm sinh động, gần gũi xung quanh em
 Tôi đã đưa ra hai chủ đề cụ thể để tổ chức dạy học theo phương pháp mới
 * Quy trình vẽ theo nhạc
 Âm nhạc và Mỹ thuật luôn có mối liên hệ vô hình. Thông qua vẽ theo nhạc 
 học sinh không chỉ được làm quen với những kỹ thuật vẽ mà còn cảm nhận được 
 những mạch cảm xúc trong từng tác phẩm âm nhạc, âm nhạc và giai điệu luôn gây 
 hứng khởi cho học sinh, có thể làm cho học sinh năng động hơn, có khi nhảy múa, 
 trong quy trình mỹ thuật này âm nhạc và vẽ tranh được kết hợp với nhau, tạo cho 
 học sinh trí tưởng tượng, sự thích thú sang tạo trong trang trí, vẽ tranh con vật hay 
 đồ vật. Học sinh vừa cảm thụ tiết tấu âm nhạc vừa đưa màu theo âm nhạc lúc 
 10 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 * Quy trình vẽ biểu cảm
 Có thể vẽ chân dung người hoặc vật, đồ vật. Khi vẽ học sinh quan sát thật tập 
 trung chủ yếu sử dụng sự kết hợp giữa mắt và tay, học sinh cố gắng không nhìn vào 
 giấy vẽ. Đối với vẽ chân dung, học sinh vẽ sẽ rất ấn tượng, rất hài hước thậm chí có 
 những bức vẽ chỉ nhận ra một bộ phận cơ thể, mắt tóc tai, miệng, mũi. Hay đối với 
 đồ vật chỉ mang dáng dấp đặc điểm của đồ vật mà mình vẽ. Vẽ biểu cảm giúp các 
 em tăng khả năng quan sát, giúp các em tư duy sáng tạo để tạo nên ấn tượng cho bức 
 tranh.
 *Sản phẩm của học sinh theo quy trình vẽ biểu cảm
 12 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 - Vẽ được bức tranh về đồ vật bằng các nét, màu sắc theo ý thích và tạo 
 hình.
 - Biết trưng bày, giới thiệu, chia sẻ cảm nhận về hình ảnh chính trong bức 
 tranh của mình, của bạn và tranh của họa sĩ được giới thiệu trong bài học.
 2. Phẩm chất
 Bài học góp phần bồi dưỡng ở HS các phẩm chất như: ý thức bảo vệ thiên 
 nhiên, tôn trọng sản phẩm, tác phẩm mỹ thuật,... thông qua một số biểu hiện chủ 
 yếu sau:
 - Yêu thiên nhiên và hình thành ý thức bảo vệ thiên nhiên xung quanh.
 - Chuẩn bị đồ dùng, vật liệu,...phục vụ học tập.
 II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
 1. Giáo viên:
 - Sách học MT lớp 5, tranh vẽ biểu cảm các đồ vật.
 - Mẫu vẽ: bình nước, ấm tích, chai, lọ hoa, ca, cốc...
 - Hình minh họa cách vẽ biểu cảm các đồ vật.
 2. Học sinh: 
 - Sách học MT lớp 5.
 - Giấy vẽ, màu vẽ, bút chì...
 - Một số đồ vật như bình đựng nước, ca, cốc, chai, lọ hoa, trái cây... để vẽ 
 nhóm.
 III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC:
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
 HĐ 1: Khởi động
 - Tổ chức cho HS chơi trò chơi: “Bịt - HS chơi theo sự hướng dẫn của GV, 
 mắt đoán tên đồ vật”. chọn ra đội thắng cuộc.
 - GV nhận xét, giới thiệu chủ đề. - Lắng nghe, mở bài học
 HĐ 2: Hình thành kiến thức mới.
 - Tổ chức HS hoạt động theo nhóm.
 14 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 không nhấc lên khỏi giấy trong cả quá hình dáng, đặc điểm nổi bật của đồ 
 trình vẽ. vật, kết hợp đưa nét vẽ liền mạch và 
 + Vẽ thêm các nét biểu cảm, có thể theo không nhìn xuống giấy vẽ.
 chiều dọc, ngang...theo cảm xúc. - Các nét biểu cảm thêm vào để trang 
 + Vẽ màu vào các đồ vật. trí cho đồ vật đẹp hơn, biểu cảm hơn.
 - Cho HS tham khảo một số hình ảnh - Sử dụng màu tương phản cho nổi bật
 sản phẩm đã chuẩn bị để các em có - Quan sát, học tập, áp dụng vào cho 
 thêm ý tưởng thực hiện. sản phẩm của mình.
 HĐ3: Luyện tập thực hành
 - Tổ chức cho HS thực hành vẽ cá nhân:
 + Yêu cầu HS quan sát mẫu, vẽ không 
 nhìn vào giấy. - Làm việc cá nhân
 + Vẽ thêm các nét theo cảm xúc - Quan sát kĩ mẫu vẽ để bắt được đặc 
 + Vẽ màu biểu cảm theo ý thích điểm nổi bật của đồ vật.
 * GV tiến hành cho HS vẽ biểu cảm đồ - Nét dọc, ngang; nét bo tròn...
 vật. - Rõ đậm nhạt, sáng tối, nóng lạnh...
 * Trưng bày, giới thiệu sản phẩm - HĐ cá nhân.
 - Tổ chức cho HS trưng bày sản phẩm. -Trưng bày sản phẩm
 - Hướng dẫn HS thuyết trình sản phẩm - Tự giới thiệu về bài của mình, HS 
 của mình. Gợi ý HS khác tham gia đặt khác đặt câu hỏi chia sẻ, học tập lẫn 
 câu hỏi để cùng chia sẻ, học tập lẫn nhau...
 nhau.
 - Đặt câu hỏi gợi mở giúp HS khắc sâu - Trả lời, khắc sâu ghi nhớ kiến thức 
 kiến thức, phát triển kĩ năng thuyết bài học.
 trình: - 1, 2 HS trả lời.
 + Em có cảm nhận gì sau khi tham gia 
 vẽ biểu cảm các đồ vật? - HS nêu.
 + Em thấy trên các bài vẽ của em và các 
 16 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 18 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 4.Kết quả đạt được sau khi nghiên cứu và áp dụng đề tài
 Sau khi áp dụng các biện pháp “Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo 
 các chủ đề trong phương pháp dạy học mới ở bậc Tiểu học” tôi đã đạt được một 
 số kết quả sau:
 * Khảo sát cuối năm học 2020-2021
 Bảng 2: Kết quả đạt được sau khi áp dụng sáng kiến
 Kết quả
 Lớp Sĩ số Hoàn thành tốt Hoàn thành
 SL % SL %
 3A 37 23 62 14 38
 4B 37 25 68 12 32
 5C 36 24 67 12 33
 5. Những kết quả đạt được:
 Tôi đã vận dụng phương pháp dạy học mỹ thuật mới theo một số chủ đề cho 
 các khối lớp sau khi được chuyên đề tôi hết sức bất ngờ với khả năng sáng tạo và 
 cách làm việc theo nhóm của học sinh và đặc biệt các em rất say mê hứng thú với 
 môn học. Vì thế vào năm học 2020 – 2021 chất lượng học tập có kết quả rất rõ rệt. 
 Thực ra ban đầu học sinh tham gia học phương pháp này còn lúng túng. Tuy nhiên 
 sau mỗi quy trình học giáo viên đã hướng dẫn để và các dụng cụ trực quan sinh 
 động để lôi cuốn các em vào bài học. Sau một thời gian thực nghiệm nhiều các em 
 đã nhuần nhuyễn việc học phương pháp mới, có những giờ học giáo viên cho 
 nhóm tự tìm hiểu và phân công công việc để phát huy được tinh thần tập thể, tự tin 
 trong các hoạt động và đương nhiên các sản phẩm của các em cũng đẹp, đa dạng, 
 phong phú và sáng tạo hơn so với trước. Đa số các em cũng cảm thấy thích tham 
 gia hoạt động nhóm. Đặc biệt các em còn có thể thuyết trình, tạo hình 2D, 3D, 
 20 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 22 Nâng cao chất lượng môn Mĩ thuật theo các chủ đề trong phương pháp dạy học mới 
 ở bậc Tiểu học.
 pháp quý giá hơn. Rất mong được sự trao đổi và giúp đỡ của các đồng chí để tôi có 
 thể làm tốt hơn trong công tác giảng dạy ở cơ sở nơi đơn vị tôi công tác.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
 Can Lộc, ngày 2 tháng 4 năm 2021
 24