Sáng kiến kinh nghiệm Một số trò chơi tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Toán Lớp 2

 2/15
 II. Mục đích nghiên cứu:
 Với đề tài này, mục đích nghiên cứu chính của tôi là tìm ra phương pháp tổ 
chức thích hợp nhất trong quá trình dạy môn Toán. Từ đó nhằm tạo ra hứng thú 
học môn Toán cho học sinh giúp học sinh học Toán một cách hiệu quả nhất.
 III. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
 1. Nhiệm vụ nghiên cứu:
 Tìm hiểu tình hình học Toán, hứng thú học môn Toán của học sinh. Đề 
xuất một số biện pháp thực hiện trong quá trình dạy học môn Toán. 
 2. Đối tượng nghiên cứu:
 - Một số trò chơi tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Toán lớp 2.
 3. Phạm vi nghiên cứu:
 - Học sinh lớp 2A5 năm học 2020 - 2021 tôi đang phụ trách, với tổng số 
học sinh là 38 em và đủ các đối tượng. 
 4. Phương pháp nghiên cứu:
 Để thực hiện được mục đích của đề tài đặt ra, tôi mạnh dạn nghiên cứu, học 
 hỏi tìm tòi, áp dụng những phương pháp sau :
 - Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục ... liên quan đến nội dung đề tài.
 - Đọc SGK, sách giáo viên, các loại sách tham khảo: Toán tuổi thơ, Giúp em 
vui học toán.
 - Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội dung các tiết học có sử dụng 
các trò chơi toán học.
 - Tìm hiểu thực trạng việc dạy học khi tổ chức một số trò chơi Toán học lớp 2
 - Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm (Soạn giáo án đã thông qua các 
tiết dạy). Tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học để kiểm tra tính khả 
thi của đề tài.
 5. Thời gian thực hiện đề tài:
 Tôi nghiên cứu và thực hiện đề tài này trong năm học 2020 – 2021. Cụ thể 
như sau:
 Thời gian Nội dung
 Tháng 9/ 2020 - Điều tra – Khảo sát thực tế
 Tháng 10, 11/ 2020 - Thực nghiệm sư phạm trong 12 tiết dạy
 Tháng 12/ 2020 - Sơ kết kết quả đợt I
 Tháng 1 4/2021 - Thực nghiệm sư phạm trong 12 tiết dạy
 - Sơ kết kết quả đợt II
 Tháng 4/ 2021
 - Viết đề cương dàn bài sơ lược của SKKN
 Tháng 5/ 2021 - Hoàn thành bài viết SKKN 4/15
1 gặp phải một sự thay đổi đột ngột mà đến cuối năm học lớp 1 và sang lớp 2 
các em mới quen dần với cách học đó. Do vậy, giờ học sẽ trở nên nặng nề, 
không duy trì được khả năng chú ý của các em nếu các em chỉ có nghe và làm 
theo.
 Muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi giáo viên phải đổi mới phương pháp 
dạy học tức là kiểu dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm”, hướng tập 
trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em. Kiểu dạy này người giáo 
viên là người định hướng, tổ chức ra những tình huống học tập nó kích thích vào 
óc tò mò và tư duy độc lập. Muốn các em học được thì trước hết giáo viên phải 
nắm chắc nội dung của mỗi bài và lựa chọn, vận dụng các phương pháp sao cho 
phù hợp, bài nào thì sử dụng các phương pháp trực quan, thuyết trình, trò chơi 
 hoặc bài nào thì sử dụng phương pháp giảng giải, kiểm tra, thí nghiệm  
Đặc biệt là các phương tiện trực quan sinh động, rõ nét sẽ thu hút được sự chú ý 
của học sinh. Trong những tiết học có đồ dùng trực quan đẹp, rõ nét, học sinh sẽ 
chú ý đến bài giảng hơn và kết quả là học sinh tiếp thu bài tốt hơn, nhớ lâu hơn 
nhưng phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của học sinh.
 II. Cở sở thực tiễn:
 1. Thực trạng:
 Đối với đơn vị trường tôi đang công tác là một xã miền núi có nhiều học 
sinh dân tộc ít người, để các em bắt kịp đà phát triển chung của xã hội nên rất 
cần sự sáng tạo. Mà mà hiện nay điều kiện để phát triển cho các em còn rất 
nhiều hạn chế nguyên nhân là do đâu? Tôi nghĩ thứ nhất là do điều kiện cơ sở 
vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy. Một số giờ giáo viên muốn tổ chức trò 
chơi thì không có điều kiện. Nguyên nhân thứ hai là về phía học sinh mà cụ thể 
nhất là học sinh lớp tôi đang chủ nhiệm theo điều tra cơ bản đa số học sinh có 
bố mẹ làm nghề nông, làm công nhân ít có trời gian dành cho việc giám sát và 
giúp đỡ các em phát triển toàn diên. Do điều kiện sống, môi trường gia đình mà 
sự hiểu biết của các em về thế giới xung quanh còn hạn chế. Các em còn rụt rè 
ngượng ngùng không tự tin trong giao tiếp. Đây là khác biệt lớn so với trẻ em có 
điều kiên thuận lợi hơn trong các trường trên địa bàn của huyện. Vì vậy, tôi luôn 
quan tâm gần gũi bồi dưỡng tư tưởng tình cảm vốn sống cho học sinh, đồng thời 
tự học hỏi, trau dồi kiến thức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ sư phạm qua bạn 
bè, đồng nghiệp, qua sách báo, mạng xã hội tìm tòi ra những hướng đi mới để 
giảng dạy tốt các môn học nói chung và môn Toán nói riêng.
 Cụ thể là sau khi kiểm tra chất lượng đầu năm học, và quá trình giảng dạy 
thưc tế đa số học sinh ít hứng thú trong học tập, có biểu hiện lười học còn chiếm 
phần lớn, nhiều hơn số học sinh hứng thú trong học tập, tích cực phát biểu xây 
dựng bài. 6/15
lớp 2. Vì vậy với những trăn trở trên tôi có suy nghĩ tìm tòi và viết nên đề tài 
“Một số trò chơi tạo hứng thúcho học sinh trong giờ học Toán lớp 2”
 Để đưa các em vào thế giới “học mà chơi, chơi mà học”, tạo niềm tin để 
các em vững dạ bước vào các lớp kế tiếp mà không bị bỡ ngỡ.
 Trong chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, môn Toán cùng với các 
môn học khác trong nhà trường Tiểu học có những vai trò góp phần hết sức 
quan trọng đào tạo nên những con người phát triển toàn diện.
 Toán học là môn khoa học tự nhiên có tính lôgíc và tính chính xác cao, nó 
là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ khoa học khác.
 Muốn học sinh Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi người Giáo viên 
không phải chỉ truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đã có sẵn trong Sách giáo 
khoa, sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách rập khuôn, máy móc làm 
cho học sinh học tập một cách thụ động. Nếu chỉ dạy học như vậy thì việc học 
tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không 
cao. Nó là một trong những nguyên nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em 
thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những 
đổi mới diễn ra hàng ngày.
 1. Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này:
 a.Thuận lợi
 Trong những năm giảng dạy tại trường Tiểu học Ba Trại A. Được sự tín 
nhiệm của Ban giám hiệu trường, tôi được Phân công giảng dạy lớp 2. Đa số học 
sinh nơi đây thuộc vùng nông thôn, miền núi nên việc tìm kiếm các vật liệu để 
làm đồ dùng học tập phục vụ cho tiết học cụ thể là các trò chơi Toán học khá dễ 
dàng. Các đồ dùng tự làm của giáo viên khai thác từ những vật liệu gần gũi xung 
quanh (từ các phế liệu như: Vỏ hộp bánh, đầu gỗ, đầu nứa, nắp chai, giấy bìa 
) sao cho đồ dùng vừa đảm bảo tính khoa học, tính giáo dục, tính thẩm mỹ 
nhưng ít tốn kém.
 Cơ sở vật chất, điều kiện dạy học, đồ dùng trang thiết bị được cấp trên đầu 
tư hỗ trợ tương đối đầy đủ nên việc dạy học của thầy và trò diễn ra khá thuận lợi.
 b. Khó khăn:
 Các em vừa bước qua ngưỡng cửa của lớp 1vào lớp 2, đây là lứa tuổi còn 
quen với việc tự do vui chơi, chưa đi vào nề nếp học tập một cách có ý thức.
 Đa số phụ huynh chưa quan tâm đến học tập của con cái, đồ dùng học tập 
của một số em còn thiếu, tính tự giác học tập của các em chưa cao. Không có sự 
phối hợp, giúp đỡ cho con em mình biết tự lực trong việc học tập ở lớp cũng như 
ở nhà.
 Bàn ghế chưa đúng qui cách, các em khó di chuyển khi tổ chức trò chơi. 8/15
 + Sau khi hoàn thành một chương. Với cách này sẽ giúp cho học sinh hệ 
thống lại kiến thức một cách sinh động và hiệu quả.
2.3. Xây dựng và thiết kế trò chơi:
 Trò chơi học tập là trò chơi mà luật của nó bao gồm các qui tắc gắn với 
kiến thức, kĩ năng có được trong hoạt động học tập, gắn với nội dung bài học, 
giúp các em khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân, thông qua các trò chơi học 
sinh vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học vào các tình huống của trò chơi. Do 
đó, học sinh được thực hành luyện tập các kĩ năng môn Toán được đưa vào trò 
chơi.
 Để các trò chơi góp phần mang hiệu quả cao trong giờ học, khi xây dựng 
và thiết kế trò chơi tôi thường tuân thủ các nguyên tắc sau:
  Phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết học.
  Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục.
  Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học.
  Trò chơi phải phù hợp với tâm lý học sinh lớp 2, phù hợp với khả năng 
người hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
  Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh.
 Thông thường cấu trúc của một trò chơi học tập Toán lớp 2 tôi đã thiết kế 
như sau:
 ➢ Tên trò chơi:
 Mục đích: Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến 
thức, kỹ năng nào. Mục đích của trò chơi sẽ qui định hoạt động chơi được thiết 
kế trong trò chơi.
 Đồ dùng đồ chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong trò chơi 
học tập.
 Nêu luật chơi: Chỉ rõ nguyên tắc của hoạt động chơi qui định đối với 
người chơi, qui định thắng thua của trò chơi.
 Số người tham gia: Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơi.
 Nêu cách chơi: Để người chơi nắm và thực hiện tốt.
 ➢ Cách tổ chức trò chơi : 
 * Thời gian tiến hành từ 5 – 7 phút
 • Bước 1: Giới thiệu trò chơi.
 ➢ Nêu tên trò chơi.
 ➢ Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ 
 quy định chơi.
 • Bước 2: Chơi thử 
 ➢ Thông qua chơi thử để nhấn mạnh luật chơi. 10/15
 - Em tính giỏi trả lời (nếu trả lời đúng thì được đi tiếp theo em đầu rồng). 
Cứ như thế em làm đầu rồng cứ ra câu hỏi và cuốn đàn lên mây.
 - Lưu ý : Ở trò chơi này nên chọn em làm đầu rồng (là em Trưởng trò) 
phải nhanh nhẹn, hoạt bát.
 Ví dụ 2: Trò chơi : Bác đưa thư 
 (Phụ lục 4: Hình ảnh GV hưởng dẫn HS chơi trò chơi)
(Áp dụng dạy các bài bảng nhân, bảng chia)
- Mục đích: Giúp học sinh thuộc lòng bảng nhân 5. Kết hợp với các thói quen 
nói "cảm ơn" khi người khác giúp một việc gì
- Chuẩn bị: + Một số thẻ, mỗi thẻ có ghi 1 số 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35.... 50 là 
kết quả của các phép nhân để làm số nhà.
 - Một số phong bì có ghi phép nhân trong bảng 5: 1 x 5, 5 x 1, 2 x 5, 5 x 2...
 - Một tấm card đeo ở ngực ghi "Nhân viên bưu điện".
- Cách chơi:
 + Gọi 1 số em lên bảng chơi, giáo viên phát cho mỗi 1 thẻ để làm số nhà. 
Một em đóng vai "Bác đưa thư" ngực đeo "Nhân viên bưu điện" tay cầm tập 
phong bì.
 + Một số em đứng trên bảng, lần lượt từng em một nói :
 Bác đưa thư ơi
 Cháu có thư không ?
 Đưa giúp cháu với
 Số nhà .............. 15
 Khi đọc đến câu cuối cùng "số nhà .............. 15" thì đồng thời em đó giơ 
số nhà 15 của mình lên cho cả lớp xem. Lúc này nhiệm vụ của "Bác đưa thư" 
phải tính nhẩm cho nhanh để chọn đúng lá thư có ghi phép tính có kết quả là số 
tương ứng giao cho chủ nhà (ở trường hợp này phải chọn phong bì "5 x 3" hoặc 
"3 x 5" giao cho chủ nhà. Chủ nhà nhận thư và nói lời "cảm ơn". Cứ như vậy các 
bạn chơi lại nói và "Bác đưa thư" lại tiếp tục đưa thư cho các nhà.
 Nếu "bác đưa thư" nhẩm sai, đưa không đúng địa chỉ nhận thì không được 
đóng vai đưa thư nữa mà trở về chỗ để các bạn khác lên thay.
 Nếu các lần đưa thư đều đúng thì sau 3 lần được cô giáo tuyên dương và 
đổi chỗ cho bạn khác chơi.
 * Bài học kinh nghiệm rút ra từ trò chơi Rồng cuốn lên mây và Bác 
đưa thư:
 - Dựa vào nội dung bài học, cơ sở vật chất hiện có của nhà trường để tổ 
chức trò chơi thật hợp lý.
 - Cần lồng ghép trò chơi vào nội dung bài học cho phù hợp, tránh gây áp 
lực đối với học sinh. 12/15
 Trò chơi 2: Tìm hoa hái quả
(Áp dụng dạy các bảng nhân, bảng chia)
- Mục đích : Giúp học sinh thuộc lòng bảng nhân 4. Kết hợp luyện trí nhớ, 
nhanh tay, tư duy,
- Chuẩn bị : + 4 bình hoa cho 4 nhóm.
 + Mỗi nhóm 5 hoa và 5 quả.
 + Một bảng cài.
 - Cách chơi :
 + Các em sẽ hái những bông hoa có mang phép tính và hái quả có kết quả 
tương ứng với bông hoa và đính lên bảng cài. Nhóm nào xếp được nhiều phép 
đúng nhóm đó sẽ thắng cuộc. Được cài một bông hoa.
 Trò chơi 3: Cùng leo dốc (Tiết 131 - Luyện tập chung)
 (Phụ lục 6: Hình ảnh học sinh tham gia vào trò chơi)
 * Mục đích: Luyện kỹ năng tính trong các bảng nhân, chia đã học
 * Chuẩn bị:
 + 2 bảng phụ hoặc 2 tờ bìa cứng ghi nội dung như sau:
 * Cách chơi:
 + Phấn màu hoặc bút dạ
 + Chọn 2 đội chơi. Mỗi đội 5 em lên bảng, có nhiệm vụ điền kết quả vào 
các phép tính. Khi nghe hiệu lệnh “bắt đầu” 2 đội bắt đầu nhẩm nhanh rồi ghi 
kết quả vào từng phép tính một, em này điền xong thì lại đến em khác, từ dưới 
lên: cứ như vậy đội nào leo dốc “90 : 3” trước là đội đó thắng cuộc.
 + Nếu đội leo lên đỉnh dốc trước mà làm không đúng kết quả thì ta tính số 
bậc (làm phép đúng) của cả hai đội để lựa chọn.
 + Đội thắng cuộc được thưởng 1 tràng pháo tay. Đội thua cuộc thì phải 
hát tặng các bạn 1 bài hát.
 * Lưu ý: Trò chơi này có thể áp dụng chơi trong nhiều bài học nội dung 
khác nhau ta chỉ cần thay các phép tính phù hợp là được.
 Trò chơi 4: Mèo bắt chuột
 (Tiết 120: Luyện tập) bài 1
 *Mục đích:
 + Luyện tập củng cố kỹ năng nhân chia
 + Tập cho học sinh cách đánh giá, cho điểm
 * Chuẩn bị
 + Mặt nạ mèo và mặt nạ chuột.
 + Hai tấm bìa ghi phép tính cho 2 đội.
 + Đồng hồ theo dõi thời gian 14/15
 + Phép tính "8 : 2" có kết quả bằng bao nhiêu ?
 + Muốn chú Ong này tìm được về thì phải thay đổi số trên cánh hoa như 
thế nào ?
 Trò chơi 6: Cánh hoa tìm nhụy
Ví dụ: bài: Phép cộng có tổng bằng 100
 * Mục đích:
 - Giúp các em làm quen cánh tính tới số 100, các số tròn chục. 
 Ví dụ: củng cố cách cộng trừ trong phạm vi 100.
 * Chuẩn bị:
 - 2 nhụy hoa ghi kết quả và các cánh hoa ghi phép tính.
 * Cách chơi: 
 - Chọn hai đội bất kì, mỗi đội 3 em, giáo viên cho một thời gian nhất định. 
Trong thời gian đó hai đội phải hoàn tất ghép các cánh hoa vào nhụy thích hợp. 
Cả lớp cổ vũ cho hai đội bằng cách hô to “Bạn ơi, cố lên”
 Trò chơi 7: Rung chung vàng
 (Áp dụng trong củng cố của các bài toán)
 * Mục đích:
 Giúp học sinh nhớ lại toàn diện bài học trong một tiết học.
 * Chuẩn bị:
 + Một cây cảnh, trên cây có treo một quả chuông vàng.
 + Giáo viên chuẩn bị một số câu hỏi.
 * Cách chơi: 
 Giáo viên chia mỗi dãy một nhóm, giáo viên lần lượt đọc câu hỏi, lần lượt 
học sinh các nhóm ghi vào bản con. Sau 10 câu giáo viên chốt nhóm nào còn 
nhiều bạn đúng nhóm đó được rung chuông vàng.
 *Các trò chơi mà tôi đã nêu trên, không những dạy được trong các tiết 
dạy toán mà nó còn thực hiện được tất cả trong các giờ học khác như: Luyện từ 
và câu, chính tả, tập đọc, 
5. Kết quả:
 Qua việc tổ chức trò chơi học tập trong giờ học Toán cho học sinh lớp 
2A5 cho thấy chất lượng dạy học được cải thiện rõ rệt, các em đã tích cực, chủ 
động tiếp thu bài học, hứng thú học tập hơn, không chỉ làm cho các em hứng thú 
hơn trong học tập mà còn giúp các em tự tin hơn, có cơ hội khẳng định mình và 
tự đánh giá nhau trong học tập. Kết quả cho thấy các em đã tiến bộ vượt bậc.
 (Phụ lục 7: Bảng thống kê kết quả)
 Chất lượng lên lớp thẳng hằng năm do tôi phụ trách đều đạt 100%. Trong 
đó tỷ lệ khá giỏi môn Toán hằng năm đều năm sau cao hơn năm trước. 16/15
 PHỤ LỤC
 Phụ lục 1: PHIẾU ĐIỀU TRA
 "Tìm hiểu hứng thú của học sinh lớp 2 với việc học Toán".
 1- Phiếu thăm dò đối với học sinh: 
 Con hãy trả lời các câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống 
trước câu trả lời con chọn.
 1- Con có thích học Toán không?
  Rất thích  Thích  Không thích
 2- Trong giờ học Toán, con có tích cực tham gia phát biểu xây dựng bài 
không không?
  Tích cực  Bình thường  Không thích
 3- Con có thích trò chơi trong học Toán không?
  Rất thích  Thích  Không thích
 2- Phiếu thăm dò ý kiến giáo viên về việc dạy học Toán.
 1- Anh (chị) thấy việc dạy Toán có thực sự quan trọng không?
  Rất quan trọng  Bình thường Không quan trọng
 2- Ở lớp anh (chị) dạy học sinh có tích cực học môn Toán không?
  Tích cực  Bình thường  Không tích cực
 3- Theo anh (chị), khi dạy Toán cho học sinh Lớp 2, khó khăn nào sau 
đây là lớn nhất?
  Học sinh sợ học Toán.
  Học sinh không tích cực trong giờ học.
  Học sinh không có đồ dùng học tập.
  Giáo viên chưa có biện pháp để kích thích nhu cầu học Toán của học 
sinh.
 - Lý do khác:
 .......................................................................................................................
 .......................................................................................................................
 4- Theo anh (chị) nguyên nhân chính nào dẫn đến dạy học Toán chưa 
đạt hiệu quả cao?
  Giáo viên xem nhẹ việc dạy Toán.
  Học sinh không hứng thú với việc học Toán.
  Nội dung yêu cầu của môn Toán quá cao.
 5- Những biện pháp mà anh chị đã sử dụng trong dạy học Toán để kích 
thích nhu cầu học môn Toán của học sinh:
 ...................................................................................................................