Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp học sinh Lớp 6 học tốt môn Nghệ thuật (Mĩ thuật) ở trường THCS, bộ sách Cánh diều

 học tập, thực hiện các nhiệm vụ học tập của môn học để có những định hướng 
giúp các em học tập tốt theo khả năng riêng từng cá nhân.
 - Việc khai thác và sử dụng đồ dùng còn còn máy móc, dập khuôn theo các 
thiết kế của mình, chưa linh hoạt, sinh động, gần gũi với thực tế HS 
 - Trong tiết thực hành đã định hướng cho học sinh làm theo sự hướng dẫn 
của giáo viên là chủ yếu. Học sinh không có nhiều hứng thú, do vậy kết quả học 
tập của các em sau mỗi giờ học thường rất đơn điệu, không có tính sáng tạo. 
 5. Sự cần thiết phải áp dụng giải pháp sáng kiến: 
 Mĩ thuật là môn được nhiều học sinh hứng thú và yêu thích do môn học này 
các em được thỏa sức thể hiện, sáng tạo những hiểu biết của mình về thế giới 
xung quanh. Đây cũng là môn học mà các em không bị áp lực về điểm số, mà 
còn là một tiết học giúp các em thư giãn sau những môn học căng thẳng khác. 
Nhưng để các em hoàn toàn hứng thú và say mê môn học này còn đòi hỏi người 
giáo viên phải nắm bắt, thấu hiểu được các đối tượng học sinh và tổ chức những 
hoạt động sôi nổi, hứng thú để lôi kéo các em vào bài học. Qua môn học giúp 
các em phát huy khả năng cảm thụ cái đẹp, hình thành thị hiếu thẩm mĩ trong 
cuộc sống. Ngoài ra cũng tạo hứng thú cho học sinh học tốt các môn học khác. 
 6. Mục đích của giải pháp sáng kiến: 
 Giải pháp nhằm đánh giá thực trạng và đề ra một số biện pháp nắm bắt, tổ 
chức, sử dụng các phương pháp dạy học hợp lý trong môn Nghệ thuật (Mĩ thuật 
6), nhằm góp phần nâng cao hiệu quả dạy - học bộ môn. 
 Ngoài ra, còn giúp các đồng nghiệp có thêm tư liệu, kinh nghiệm để tổ chức 
giảng dạy, nâng cao chất lượng giờ dạy của bộ môn. 
 7. Nội dung: 
 7.1. Thuyết minh giải pháp mới hoặc cải tiến: 
 1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức và hiểu biết về vai trò của môn Mĩ 
thuật cho phụ huynh và học sinh cực, sáng tạo của người học như: Kĩ thuật các mảnh ghép; kĩ thuật khăn trải 
bàn; kĩ thuật động não; kĩ thuật tia chớp; kĩ thuật sơ đồ tư duy
 Trong những giờ học được tiếp xúc với các em, ngoài việc cung cấp những 
kiến thức cơ bản về môn học, tôi luôn quan tâm, chỉ bảo tận tình và giúp đỡ các 
em khi các em gặp khó khăn, tạo không khí lớp học thoải mái gần gũi với học 
sinh. 
 Những em học khá hơn hoặc có năng khiếu về mĩ thuật, tôi khuyến khích 
các em để các em tạo ra được những sản phẩm đẹp và độc đáo từ đó các em sẽ 
có nhiều hứng thú học tập môn Mĩ thuật hơn. 
 Ngoài ra, giáo viên nên tăng cường cho học sinh nhận xét đánh giá chéo 
nhau và giáo viên nhận xét, định hướng bài cho học sinh bằng lời ở trên lớp. 
Việc tăng cường nhận xét, đánh giá học sinh nhằm giúp nhận biết được điểm 
mạnh, điểm yếu của học sinh để có biện pháp cải thiện, hoàn thiện phương thức 
dạy và học để phát triển năng lực của học sinh. Hiện tại, môn học được đánh giá 
theo thông tư 22/2021/TT- BGDĐT với 2 mức độ Đạt và Chưa đạt, vì vậy việc 
giáo viên tăng cường nhận xét trực tiếp rất có lợi. 
 Việc áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy giúp các em quan sát, tiếp 
cận và nắm bắt thông tin một cách cụ thể, dễ dàng hơn. Nhưng bên cạnh đó phải 
sử dụng vào tùy từng bài cụ thể nếu không sẽ dẫn đến hiệu quả không cao. 
 Ví dụ: Khi dạy bài 4: “Nghệ thuật tạo hình Tiền sử và Cổ đại”, tôi đã sử 
dụng các tư liệu hình ảnh, video về các tác phẩm, công trình nghệ thuật của thời 
Tiền sử, Cổ đại trên thế giới chiếu lên cho học sinh quan sát. Với việc sử dụng 
công nghệ thông tin như vậy, các tư liệu sẽ trở nên sinh động, rõ nét, hấp dẫn 
hơn; để các em cảm nhận, phân tích được một số yếu tố thẩm mĩ từ đó nêu được 
cảm nhận về sản phẩm, có thể vẽ tranh hoặc tạo hình theo phong cách nghệ 
thuật Tiền sử hoặc Cổ đại ấy. Biết trân trọng, giữ gìn những giá trị nghệ thuật 
của Việt Nam cũng như của các dân tộc trên thế giới. 
 3. Biện pháp 3: Trong giảng dạy cần phân hóa đối tượng học sinh để hỗ 
trợ kịp thời cho học sinh trong học tập sát một cách phù hợp, dễ hiểu nhằm thúc đẩy, phát triển ở học sinh ý thức tìm 
tòi, khám phá cuộc sống, môi trường xung quanh và thưởng thức nghệ thuật. 
 Quan sát - nhận thức thẩm mĩ cần được kết hợp, lồng ghép trong hoạt động 
thực hành sáng tạo, thảo luận, phân tích, đánh giá thẩm mĩ của tiến trình dạy 
học và liên hệ, ứng dụng thực tiễn. Giáo viên hướng dẫn cần đúng quy trình, 
liên hệ thực tế sát thực, sâu sắc. 
 Ví dụ với bài 2: “Tạo hình nhóm nhân vật”. Học sinh thay vì ngồi nhớ lại 
các hoạt động đã diễn ra ở trường hay trong cuộc sống hàng ngày, thì giờ học đó 
tôi tạo một video gồm các hình ảnh hoạt động như hoạt động học tập, vui chơi, 
thể thao, văn nghệ, tham gia giao thông, các hoạt động sinh hoạt trong gia đình, 
trong nhà trường, ngoài xã hội để các em có thể quan sát động tác, dáng 
người, màu sắc trong các hoạt động một cách chi tiết, cụ thể hơn. Như vậy sẽ 
giúp học sinh hình thành ý tưởng thể hiện sản phẩm mĩ thuật tốt hơn. 
 Có thể tổ chức tham quan kết hợp cách tạo hình nhân vật ví dụ: thay vì học 
sinh ngồi trong lớp quan sát hoặc tưởng tượng ra các hoạt động nhân vật có hình 
dáng như thế nào, tư thế ra sao thì giờ học đó tôi tổ chức lồng ghép cho học 
sinh trải nghiệm học tập ngoài trời vừa quan sát vui vẻ vừa học với hoạt động 
học tập môn Thể dục, nội dung thực hành ở các lớp khác, thậm chí quan sát 
chính hoạt động của các nhóm bạn lớp mình đang tìm hiểu bài học... 
 Thiết kế giáo án thực nghiệm môn Nghệ thuật (Mĩ thuật) 6 
 CHỦ ĐỀ 2: DI SẢN MĨ THUẬT
 BÀI 4: NGHỆ THUẬT TẠO HÌNH TIỀN SỬ VÀ CỔ ĐẠI (2 TIẾT) 
 I. MỤC TIÊU 
 1. Kiến thức 
 - Cung cấp giá trị mĩ thuật của thời kì nghệ thuật tiền sử và cổ đại qua một 
số hiện vật. - SGK Mĩ thuật 6, kế hoạch DH, đồ dùng, thiết bị dạy học, ảnh các tác phẩm 
nghệ thuật tạo hình thời tiền sử và cổ đại, tranh vẽ theo phong cách nghệ thuật 
tiền sử và cổ đại, giấy, màu, bút,... 
 2. Đối với học sinh 
 - SGK, vở thực hành 
 - Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học. 
 - Dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV. 
 III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
 1. Ổn định tổ chức: 
 - Kiểm tra sĩ số lớp 
 - Giới thiệu những đồ dùng, vật liệu đã chuẩn bị 
 2. Bài mới 
 *Khởi động 
 - GV chiếu hình ảnh một số hoạt động thời kì tiền sử, cổ đại và hỏi: 
 + Tranh vẽ nội dung gì? 
 + Theo em đây là giai đoạn nào trong lịch sử loài người?
 - HS tiếp nhận nhiệm vụ. 
 - GV đặt vấn đề: hình ảnh trên đã cho chúng ta thấy được một phần sinh 
hoạt thời kì tiền sử và cổ đại. Để tìm hiểu về nghệ thuật tạo hình tiền sử và cổ vẽ như thế nào? 
+ Em có biết người xưa đã tạo ra 
màu từ 
những nguyên liệu nào không? 
* Bố cục trong nghệ thuật thời kì 
tiền sử và cổ đại: 
+ Nhận xét cách sắp xếp các 
nhân vật trong tranh. 
+ Không gian trong tranh được 
gợi tả như thế nào? 
- HS đọc SGK và thực hiện yêu 
cầu, ghi chép phần tìm hiểu theo 
các câu hỏi gợi ý. 
- GV đến các nhóm theo dõi, hỗ 
trợ HS nếu cần thiết. 
- GV gọi đại diện của các nhóm 
trình bày nội dung đã tìm hiểu. 
Các HS khác nhận xét, bổ sung. 
- GV đánh giá, nhận xét, kết 
luận, cho HS xem thêm hình vẽ - Bảng ghi kết quả thảo luận của HS. 
của nghệ thuật thời kì tiền sử, cổ 
đại. 
- GV yêu cầu HS làm việc theo 
nhóm bàn tìm hiểu hình 4, 5 theo 
gợi ý: 
+ Tên tác phẩm (công trình) là 
gì? 
+ Em hãy giới thiệu vài nét khái a. Tìm ý tưởng 2. Sáng tạo, thảo luận 
 - GV hướng dẫn HS tìm ý tưởng a. Ý tưởng sáng tạo : 
sáng tạo thông qua câu hỏi theo ba 
bước: b. Thực hành : 
 + Xác định nội dung, hình ảnh, bố 
cục của tranh 
 + Xác định cách tạo hình 
 + Xác định phương pháp thực 
hành. 
 - HS nêu ý tưởng tạo hình của cá 
nhân: vẽ con vật, người, phong cảnh... 
 b.Thực hành: 
 - GV hướng dẫn tạo hình theo các 
bước sau: 
 (cụ thể theo phong cách Ai Cập cổ 
đại) 
 Bước 1: Vẽ nét tạo hình và chi tiết 
theo phong cách nghệ thuật đã chọn. 
 + Xác định bố cục của tranh 
 + Vẽ nét tạo hình 
 Bước 2: Vẽ màu theo đặc trưng 
phong cách nghệ thuật đã chọn. 
 Chú ý dùng màu sắc hài hoà, đậm 
nhạt cân đối. Có thể vẽ màu bằng 
mảng phẳng, không tạo khối hoặc có 
tạo khối. 
 Bước 3: Hoàn thiện bức tranh. 
 c. Luyện tập 
 - HS quan sát, ghi nhớ. 
 Vẽ bức tranh theo phong cách + Theo em, chúng ta nên làm gì để 
bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật 
cổ đại? 
 - HS báo cáo kết quả hoạt động 
thảoluận, nhận xét chéo. 
 - GV yêu cầu HS giới thiệu, chia 
sẻ về bức bức của mình về: nội dung, 
hình thức và lựa chọn bức tranh em 
yêu thích. 
 - GV đánh giá, nhận xét KL. 
 c. Hoạt động 3: Ứng dụng 
 c.1 - Mục tiêu: thông qua hoạt động, HS biết sử dụng một số kiến thức đã 
học để tạo hình một số tác phẩm, sản phẩm mĩ thuật trong học tập, cuộc sống. 
 c.2 - Nội dung: GV hướng dẫn HS tìm ý tưởng để ứng dụng vào bài học 
cuộc sống. 
 c.3 - Sản phẩm học tập: ý tưởng vận dụng kiến thức bài học vào cuộc sống 
 c.4- Tổ chức thực hiện 
 - GV yêu cầu:
 + Sưu tầm một số tranh ảnh về nghệ thuật thời tiền sử và cổ đại. 
 + Vẽ hoặc tạo hình các sản phẩm theo phong cách nghệ thuật cổ đại để trang 
trí cho các vật dụng phục vụ trong học tập, trang trí cuộc sống... năm học 2023-2024, tôi đã tiến hành công tác điều tra cơ bản của các lớp trong 
khối 6 để áp dụng thử nghiệm. 
 Việc kiểm tra đồ dùng học tập bộ môn như: SGK, Vở vẽ A3, màu vẽ thậm 
chí bút chì vẫn còn thiếu, chưa có đủ ở tuần học thứ 2 của tháng 9/2023. Cá biệt 
có lớp 6A3 hơn 50% số học sinh trong lớp thiếu đồ dùng, do các em quên, mất, 
gia đình chưa mua đủ... Cụ thể: 
 + Lớp 6A1: 11/37 HS thiếu. 
 + Lớp 6A2: 16/38 HS thiếu. 
 + Lớp 6A3: 19/35 HS thiếu. 
 + Lớp 6A4: 18/39 HS thiếu. 
 + Lớp 6A5: 13/37 HS thiếu. 
 Phần lớn khi được hỏi các em ngại trả lời, trả lời bình thường hoặc ít hứng 
thú học môn Mĩ thuật 
 Tôi đã tiến hành lấy số liệu cụ thể qua bài thực hành tạo hình tự chọn với 
kết quả như sau.
 Bảng 1: Kết quả khảo sát trước khi áp dụng giải pháp
 STT Lớp Tổng số Xếp loại
 học sinh Đạt Chưa đạt
 Số lượng Tỷ lệ (%) Số lượng Tỷ lệ (%)
 1 6A1 37 23 62.1 14 37.9
 2 6A2 38 17 44.7 21 55.3
 3 6A3 35 16 45.7 19 54.3
 4 6A4 39 18 46.1 21 53.9
 5 6A5 37 19 51.3 18 48.7
 Như vậy, ở kết quả khảo sát trên tôi thấy chất lượng các sản phẩm mĩ thuật 
của học sinh còn chưa cao, một số em chưa đáp ứng được yêu cầu về kĩ năng cơ 
bản của bài học, làm theo kiểu ứng phó có sản phẩm nộp cho cô... Do vậy, 
người giáo viên ngoài vai trò tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập cho các * Học sinh hoà nhập. 
 7.2. Thuyết minh về phạm vi áp dụng sáng kiến: 
 Đề tài trên đây có thể dùng cho giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và 
học môn Nghệ thuật (Mĩ thuật) 6 ở cấp THCS, nhằm nâng cao ý thức học tập 
của học sinh và chất lượng bộ môn. 
 7.3. Thuyết minh về lợi ích kinh tế, xã hội của sáng kiến: 
 Đề tài trên đây góp phần nâng cao chất lượng bộ môn Nghệ thuật (Mĩ thuật) 
6 nói riêng và chất lượng học tập của học sinh nói chung trong nhà trường. 
 Việc áp dụng sáng kiến một cách tích cực, hiệu quả đã góp phần hình thành, 
phát triển ở học sinh các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, có 
tinh thần trách nhiệm; các năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải 
quyết vấn đề và sáng tạo. 
 Bên cạnh đó, còn góp phần hình thành, phát triển ở học sinh năng lực thẩm 
mĩ; bồi dưỡng cho học sinh ý thức tôn trọng sản phẩm văn hóa, nghệ thuật, biết 
yêu thích cái đẹp và từ đó biết vận dụng vào cuộc sống sinh hoạt, học tập hàng 
ngày.
 * Cam kết: Tôi cam đoan những điều khai trên đây là đúng sự thật và không 
sao chép hoặc vi phạm bản quyền.
 Xác nhận của cơ quan, đơn vị Tác giả sáng kiến
 (Chữ ký, dấu) (Ký, ghi rõ họ tên)
 Nguyễn Thị Thu Huyền