Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp chỉ đạo thực hiện dạy học Tiếng Việt 2 chương trình GDPT 2018 sách Cánh Diều

 2
GDPT 2018 đối với lớp Một, bộ sách Cánh Diều nói chung và môn Tiếng Việt 
lớp Một nói riêng, bản thân tôi đã trăn trở làm thế nào để tiếp tục thực hiện 
thành công chương trình lớp Hai mới ngay trong năm học đầu tiên với cuốn 
sáchTiếng Việt Cánh Diều? Đó chính là lí do tôi nghiên cứu và thực hiện đề tài 
“ Một số giải pháp chỉ đạo thực hiện dạy học Tiếng Việt 2 chương trình 
GDPT 2018 sách Cánh Diều”.
 2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
 - Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp chỉ đạo thực hiện dạy học Tiếng Việt 
2 chương trình GDPT 2018 sách Cánh Diều.
 -Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu việc dạy – học Tiếng Việt 2 chương 
trình GDPT 2018 sách Cánh Diều.
 3. Mục đích nghiên cứu:
 Tìm ra các giải pháp để chỉ đạo thực hiện dạy học Tiếng Việt 2 chương trình 
GDPT 2018 sách Cánh Diều đạt hiệu quả cao nhất.
 4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
 - Nắm bắt tình hình thực tế của việc triển khai thực hiện dạy học chương 
trình Tiếng Việt 2 sách cánh Diều tại đơn vị.
 - Đưa ra các giải pháp chỉ đạo thực hiện dạy học có tính khả thi nhằm 
nâng cao chất lượng dạy học Tiếng Việt 2 chương trình GDPT 2018 sách Cánh 
Diều.
 5. Giả thuyết khoa học: 
 Nếu đề tài được áp dụng trong công tác chỉ đạo dạy học Tiếng Việt 2 theo 
chương trình GDPT 2018 thì sẽ giúp cho Cán bộ quản lí ở các trường tiểu học 
có các giải pháp chỉ đạo thực hiện một cách sát sao, cụ thể và hiệu quả hơn, 
nhằm góp phần nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt 2 chương trình GDPT 
2018.
 6. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp nghiên cứu lí luận.
 - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn. 4
 PHẦN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở khoa học
 1.1.Cơ sở lí luận
Trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đai hoá và hội nhập quốc tế đất nước rất 
cần những người công dân có kiến thức. Để đáp ứng được nhu cầu cần thiết của 
xã hôi, mỗi chúng ta những người làm công tác giáo dục đều phải suy nghĩ là 
làm sao để nâng cao được chất lượng dạy học nhằm đáp ứng được yêu cầu và 
mục tiêu giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Trong các môn học thì môn Tiếng 
Việt chiếm một vị trí vô cùng quan trọng trong bậc tiểu học. Tiếng Việt dạy cho 
các em những kiến thức cơ bản về tự nhiên, xã hộiTiếng Việt còn là phương 
tiện giao tiếp giúp cho học sinh nắm vững tiếng mẹ đẻ và tiến đến để học tốt các 
môn học khác. Dạy Tiếng Việt được bắt đầu từ lớp Một - lớp đặt nền móng ban 
đầu cho cả quá trình học tập của mỗi học sinh. Đến lớp 2 học sinh tiếp tục được 
học môn Tiếng Việt với thời lượng 10 tiết/tuần, chiếm gần 1 nửa so với tổng 
thời lượng của các môn học ở lớp 2. Nếu như Tiếng Việt 1 hình thành những cơ 
bản ban đầu về đọc, viết định hướng cho các em việc nghe, nói trên cơ sở vốn 
tiếng Việt các em đã có thì Tiếng Việt 2 bắt đầu rèn luyện cho HS các kĩ năng 
giao tiếp (đọc, viết, nói và nghe) nhằm đáp ứng yêu cầu của chương trình theo 
định hướng năng lực. Để học sinh nắm chắc được các bài học của môn Tiếng 
Việt 2 chương trình GDPT 2018, sách Cánh Diều là vô cùng khó vì đây là năm 
học đầu tiên triển khai dạy học chương trình GDPT mới. Vì vậy mỗi giáo viên 
được phân công dạy lớp 2 cần giảng dạy thật tốt môn Tiếng Việt 2 và BGH nhà 
trường cần phải có các giải pháp chỉ đạo cụ thể.
 1.2. Cơ sở thực tiễn
 Mục tiêu của chương trình GDPT 2018 môn Ngữ văn là giúp học sinh 
hình thành và phát triển những phẩm chất chủ yếu với các biểu hiện cụ thể: yêu 
thiên nhiên, gia đình, quê hương; có ý thức đối với cội nguồn; yêu thích cái đẹp, 
cái thiện và có cảm xúc lành mạnh; có hứng thú học tập, ham thích lao động; 
thật thà, ngay thẳng trong học tập và đời sống; có ý thức thực hiện trách nhiệm 6
 - Đội ngũ giáo viên lớp Hai có năng lực chuyên môn khá vững vàng, nhiệt 
tình, tâm huyết, có lòng yêu nghề, mến trẻ, chữ viết đẹp. Một số đồng chí nhiều 
năm dạy lớp Hai nên rất có kinh nghiệm.
 - Ban giám hiệu nhà trường xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình 
trong việc chỉ đạo thực hiện chương trình GDPT mới. Các đồng chí trong Ban 
giám hiệu nhà trường đều là những người có năng lực quản lí tốt, năng động, 
sáng tạo trong việc thực hiện các nhiệm vụ.
 - Đại bộ phận phụ huynh học sinh có trình độ dân trí cao nên vấn đề 
tuyên truyền để họ nhận thức về tính ưu việt của bộ sách Cánh Diều mà nhà 
trường sử dụng dễ dàng hơn. Đồng thời qua 1 năm thực hiện thành công 
Chương trình lớp Một, nhiều phụ huynh phấn khởi, tin tưởng và hi vọng việc 
dạy học theo chương trình GDPT mới với bộ sách Cánh Diều ở lớp Hai sẽ đưa 
lại những điều tốt đẹp hơn cho con cái của họ nên tạo mọi điều kiện ủng hộ nhà 
trường và quan tâm con em về mọi mặt.
 - Học sinh ở địa bàn trung tâm của huyện nên đại đa số các em đều mạnh 
dạn, tự tin, kĩ năng giao tiếp khá tốt.
 - Cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy học đảm bảo.
 - Cán bộ quản lí, giáo viên được tập huấn bài bản, kĩ càng về chương 
trình Tiếng Việt, sách Cánh Diều lớp Hai. 
 - Lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể, Hội cha mẹ học sinh 
thống nhất cao các chủ trương của cấp trên, của nhà trường nên đã tạo mọi điều 
kiện về tinh thần và vật chất để động viên, giúp đỡ nhà trường thực hiện chương 
trình GDPT mới.
 - Là đơn vị trường trọng điểm của huyện nên nhận được sự chỉ đạo, hỗ 
trợ, quan tâm sâu sát của Phòng và Sở Giáo dục &Đào tạo. Vì vậy khi triển khai 
chương trình GDPT mới lớp Hai với bộ sách Cánh Diều rất thuận lợi.
 2.3. Khó khăn: 
 - Giáo viên bị sức ép về tâm lí khi thực hiện một chương trình dạy học 
mới. 8
 - Trang bị đầy đủ mỗi giáo viên một bộ đồ dùng dạy học theo quy định tại 
Thông tư 43/2020/TT-BGD ĐT ngày 3/11/2020 ban hành danh mục thiết bị 
dạy học tối thiểu lớp 2.
 - Sơn ve, trang trí lại toàn bộ các phòng học để tạo không gian lớp học 
sạch đẹp, thân thiện làm cho học sinh cảm thấy yêu thích lớp học của mình.
 - Mua 12 bộ Sách giáo khoa và sách giáo viên Tiếng Việt 2 Cánh Diều 
cho cả Cán bộ quản lí và giáo viên, phô tô in ấn toàn bộ tài liệu tập huấn.
 * Đối với học sinh: Chúng tôi hội ý với giáo viên chủ nhiệm thống nhất 
quy định mỗi một học sinh phải có đầy đủ các loại sách, vở, đồ dùng học tập 
như sau:
 - Một bộ sách giáo khoa lớp 2 Cánh Diều đi kèm với vở bài tập hoặc vở 
thực hành. Để đảm bảo nguồn sách có chất lượng, nhà trường phải đăng kí mua 
sách giúp phụ huynh thông qua Phòng GD-ĐT. 
 - Một bảng con cỡ to ( loại bảng nhãn hiệu Hồng Hà). 
 - Phấn viết không bụi, hộp đựng phấn, xốp mềm ẩm lau bảng chống bụi.
 - Bút mực chữ A nhãn hiệu Thiên Long có mực đều khi viết.
 - Bút màu sáp.
 - Bộ đồ dùng học Toán và Tiếng Việt lớp 2 theo chương trình GDPT 
mới. 
 Để đảm bảo sự đồng bộ và chất lượng các loại đồ dùng học tập của học 
sinh lớp 2, chúng tôi đã quán triệt với giáo viên trong cuộc họp phụ huynh của 
lớp cần đưa các mẫu đồ dùng học tập đã quy định để phụ huynh xem và hướng 
dẫn họ mua cho con em mình các loại đồ dùng đúng với mẫu cô giáo yêu cầu 
hoặc có thể thống nhất cho phụ huynh đăng kí và giáo viên mua giúp họ. 
 3.2. Chỉ đạo dạy học tuần 0.
 Tuần 0 không chỉ có vị trí quan trọng đặc biệt đối với dạy học lớp Một mà 
nó còn quan trọng đối với dạy học lớp Hai nói chung và dạy Tiếng Việt 2 nói 
riêng. Mặc dù sách Tiếng Việt Cánh Diều không có chương trình tuần 0 nhưng 
qua thực tế dạy học chúng tôi thấy rằng tuần 0 có giá trị định hướng cho mọi 10
cụ thể, tỉ mỉ cho giáo viên cách sử dụng, cách khai thác các chức năng có trong 
Smart Tivi. Đồng thời Ban giám hiệu phối hợp với giáo viên Tin học để tìm hiểu 
cách khai thác học liệu điện tử rồi tổ chức tập huấn lại cho toàn thể giáo viên dạy 
lớp Hai. Việc khai thác học liệu điện tử không chỉ truy cập trên trang hoc10.com 
của sách cánh Diều mà còn phải khai thác trên các trang mạng khác làm thế nào 
để có các công cụ hỗ trợ tốt nhất phục vụ cho việc dạy học có hiệu quả. Mặc dù 
đã được tập huấn nhưng những tuần đầu GV lớp Hai vẫn còn lúng túng và chưa 
biết cách xử lí các sự cố trong quá trình sử dụng ti vi, khai thác học liệu điện tử 
nên chúng tôi đã bố trí các phòng học lớp Một cùng dãy với lớp Hai để những 
GV dạy lớp Một năm ngoái hỗ trợ, hướng dẫn thêm cho GV lớp Hai. 
 Ngoài ra để giúp GV kịp thời thích ứng với các phương án dạy học trong 
điều kiện dịch bệnh, BGH nhà trường đã tổ chức cho 100 % GV dạy lớp 2 tham 
gia chuyên đề sử dụng các phần mềm trong dạy học trực tuyến do Sở GD-ĐT tổ 
chức. Bên cạnh đó, GV Tin học của nhà trường còn kịp thời hỗ trợ các GV lớp 2 
lựa chọn và hướng dẫn sử dụng một số phần mềm thông dụng trong quá trình dạy 
học như phần mềm classpoint, phần mềm classdojo, phần mềm qiuyzzi.
 3.4. Tổ chức tốt các tiết dạy thể nghiệm
 Mặc dù trong đợt tập huấn trực tuyến dạy học lớp Hai do Sở GD-ĐT Hà 
Tĩnh phối hợp với các tác giả của bộ sách Cánh Diều tổ chức, tất cả giáo viên 
đều được xem rất nhiều băng hình các tiết dạy minh họa của những giáo viên ở 
những trường đã thử nghiệm sách Tiếng Việt 2 Cánh Diều. Sau khi dự giờ trên 
băng hình, tại các lớp tập huấn trực tuyến, giảng viên đã tổ chức thảo luận, chia 
sẻ góp ý và rút kinh nghiệm, thống nhất quy trình, kĩ thuật, phương pháp dạy 
học. Nhưng chúng tôi thiết nghĩ rằng không gì tốt bằng việc mình tự làm, tự trải 
nghiệm và đúc rút kinh nghiệm. Vì thế, trong kế hoạch chuyên môn của năm 
học, chúng tôi đã đề ra với mỗi kiểu bài học trong SGK Tiếng Việt 2 phải tổ 
chức các tiết dạy thể nghiệm. Chương trình Tiếng Việt 2 Cánh Diều có các kiểu 
bài học đó là: Bài đọc; Bài viết; Nói và nghe; Tự đọc sách báo; Góc sáng tạo; 
Ôn tập. 12
hướng dẫn thực hiện chương trình GDPT cấp tiểu học năm học 2021-2022 ứng 
phó với dịch bệnh.
 + Một số kinh nghiệm để dạy tốt từng kiểu bài bài. 
 + Cách rèn kĩ năng đọc, viết chính tả, viết đoạn văn cho HS.
 + Cách tổ chức trò chơi học tập trong giờ học Tiếng Việt 2.
 + Chọn trò chơi khởi động trước tiết học, trò chơi thư giản giữa tiết học, 
trò chơi kết thúc tiết học để củng cố bài học
 + Sử dụng bộ đồ dùng dạy học của GV và HS như thế nào?
 + Cách ghi bảng.
 + Cách khai thác và sử dụng học liệu điện tử có hiệu quả
 + Tổ chức dạy học Tiếng Việt trong không gian ngoài lớp học.
 + Tổ chức các hoạt động giáo dục để củng cố, ôn luyện Tiếng Việt cho 
HS 
 + Tổ chức Câu lạc bộ Tiếng Việt trong dạy học buổi 2.
 + Vận dụng Thư viện vào dạy học Tiếng Việt ở buổi 2.
 3.6. Tăng cường dự giờ, tư vấn, hỗ trợ cho GV
 Khi thực hiện một chương trình dạy học mới thì chắc chắn mỗi một giáo 
viên dù đã được trang bị khá cơ bản về kiến thức, về quy trình, phương pháp, kĩ 
thuật dạy học cũng không tránh khỏi những sai sót, lúng túng trong các tiết dạy. 
Vì vậy, việc thường xuyên dự giờ để tư vấn, hỗ trợ cho giáo viên luôn được 
chúng tôi coi trọng. Mỗi mẫu dạng bài trong chương trình Tiếng Việt 2 Cánh 
Diều sẽ có mỗi cách dạy khác nhau. Do đó, với từng dạng, các đồng chí trong 
Ban giám hiệu chúng tôi phân công dự giờ hết tất cả giáo viên trong tổ Một. Sau 
khi dự giờ, chúng tôi đã nhận xét, đánh giá những việc giáo viên đã làm được và 
chưa làm được trong tiết dạy, đồng thời góp ý, tư vấn cho giáo viên cách khắc 
phục những tồn tại trong tiết dạy mà họ đã mắc phải. Đối với những tồn tại, hạn 
chế mà nhiều giáo viên trong tổ cùng mắc, chúng tôi lại hội ý chung cả tổ để 
trao đổi, tư vấn. Sau khi tư vấn, chúng tôi lại tiếp tục dự giờ để kiểm tra xem 
giáo viên đã hiểu và khắc phục được những tồn tại, hạn chế đó chưa. Nếu giáo 14
kiểm tra Vở sạch – Chữ đẹp, khảo sát đột xuất... Sau mỗi lần khảo sát, chúng tôi 
có nhận xét đánh giá về chất lượng học tập của từng lớp, tuyên dương, động viên 
những lớp có chất lượng tốt, nhắc nhở, chấn chỉnh những lớp chất lượng chưa tốt. 
Đặc biệt, từ kết quả khảo sát, chúng tôi lọc ra những em học sinh kĩ năng đọc, 
viết còn yếu yêu cầu giáo viên lập kế hoạch phụ đạo, kèm cặp thêm. Chúng tôi 
cũng giao cho tổ trưởng trong các buổi sinh hoạt tổ phải tập trung bàn bạc, tìm 
giải pháp xóa đối tượng học sinh yếu. Với cách làm quyết liệt như vậy của Ban 
giám hiệu nên tất cả giáo viên đều rất lo lắng, cố gắng tìm mọi biện pháp, dành 
nhiều thời gian cho việc phụ đạo, kèm cặp học sinh yếu. Năm học 2021-2022 tình 
hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến hết sức phức tạp, nhiều phương án dạy học 
được thực hiện như dạy học trực tiếp hoàn toàn, dạy học trực tuyến hoàn toàn, 
dạy học trực tiếp kết hợp với trực tuyến... nhưng dù dạy học theo phương án nào 
thì GV cũng luôn dành nhiều thời gian và sự quan tâm cho đối tượng học sinh 
yếu. Bằng sự nhiệt tình, tận tâm của các cô giáo nên các em học sinh yếu có sự 
tiến bộ rõ rệt. Nhờ làm tốt công tác kiểm tra, khảo sát chất lượng như vậy nên 
chất lượng học sinh lớp Hai trong năm học rất khả quan. 
 3.8. Tổ chức tốt hoạt động thư viện
 Mặc dù đã có tiết tự đọc sách báo trong chương trình SGK Tiếng Việt 2, 
nhưng để nâng cao hơn nữa chất lượng môn Tiếng Việt, chúng tôi đã tổ chức tốt 
các hoạt động thư viện. Đầu năm học 2021-2022 do tình hình dịch bệnh Covid – 
19 diễn biến phức tạp, học sinh chỉ học 1 buổi/ngày nên nhà trường chưa bố trí 
tiết đọc thư viện nhưng để giúp HS rèn kĩ năng đọc, BGH nhà trường vẫn mở 
cửa thư viện và sắp xếp lịch mượn trả sách để HS đến thư viện mượn sách về 
nhà đọc. Sang học kì 2, tình hình dịch bệnh cơ bản được kiểm soát nên chúng 
tôi bố trí 1 tiết đọc sách thư viện/tuần trong thời khóa biểu, đồng thời tổ chức 
các hoạt động khuyến đọc như: Hội thi Kể chuyện theo sách, thi giới thiệu sách 
qua Video clip, thi thiết kế bìa sách, tổ chức ngày hội đọc sách Những hoạt 
động thư viện này không chỉ rèn kĩ năng đọc cho HS mà còn giúp các em rèn kĩ 
năng nghe, nói và viết. 16
 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
 1. Kết luận: 
 Năm học 2021-2022 là năm học đầu tiên thực hiện chương trình GDPT 
2018 đối với lớp Hai. Để thực hiện có hiệu quả chương trình dạy học mới trong 
điều kiện dịch bệnh Co vid -19 bùng phát thì phải bắt nguồn từ sự chỉ đạo của 
các nhà quản lí. Vì vậy, chúng tôi đã tìm tòi, học hỏi, nghiên cứu để tìm ra các 
giải pháp có tính khả thi nhằm chỉ đạo thực hiện có hiệu quả chương trình dạy 
học Tiếng Việt 2 Cánh Diều. Để hoàn thiện đề tài này, tôi đã đầu tư thời gian 
nghiên cứu ngay từ sau khi UBND huyện Can Lộc công bố danh mục SGK lớp 
2 mà huyện Can Lộc lựa chọn sử dụng trong năm học 2021 – 2022 là bộ sách 
Cánh Diều. Trong quá trình nghiên cứu tôi đã nhận được sự tư vấn của Hội 
đồng khoa học nhà trường, sự giúp đỡ, cộng tác của các đồng chí giáo viên dạy 
lớp Hai. Đồng thời tôi cũng đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu kĩ các văn 
bản chỉ đạo của Sở và Phòng GD&ĐT về việc triển khai chương trình dạy học 
mới. Đặc biệt tôi đã tham khảo rất nhiều tài liệu về chương trình Tiếng Việt 2 
Cánh Diều của Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết và nhiều tác giả khác. Ngoài ra, 
tôi còn tìm hiểu thêm trên các kênh thông tin chuyên ngành như Tạp chí Giáo 
dục Tiểu học, Diễn đàn Giáo dục Tiểu học...để học hỏi, tham khảo các cách 
làm hay, có hiệu quả trong chỉ đạo dạy học chương trình Tiếng Việt 2.
 Qua quá trình chỉ đạo thực hiện cho đến nay đã gần kết thúc năm học, với 
kết quả thu được như đã trình bày, tôi thấy các giải pháp mà tôi đã làm là hoàn 
toàn phù hợp, có hiệu quả, có tính thực tiễn, dễ áp dụng. Những kinh nghiệm 
này tôi cũng đã phổ biến cho một số đồng chí Cán bộ quản lí ở các trường trong 
cụm chuyên môn liên trường áp dụng khá hiệu. Vì vậy qua đề tài này, tôi muốn 
trình bày để các đồng chí cán bộ quản lí ở các trường tiểu học tham khảo. 
 2. Kiến nghị:
 Để việc dạy học chương trình Tiếng Việt 2 Cánh Diều có hiệu quả hơn 
nữa, tôi có một số đề xuất như sau:
 * Đối với Sở GD-ĐT: