Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học thực hành đọc hiểu Ngữ Văn 6 (bộ sách Cánh diều)

 MỤC LỤC
Nội dung Trang
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
II. Mục đích và yêu cầu của đề tài 3 – 4
III. Phạm vi và thời gian thực hiện đề tài 4
 4
PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI
I. Cơ sở lí luận 5 – 6
II. Cơ sở thực tế 6 – 7
III. Những giải pháp khoa học đã tiến hành 7 – 20
IV. Kết quả 20 - 21
PHẦN III 
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận 22
2. Khuyến nghị 22 - 23
 TƯ LIỆU THAM KHẢO
 MINH CHỨNG
 DANH MỤC VIẾT TẮT
1 Ban chấp hành BCH
2 Giáo viên GV
3 Học sinh HS
4 Trung học cơ sở THCS
5 Trung học phổ thông THPT
6 Sáng kiến kinh nghiệm SKKN 4/20
hứng thú đối với bài học và hơn thế nữa còn khơi dậy niềm đam mê, gây dựng, 
bồi đắp tình yêu lâu bền đối với môn học. 
 Việc thay đổi hình thức khởi động từ chỉ dùng một vài câu để dẫn dắt vào bài 
thay bằng tổ chức một hoạt động để học sinh được tham gia trực tiếp giải quyết 
vấn đề là một hoạt động thiết thực. 
 Tiếp theo là các hoạt động khác như: Hình thành kiến thức, luyện tập và nâng 
cao.
 Mỗi hoạt động trong giờ học nói chung và môn Ngữ Văn cũng giống như 
món ăn trong một bữa tiệc, tạo tâm thể chủ động cho học sinh khi vào tiết học.
 Với các lí do trên, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Một số biện 
pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học thực hành đọc hiểu 
Ngữ Văn 6” tại trường THCS Cổ Bi..
 II. Mục đích và yêu cầu của đề tài
 Nghiên cứu nhằm tìm ra: “Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học 
sinh trong giờ học thực hành đọc hiểu Ngữ Văn 6 ” với mục đích:
 - Giúp học sinh tập trung và chú ý, hiện diện 100% trong không gian lớp học, 
trong từng khoảnh khắc.
 - Cho phép giáo viên giới thiệu bài học một cách nhẹ nhàng và hấp dẫn
 - Giúp giáo viên sử dụng thời gian một cách hiệu quả hơn.
 - Tạo sự hứng thú lôi cuốn ngay từ đầu bài học.
 - Tạo hứng thú cho học sinh đối với môn học, nâng cao chất lượng hiệu quả 
giảng dạy bộ môn, phá vỡ ranh giới giữa môn chính và môn phụ theo quan niệm 
của người học.
 III. Phạm vi và thời gian thực hiện đề tài
 Đề tài này được áp dụng với học sinh lớp Học sinh lớp 6A3 kì II năm học 
2021 - 2022 và lớp 6A6 kì I và tháng 1,2,3 năm học 2022-2023 của trường 
THCS tôi đang công tác. Kết quả thực hiện đề tài này sẽ được rút kinh nghiệm 
bổ sung trong những năm học sau để hoàn thiện hơn.
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 6/20
rèn luyện những kỹ năng cơ bản cần thiết cho các em. Mặt khác đây là môn học 
nghệ thuật kích thích trí tưởng tượng bay bổng, sáng tạo của các em học sinh. 
Điều này lại làm cho việc giảng dạy môn Ngữ văn càng khó hơn. 
II. Cơ sở thực tế
 Thực tế chúng ta thấy rằng, càng ngày số lượng học sinh học giỏi bộ môn 
Ngữ văn càng ít bởi lẽ các em vẫn còn thấy chưa hứng thú với việc học bộ môn 
này. Các em thấy rằng việc học Ngữ văn là quá nặng nề vì phải học thuộc lòng 
nhiều, phải ghi nhiều trong quá trình học tập. Chính điều này đòi hỏi phải có 
những phương pháp cải tiến trong việc dạy và học Ngữ văn. Đây là yêu cầu bức 
thiết được đặt ra đối với những giáo viên giảng dạy bộ môn này.
 Trước thực trạng đó, tôi rất băn khoăn và trăn trở là làm sao cho học sinh của 
mình học tập tiến bộ môn Ngữ văn hơn? Làm sao cho các em yêu thích môn học 
này hơn? Để giải quyết được điều này, tôi đã phân tích, nghiên cứu và sáng tạo 
trong việc vận dụng phương pháp vào giảng dạy, tạo cho mỗi tiết dạy Ngữ văn 
trở thành những tiết học mà học sinh mong đợi.
 Trong những năm giảng dạy vừa qua, tôi cũng đã tiến hành áp dụng một số 
phương pháp vào việc giảng dạy bộ môn Ngữ văn trong đó việc “tổ chức hoạt 
động nhóm và vận dụng trò chơi trong dạy học” đã đạt được kết quả như mong 
đợi. Đó là học sinh càng yêu thích môn học này hơn và kết quả học tập càng cao 
hơn. 
 Từ những thực tế đó, tôi đã rút ra được những kinh nghiệm nho nhỏ đó là 
phương pháp “Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ 
thực hành đọc hiểu ngữ văn 6”. Mong rằng kinh nghiệm của tôi được sự đón 
nhận của đồng nghiệp và áp dụng rộng rãi vào việc dạy học môn Ngữ văn. 
Mong sao kinh nghiệm đó sẽ giúp chất lượng giáo dục ngày càng đạt hiệu quả 
cao hơn.
 Tuy nhiên để làm được điều này, đòi hỏi người giáo viên phải nghiên cứu kỹ 
các tiết dạy để từ đó có định hướng lựa chọn các hình thức tổ chức hoạt động 
nhóm hay trò chơi cho thích hợp. Qua thực tế quan sát tình hình học tập của các 
em học sinh lớp 6 tôi rất muốn nghiên cứu nhằm tìm ra: “Một số biện pháp tổ 
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 8/20
trò chơi để đưa ra luật chơi). Khi lựa chọn trò chơi, giáo viên cần chú ý tuân thủ 
các nguyên tắc sau:
 – Đảm bảo tính mục tiêu :
 + Mục đích của trò chơi phải thể hiện mục tiêu của bài học hoặc một phần 
của chương trình.
 + Hình thức chơi đa dạng giúp HS được thay đổi các hoạt động học tập trên 
lớp, giúp HS phối hợp các hoạt động trí tuệ với các hoạt động vận động.
 + Luật chơi đơn giản để HS dễ nhớ, dễ thực hiện. Cần đưa ra các cách chơi 
có nhiều HS tham gia để tăng cường kỹ năng học tập hợp tác.
 + Các dụng cụ chơi cần đơn giản, dễ làm hoặc dễ tìm kiếm tại chỗ
 – Đảm bảo tính vừa sức :
 – Chọn quản trò chơi có năng lực phù hợp với yêu cầu của trò chơi.
 – Tổ chức chơi vào thời gian thích hợp của bài học để vừa làm cho học sinh 
hứng thú học tập vừa hướng cho học sinh tiếp tục tập trung các nội dung khác 
của bài học một cách có hiệu quả.
 – Lựa chọn những trò chơi phù hợp với nội dung bài học, dễ chơi dễ tổ chức.
 – Khi tổ chức trò chơi giáo viên chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cần thiết phục 
vụ cho trò chơi sinh động hơn.
 – Chọn trò chơi phù hợp để các em đều chơi được.
 – Đảm bảo tính khả thi :
 Giúp học sinh qua hoạt động học tập là trò chơi để tiếp thu và hiểu bài tốt 
nhất đồng thời cũng hình thành cho các em về: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hoạt 
động tương tác giữa các cá nhân trong lớp thông qua trò chơi. Đối với học sinh 
Tiểu học, vui chơi vẫn là nhân tố quan trọng trong hoạt động của học sinh. Với 
nhiều cách chơi khác nhau sẽ giúp học sinh “ học mà chơi, chơi mà học”. Học 
sinh thêm hứng thú học tập và tiếp thu bài tốt hơn. Vì thế cùng với các phương 
pháp khác, trò chơi học tập là phương pháp nhằm tích cực hoá đối tượng học 
sinh.
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 10/20
 + Có thể trò chơi trước khi kết thúc tiết học. Cách này có ưu điểm là kích 
thích được sự hứng thú học tập của học sinh, giờ học tránh được không khí suy 
nghĩ căng thẳng trở thành “ Vui mà học, học mà chơi” hết sức sinh động.
 + Có thể trò chơi sau khi hoàn thành một bài học hay sau mỗi lần chuyển tiết 
. Với cách này sẽ giúp cho học sinh hệ thống lại kiến thức một cách sinh động 
và hiệu quả.
 => Giáo dục các em phát triển các kỹ năng và thái độ trong cuộc sống cũng 
như trong học tập hằng ngày.
 * Học sinh: Nắm chắc thể lệ trò chơi do giáo viên đưa ra để tuân thủ 
thực hiện một cách nghiêm ngặt và đúng quy tắc. Nếu là trò chơi mang tính chất 
tập thể thì đòi hỏi mỗi thành viên phải có tinh thần trách nhiệm và ý thức cao khi 
tham gia chơi.
Sau đây là một số trò chơi quen thuộc mà tôi đã áp dụng trong giờ Ngữ văn 6:
 - Trò chơi: Nhìn hình đoán chữ
 - Trò chơi: Giải ô chữ
 - Trò chơi: Đọc thơ (hoạt động cá nhân):
 - Trò chơi “Ghép thành ngữ” 
 - Trò chơi: Bông hoa tri thức
 - Trò chơi: Ai nhanh hơn
 - Trò chơi: Tiếp sức
 * Trò chơi: Nhìn hình đoán chữ
 - Chuẩn bị: GV chuẩn bị một số bức tranh về các vấn đề nêu ra trong bài học 
đó có 2 cách chơi.
 Chơi cá nhân:
 + 1 người làm quản trò sẽ có vai trò giơ ảnh lên cho người chơi đoán.
 + Khi quản trò giơ ảnh lên, người chơi có thời gian 3 – 5s để đoán xem đó là 
gì. Nếu không đoán được sẽ thua và bị chịu một hình phạt nào đó (bị đánh bằng 
búa đồ chơi, phạt hát, nhảy,)
 Chơi theo nhóm:
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 12/20
 Câu đố 1. Người được vua phong là Phù Đổng thiên Vương.
 Câu đố 2. Nhân vật có tài hô mưa gọi gió.
 Câu 3. Người làm ra bánh chưng bánh dày.
 Câu 4.Bà mẹ có tài sinh nở lạ thường.
 Câu 5. Người được nhà Vua phong là phù đổng Thiên Vương
 GV đưa ra từng câu đố yêu cầu học sinh trả lời tìm ra từ khóa sau đó dẫn đắt 
vào bài học.
 *Trò chơi: Đọc thơ (hoạt động cá nhân):
 - Đặc điểm:
 Học sinh thường sợ đọc thuộc lòng các bài thơ hay đoạn thơ (nhất là những 
đoạn thơ hay bài thơ dài). Nhưng với trò chơi này sẽ giúp học sinh hứng thú hơn 
và thuộc thơ nhanh hơn. Hoạt động này nên sử dụng sau những tiết học xong bài 
thơ hoặc ca dao.
 - Chuẩn bị:
 - Sau khi học xong bài thơ, giáo viên cho học sinh nhẩm lại bài thơ.
 - Học sinh nhẩm lại các câu thơ trong bài thơ vừa học xong.
 Ví dụ: Ngữ văn 6 – tập 2 trong bài thực hành đọc hiểu Gấu con chân vòng 
kiềng
 - Sau khi học xong bài thơ này, giáo viên cho học sinh nhẩm lại và sau đó 
tiến hành thực hiện trò chơi.
 - Giáo viên đọc trước một câu:
 “ Gấu con chân vòng kiềng
 Đi dạo trong rừng nhỏ”.
 - Sau đó chỉ định 1 học sinh và yêu cầu học sinh đọc câu thơ tiếp theo:
 “Nhặt một quả thông già”...
 - Học sinh vừa đọc xong thì có quyền chỉ định một bạn bất kỳ trong lớp đọc 
tiếp các câu còn lại của bài thơ .
 - Tương tự thực hiện cho đến khi hết bài thơ hoặc có yêu cầu dừng của giáo 
viên.
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 14/20
 - Một số hình ảnh có thể dùng làm gợi ý trong bài này:
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 16/20
 Trên đây chỉ là một số ít ví dụ của việc áp dụng phương pháp trò chơi vào 
giảng dạy môn Ngữ Văn .Chúng ta có thể thiết kế rất nhiều trò chơi với các hình 
thức khác nhau để thay đổi sao cho phù hợp với nội dung bài học và phù hợp với 
đối tượng học sinh.
 * Trò chơi: Bông hoa tri thức
 + Đầu tiên chia lớp thành các đội, nhóm phù hợp
 + GV Chuẩn bị cho mỗi nhóm (đội) một bông hoa gồm có phần nhụy hoa to 
ở giữa (dùng để chơi khớp chữ với tranh) , bao quanh là 4 cánh hoa, mỗi cánh 
tương ứng với một nội dung đã được chỉ dẫn sẵn ( xuất xứ, kiểu văn bản, 
phương thức biểu đạt, bố cục..) . Học sinh lần lượt hoàn thành nội dung câu 
hỏi bắt đầu từ phần nhụy hoa sau đó đến các cánh hoa
 + Nội dung thi có 2 vòng :
 Vòng một : Nối chữ với tranh sao cho phù hợp
 + GV dán phần nhụy hoa lên bảng có in sẵn tranh ảnh
 + Phát cho mỗi đội những mảnh giấy có in sẵn phần nội dung câu trả lời của 
một số chú thích SGK, yêu cầu học sinh trong 2 phút ghép những mảnh giấy đó 
với các bức tranh sao cho phù hợp với nội dung
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 18/20
 Cánh 4 : Bố cục
 Sau khi hoàn thiện ta được một bông hoa có đầy đủ nội dung phần tìm hiểu 
chung của văn bản
 Ngoài phương pháp chơi trò chơi giáo viên còn áp dụng một số các phương 
pháp và kĩ thuật dạy học tích cực khác để giờ dạy đạt hiệu quả cao
 * Trò chơi: Tiếp sức ví dụ trong bài Lượm
 - Chuẩn bị: GV chuẩn bị bảng phụ, câu hỏi, phần quà.
 - Hình thức: GV chia lớp làm 2 nhóm, mỗi nhóm cử 5 bạn đại diện nhóm lên 
bảng tham gia cuộc thi.
 - Luật chơi: Các đội cử lần lượt các thành viên của đội mình lên viết tên 
những người anh hùng nhỏ tuổi mỗi thành viên chỉ viết tên một từ rồi quay về 
cho bạn khác lên viết.
2. Một số biện pháp khởi động sử dụng tranh ảnh, video, có liên quan đến 
nội dung bài học
 Để tiết học Ngữ văn thêm hứng thú, giáo viên cũng có thể sử dụng những 
tranh ảnh, video, liên quan đến nội dung bài học để học sinh được trải nghiệm, 
được phát huy những tri thức vốn có của mình về vấn đề của tiết học. 
 Đây là hình thức khởi động nhẹ nhàng so với học sinh. Nó phù hợp cho 
những giờ dạy văn bản. Việc cung cấp cho học sinh những hình ảnh tiêu biểu 
trong văn bản hay để các em chìm lắng vào trong những giai điệu âm nhạc thiết 
tha, trữ tình sẽ là một cách thú vị để các em thăng bằng cảm xúc, tạo những rung 
động thẩm mỹ thu hút các em vào nội dung bài học.
 Khi dạy văn bản Sông nước Cà Mau, sách Ngữ văn 6, tập 2. Gv trình 
chiếu cho HS xem một số hình ảnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, đặc điểm 
giao thông, kênh rạch, những món ăn đặc trưng của vùng khi mùa nước nổiđể 
HS dễ theo dõi. 
 Dạy văn bản Đêm nay Bác không ngủ, sách Ngữ văn 6, tập 2, GV cũng cần 
cung cấp cho HS đoạn phim tư liệu và những hình ảnh về Chiến dịch Biên giới 
Thu Đông 1950, 1 số hình ảnh của Bác Hồ trong giai đoạn này để HS dễ cảm 
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 20/20
 Sau khi HS kể tên các bài hát, bài thơ mà các em biết về Bác GV giúp các em 
nhận thấy đặc điểm chung của các tác phẩm này, Đều thể hiện tình cảm kính 
trọng yêu thương da diết dành cho Bác. Trên cơ sở đó, GV giới thiệu bài thơ. 
 IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN:
 Qua việc áp dụng phương pháp trò chơi cho học sinh trong một số tiết học 
Ngữ Văn tôi thấy đã đạt được một số kết qủa sau:
 1. Đối với giáo viên:
 - Biết được một cách rõ ràng mục đích của kĩ thuật tổ chức dạy học và thực 
hiện một cách có chủ đích.
 - Hiểu được sự liên kết giữa hoạt động khởi động với các hoạt động trong bài 
học và với cả những bài học hôm trước.
 - Không mất quá nhiều thời gian chuẩn bị, thời gian của tiết dạy mà giáo viên 
và học sinh vẫn đảm bảo được nội dung kiến thức bài học hoàn thành được bài 
tập sách giáo khoa.
 - Tạo được tình huống có vấn đề rất sinh động và hấp dẫn để giáo viên khắc 
sâu kiến thức. Từ đó làm cho không khí lớp học thoải mái, kich thích được tinh 
thần học tập của học sinh, đặc biệt với những em sức học yếu, chậm, nhút nhát.
 - Nâng cao trình độ sử dụng công nghệ thông tin của giáo viên trong dạy và 
học.
 - Giáo viên thực hiện được việc đổi mới phương pháp một cách sáng tạo, 
hiệu quả.
 2. Đối với học sinh:
 - Rèn luyện tư duy, tác phong nhanh nhạy biết xử lí tình huống linh hoạt
 - Học sinh thích thú do đó tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn. Tiếp thu kiến thức 
nhẹ nhàng, tâm thế thoải mái, hưng phấn vào đầu giờ học
 - Các em có điều kiện cùng chuẩn bị, chủ động trong học tập
 - Hứng thú, yêu thích môn học hơn.
 Với việc áp dụng “Một số biện pháp tổ chức kĩ thuật học tập tạo hứng thú 
cho học sinh trong giờ học thực hành đọc hiểu Ngữ văn 6 bộ sách Cánh Diều”. 
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6" 22/20
 PHẦN III
 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
 I. Kết luận
 Qua thực tiễn dạy học, có thể thấy rằng kĩ thuật dạy học có vai trò quan 
trọng trong giờ dạy học. Nhưng để hoạt động này có ý nghĩa thì giáo viên cần 
linh hoạt, nhạy bén trong cách tổ chức và thực hiện. Việc đa dạng hóa hoạt động 
kĩ thuật dạy học là rất cần thiết để tạo nên sự hứng khởi trong tâm lí học sinh. 
 Khi áp dụng tổ chức kĩ thật dạy học cho tất cả các tiết học ở các lớp thì giáo 
viên nên lưu ý: Kế hoạch hoạt động đã xây dựng cần có sự điều chỉnh cho phù 
hợp với đặc điểm học sinh của từng lớp; tránh việc xây dựng 1 tình huống cố 
định dùng chung cho tất cả các lớp trong cùng một khối. Phương án xây dựng 
tình huống giữa các tiết, các bài học nên có sự đổi mới về hình thức, phương 
pháp; tránh sự nhàm chán cho học sinh khi tiết học nào cũng tổ chức hoạt động 
theo kiểu “đến hẹn lại lên” với các bước tuần tự như nhau.
 II. Khuyến nghị
 + Với các cấp quản lí giáo dục:
 - Tổ chức học tập nghiệp vụ về chuyên đề cụ thể tập trung theo nhóm 
trường hoặc cả huyện.
 - Tổ chức hội thi làm chuyên đề. Tổng kết khen thưởng kịp thời – 
Nhân mô hình để học tập.
 - Kịp thời trang bị đầy đủ thiết bị và đồ dùng dạy học, sách tham khảo 
có chất lượng cho các trường.
 - Quan tâm đến chế độ chính sách khi giáo viên có nguyện vọng học 
tập nâng cao nghiệp vụ. 
 + Với nhà trường:
 - Thường xuyên tổ chức học tập, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy lẫn nhau, 
nhất là phương pháp giảng dạy đổi mới theo tinh thần SGK mới.
 - Thay đổi hình thức họp chuyên môn không đơn thuần là dự giờ – góp 
ý, mà tổ chức hội thảo bằng chuyên đề cụ thể.
“Một số biện pháp tổ chức tạo hứng thú cho học sinh trong giờ thực hành đọc hiểu lớp 6"