Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tổ chức dạy học nhằm nâng cao chỉ số EQ cho học sinh Lớp 2

 PHẦN A: PHẦN MỞ ĐẦU 
1. Lý do chọn đề tài 2 
2. Mục đích nghiên cứu 3 
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3 
4. Phạm vi, thời gian nghiên cứu 3 
5. Phương pháp nghiên cứu 3 
PHẦN B: PHÂN NỘI DUNG 
Chương I. Cơ sở lý luận của đề tài 
1. Căn cứ khoa học của đề tài 5 
1.2. Căn cứ vào nhiệm vụ năm học 5 
1.3. Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lí của học sinh Tiểu học 5 
1.4.Vai trò của giáo viên trong đổi mới giáo dục 6 
Chương II. Thực trạng dạy học nhằm phát triển chỉ số EQ cho học 
sinh lớp 2 
1.Thực trạng chung của việc dạy học theo hướng hình thành phát triển 7 
2.Vài nét khái quát về trường tiểu học Thanh Liệt 8 
3. Thuận lợi và khó khăn 9 
4.Thực trạng 10 
Chương III. Một số biện pháp tổ chức dạy học nhằm nâng cao chỉ số 
EQ cho học sinh lớp 2 
1. Phương pháp 1: Giáo viên luôn lắng nghe, đồng cảm với học sinh 12 
2. Biện pháp 2: Chú trọng hoạt động văn nghệ, hoạt động nhân đạo 14 
3. Biện pháp 3: Quan tâm đến cảm xúc của học sinh thông qua tất cả các 
môn học trên lớp đặc biệt là môn Đạo đức và Tiếng Việt 
4. Biện pháp 4: Nâng cao chỉ số EQ cho học sinh thông qua các câu chuyện 17 
thực tế. 
5.Biện pháp 5: Kết hợp với phụ huynh học sinh để cùng nâng cao chỉ số EQ 18 
cho học sinh 
PHẦN C : KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 22 
1.Kết luận 
2.Khuyến nghị 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 24 
Nội dung các câu hỏi trắc nghiệm khảo sát chỉ số EQ cho học sinh lớp 2 27 + Sự đồng cảm 
 + Sự tự điều chỉnh 
 + Động lực 
 + Rèn luyện kỹ năng giao tiếp 
 + Lạc quan 
 1.2. Cơ sở thực tiễn 
 Thực tế các trường học hiện nay đã quá nặng nề về dạy kiến thức – phát 
triển chỉ số IQ (chỉ số thông minh của não bộ con người), ít quan tâm đến việc 
giáo dục phát triển chỉ số EQ cho học sinh dẫn đến có một bộ phận học sinh 
trong các trường có chỉ số EQ chưa cao: khẳ năng am hiểu bản thân, khả năng 
kiểm soát bản thân, cách tìm ra động lực, thái độ sống lạc quan biết cảm thông 
và những kĩ năng xã hội cần thiết...còn hạn chế. Trong khi đó khoa học đã 
chứng minh chỉ số IQ chiếm 20% dẫn đến sự thành công của con người có nghĩa 
là chỉ sổ EQ sẽ đóng góp đến 80% cho sự thành công đó. 
 Qua quan sát tìm hiểu tôi nhận thấy khả năng hiểu rõ bản thân mình, thấu 
hiểu cảm xúc của người khác và sự tự điều chỉnh bản thân đối với học sinh Tiểu 
học là còn rất hạn chế. 
 Giáo dục phát triển chỉ số EQ ở Tiểu học nhằm đạt mục tiêu trang bị cho 
học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp; tạo cơ hội thuận 
lợi cho học sinh sử dụng quyền và bổn phận của mình và phát triển toàn diện về 
thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. Tuy giáo dục phát triển chỉ số EQ cho trẻ 
Tiểu học đã được lồng ghép trong tất cả các môn học đặc biệt là môn Tiếng 
Việt, Đạo đức nhưng chưa được chú trọng tổ chức thành những tiết học riêng. 
 Nhận thấy thời gian gần đây giáo dục phát triển chỉ số EQ cho học sinh là 
một nội dung bắt đầu được phụ huynh học sinh (PHHS) và xã hội quan tâm, bởi 
đây là một nội dung giáo dục rất mới và rất cần thiết cho sự phát triển toàn diện 
của trẻ. Với ý nghĩa và tầm quan trọng của chỉ số EQ đối với học sinh, tôi nhận 
thấy việc giáo dục phát triển chỉ số EQ cho học sinh là điều vô cùng cần thiết. 
Vì thế tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp tổ chức dạy học nhằm nâng cao chỉ 
số EQ cho học sinh lớp 2”. 
 2. Mục đích nghiên cứu 
 này bị chi phối mạnh mẽ bởi các xúc cảm, tình cảm, những hình ảnh, sự việc, 
hiện tượng đều gắn liền với các rung động tình cảm của các em. Chú ý có chủ 
định của trẻ còn yếu, khả năng kiểm soát, điều khiển chú ý còn hạn chế. Ở giai 
đoạn này chú ý không chủ định chiếm ưu thế hơn chú ý có chủ định. Sự tập 
trung chú ý của trẻ còn yếu và thiếu tính bền vững, chưa thể tập trung lâu dài và 
dễ bị phân tán trong quá trình học tập. Trí nhớ trực quan hình tượng chiếm ưu 
thế hơn trí nhớ từ ngữ - lôgic. Giai đoạn lớp 2; 3 ghi nhớ có ý nghĩa và ghi nhớ 
từ ngữ được tăng cường, ghi nhớ có chủ định đã phát triển. Năng lực ý chí còn 
thiếu bền vững. Tình cảm của học sinh Tiểu học rất hồn nhiên vô tư, chưa bền 
vững, dễ thay đổi. Nhân cách của các em lúc này mang tính chỉnh thể và hồn 
nhiên 
 1.4. Vai trò của giáo viên trong đổi mới giáo dục 
 Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4-11-2013 của Ban Chấp hành Trung ương 
khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu 
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã 
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” nhấn mạnh: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh 
mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công 
cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân”. Để đạt được 
những mục tiêu mà Nghị quyết đề ra, cần phải có sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ 
thống chính trị, của toàn dân, trong đó người thầy đóng một vai trò quan trọng, 
quyết định sự phát triển của nền giáo dục nước nhà. 
 Kết luận chương 1: 
 Với những đặc điểm về mặt tâm lý của trẻ Tiểu học thì việc được nâng cao 
chỉ số EQ phải phụ thuộc rất nhiều vào môi trường giáo dục, cách thức những 
người tổ chức hoạt động giáo dục cho các con, các em sẽ dễ dàng phát triển 
được chỉ số EQ của mình do đây là thời điểm vàng để các em tiếp nhận được với 
những cách thức giáo dục khác nhau. Vì vậy việc cần có những biện pháp, cách 
thức tổ cháy dạy học phát triển chỉ số EQ cho học sinh là vô cùng cần thiết cho 
sự phát triển của học sinh. 
 Chương II 
 THỰC TRẠNG VIỆC TỔ CHỨC DẠY HỌC NHẰM PHÁT TRIỂN Bên cạnh việc PHHS có mong muốn con đến trường được phát triển về 
tri thức thì cũng có rất nhiều PHHS muốn con được phát triển cả về mặt cảm 
xúc và những kĩ năng cần thiết. 
 Đã có một số bộ phận PHHS quan tâm đến việc muốn hướng con mình đến 
sự phát triển nhiều về cảm xúc mà không quá tạo áp lực về điểm số cho các con. 
 2.Vài nét khái quát về nhà trường 
 2.1. Khái quát chung 
 Trường tiểu học Thanh Liệt được trang bị cơ sở vật chất và các thiết bị dạy 
học khá đầy đủ và hiện đại. Nhiều năm liền trường đạt danh hiệu: Tập thể lao 
động Tiên tiến, Tập thể lao động Xuất sắc. Phong trào thi giáo viên giỏi của nhà 
trường có nhiều khởi sắc, giáo viên của trường đạt giải Nhất, Nhì cấp huyện, cấp 
thành phố. Chất lượng văn hoá ngày càng đạt kết quả cao. Các phong trào của 
nhà trường đã diễn ra sôi nổi và đạt hiệu quả. Liên Đội của trường nhiều năm 
liền đạt Liên Đội xuất sắc cấp thành phố. Năm 2021 – 2022, trường có 32 lớp 
với tổng số 1568 học sinh và 56 cán bộ, giáo viên, nhân viên. 
 2.2. Thực trạng về việc tổ chức dạy học nhằm nâng cao chỉ số EQ ở trường 
 Trường tôi đang công tác những năm gần đây ban giám hiệu luôn đặt mục 
tiêu dạy học phát triển toàn diện cho trẻ. Bên cạnh những hoạt động nâng cao 
chất lượng đội ngũ giáo viên thì những kĩ năng, cảm xúc của học sinh được hình 
thành và phát triển như thế nào luôn được ban giám hiệu chú trọng. 
 Trường tôi đã tổ chức được rất nhiều những hoạt động nâng cao được chỉ 
số EQ cho trẻ như: 
 - Xây dựng nôi dung giáo án các tiết dạy học ngoài giờ lên lớp dạy vào các 
buổi chiều giúp học sinh được hình thành và phát triển những kĩ năng cần thiết. 
 - Tổ chức đi tham quan du lịch có tác động tích cực đến cả tinh thần và thể 
xác mỗi học sinh, gợi hứng thú khám phá, gắn kết các em với thiên nhiên thực tế 
cuộc sống. 
 - Tổ chức những hội thi giúp các em có cơ hội được khám phá, thể hiện 
những năng khiếu của bản thân của cả các bạn xung quanh 
 3. Thuận lợi và khó khăn 
 3.1: Thuận lợi quan tâm đến việc học hành của con em. Bên cạnh đó vẫn còn một số học sinh 
chưa chăm học, ý thức chưa tốt. 
 Một số PHHS quá chiều chuộng con, một số PHHS khoán trắng việc học 
hành cho giáo viên. Một số gia đình có hoàn cảnh đặc biệt, cách ứng xử thiếu 
văn minh trong gia đình đã phần nào tác động đến sự hình thành và phát triển 
cảm xúc cho các em. 
 Đầu năm tôi đã cho các em làm 1 bài khảo sát để đánh giá về chỉ số EQ 
của các em và có kết quả như sau: 
 Năm 2019 – 2020: Sĩ số HS 54 em. 
 Điểm Số lượng học sinh (Tỉ lệ %) 
 <= 25 2HS KT (4 %) 
 25 - 70 29 HS (54 %) 
 70 - 100 13 (24 %) 
 100 - 120 10 HS (18,5 %) 
 >120 0 HS (0%) 
 Bảng tổng hợp khảo sát đánh giá chỉ số EQ lớp 2C tháng 9/ 2020 
 Năm 2020 -2021: Sĩ số HS 56 em. 
 Điểm Số lượng học sinh (Tỉ lệ %) 
 <= 25 3HS KT (5,35 %) 
 25 - 70 30 HS (56 %) 
 70 - 100 14 (22 %) 
 100 - 120 9 HS (17 %) 
 >120 0 HS (0%) 
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC DẠY HỌC NHẰM NÂNG CAO 
 CHỈ SỐ EQ CHO HỌC SINH LỚP 2 
 1.1. Phương pháp 1: Giáo viên luôn lắng nghe, đồng cảm với học sinh 
 1.1.1. Mục đích của biện pháp 
 Học sinh cảm nhận được sự tôn trọng, thấu hiểu từ giáo viên của mình, từ 
đó tạo ra cảm giác an toàn và sẵn sàng chia sẻ. 
 1.1.2. Biện pháp thực hiện 
 Đồng cảm không có nghĩa là hoàn toàn đồng ý với bất cứ việc làm, hành 
động, suy nghĩ nào của học sinh, đồng cảm là việc hiểu rõ suy nghĩ quan điểm của 
của học sinh. Khi luồng suy nghĩ đó là đúng, học sinh vô cùng tự tin và hài lòng với 
bản thân khi thầy cô ghi nhận. Còn ngược lại, điều này vẫn giúp học sinh tăng chỉ 
số trí tuệ cảm xúc khi được thầy cô lắng nghe và chia sẻ, hướng dẫn giúp đỡ mình. 
Nói cách khác khi học sinh có những cảm xúc dù tích cực hay tiêu cực thì sự đồng 
cảm của người thầy cô ngay lúc đó sẽ giúp trẻ nâng cao đươc chỉ số cảm xúc cá 
nhân. Vậy để đồng cảm được việc đầu tiên là phải biết lắng nghe đúng cách. 
 Lắng nghe đúng cách: 
 - Giáo viên lắng nghe câu trả lời của các em trong các tiết học dù câu trả lời 
đó đúng hay sai. 
 - Giáo viên lắng nghe những thắc mắc của các em về nội dung kiến thức 
bài học. 
 - Giáo viên lắng nghe sự giải thích của các em mỗi lần các em mắc lỗi sai. 
 - Giáo viên lắng nghe những nhu cầu, mong muốn của các em trong những 
giờ ra chơi. 
 - Giáo viên lắng nghe các em nói chuyện và đưa ra nhận xét về một ai đó 
hoặc về một việc nào đó 
 Để việc lắng nghe đạt được hiệu quả thì giáo viên cần kết hợp bằng ánh 
mắt, cử chỉ, hành động để học sinh có thể cảm nhận rõ được sự lắng nghe từ 
giáo viên của mình. 
 VD1: Trong những giờ ra chơi thỉnh thoảng tôi thường hỏi học sinh của 
mình là các em thích xem những chương trình gì. Các em rất vui vẻ, hứng thú 
trả lời. Đầu năm thì đa số các em thích xem hoạt hình, gần đây các em bắt đầu Học sinh có cơ hội thể hiện những năng lực của bản thân. Gắn kết tình cảm 
cô - trò, cũng như tăng sự đoàn kết trong lớp. Các em sống lạc quan yêu đời và 
biết sẵn sàng chia sẻ với những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình. 
 1.2.2. Biện pháp thực hiện 
 - Lên kế hoạch sẵn cho những hoạt động văn nghệ sao cho phù hợp với 
từng thời điểm quan trọng trong năm học. 
 - Luôn tham gia đầy đủ các cuộc thi văn nghệ mà nhà trường tổ chức. 
 - Để học sinh tham gia cùng giáo viên để chọn bài tập văn nghệ tạo sự 
hứng thú, kích thích sự mày mò tìm hiểu và học tập của các em. 
 - Không quá quan trọng đến năng khiếu văn nghệ của từng em mà chỉ cần các em 
có trách nhiệm, PHHS em đó nhiệt tình, ủng hộ cho con tham gia tập luyện cùng lớp. 
 - Có kế hoạch tập luyện cụ thể và phù hợp. 
 - Chọn không gian tập sao cho đảm bảo đươc sự rộng rãi. 
 - Cần có thiết bị âm thanh tốt. 
 - Tôi luôn tìm hiểu tập trước các động tác. 
 - Luôn tham gia đầy đủ các cuộc vận động khuyên góp ủng hộ của nhà 
trường. Lớp tôi chủ nhiệm mỗi năm có 2 lần tự tổ chức khuyên góp ủng hộ đồng 
bào miền núi quần áo, gạo, mì tôm. 
 VD1: Trong năm học 2019 – 2020 Để chuẩn bị cho cuộc thi văn nghệ 
chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 tôi đã phải lên kế hoạch từ đầu năm, 
thông báo trước thời gian và địa điểm cho PHHS sắp xếp thời gian cho con tham 
gia nếu muốn. Lớp tôi đã có 38 học sinh đăng kí tham gia. Lớp tôi đã tham gia 
hội thi với chủ đề “Nhớ ơn thầy cô” và đã đạt được giải nhất văn nghệ.(Phát 
triển tiêu chí lạc quan, tự điều chỉnh, thấu hiểu bản thân). 
 VD2: Trong đợt lụt kinh hoàng tháng 9, tháng 10 năm 2020 - 2021 vừa 
rồi ở miền Trung nhà trường đã tổ chức kêu gọi khuyên góp ủng hộ, lớp tôi đã 
có 100% học sinh tham gia ủng hộ. Tuy có một số em nhà hoàn cảnh khó khăn 
những các em vẫn xin đươc tham gia ủng hộ dù với số tiền nhỏ. (Phát triển tiêu 
chỉ cảm thông và chia sẻ). Cũng trong thời gian trên tôi và nhà trường đã có một 
chuyến đi thiện nguyện trực tiếp vào đến Quảng Trị khi mà cơn bão số 9 đang 
hoạt động để phân phát lương thực, thuốc, quần áo cho đồng bào nơi đây. - Với môn Tiếng Việt ở bất cứ phân môn nào, bài học nào cũng tìm cách 
lồng ghép các bài hoc đạo lý. 
 VD1: Khi dạy học môn Toán bài Em vui học Toán “Sử dụng các đồ vật có 
dạng khối lập phương, khối hộp chữ nhật , khối trụ, khối cầu để tạo hình. ” 
trong hoạt động nhóm cùng nhau lắp giáp các khối hình để tạo hình. Khi học 
sinh báo cáo có nhóm hoàn thành đúng thời gian quy định, có nhóm chưa hoàn 
thành. Tôi sẽ yêu cầu học sinh phân tích xem nguyên nhân do đâu để nhóm có 
kết quả như vậy. Từ đó để rút ra bài học khi hoạt động nhóm cần hoạt động thế 
nào? (tăng khả năng giao tiếp, làm việc nhóm) 
 VD2: Khi dạy môn Đạo đức bài 11: “Kiềm chế cảm xúc tiêu cực” tôi yêu 
cầu học sinh tự nhìn lại mình đặc biệt là các bạn nam nhìn nhận lại cách ứng xử, 
đối xử của mình đối với các bạn nữ trong lớp và từ đó đưa ra hướng cư xử trong 
tương lai sẽ phải như thế nào? (Học sinh phát triển tiêu chí cảm xúc tự điều chỉnh) 
 VD3: Khi dạy chuyên đề phân môn Luyện từ và câu bài: “Luyện tập về từ 
chỉ sự vật, từ chỉ hoạt động. Câu nêu hoạt động”. Tôi đã cho học sinh lấy ví dụ về 
câu nêu hoạt động có chứa từ “chạy lũ” và tôi sẽ đưa những hình ảnh về việc chạy 
lũ của chính đồng bào miền Trung, hình ảnh những em bé nhỏ như các em phải 
vật lộn trong đói khát vì mưa lũ để các em cảm nhận được sự khổ sở của các bạn, 
cảm nhận được mình đang có một cuộc sống may mắn, phải biết tìm cách để giúp 
đỡ nhân dân miền Trung. (Học sinh phát triển tiêu chí sự đồng cảm). 
 1.3.3. Kết quả 
 Học sinh lớp tôi luôn yêu thích tất cả các môn học. Bất kì tiết học nào, 
hoạt động nào các em cũng đã hình thành được thói quen là tự rút ra được bài 
học cần thiết cho riêng mình, xem mình có cần phải điều chỉnh gì không. 
 1.4. Biện pháp 4: Nâng cao chỉ số EQ cho học sinh thông qua các câu 
chuyện thực tế. 
 1.4.1. Mục đích của biện pháp 
 Học sinh nhận được những bài học quý giá từ những câu chuyện bình 
thường của cuốc sống cũng như phát triển được những tiêu chí cảm xúc qua 
những giờ học ngoài giờ chính khoá. 
 1.4.2. Biện pháp thực hiện 1.5. Biện pháp 5: Kết hợp với phụ huynh học sinh để cùng nâng cao chỉ 
số EQ cho học sinh 
 1.5.1. Mục đích của biện pháp 
 Có thể kiểm tra được sự tiến triển về mặt cảm xúc của học sinh, kiểm tra 
biện pháp, cách thức mà giáo viên đưa ra đã phù hợp với học sinh của mình 
chưa. PHHS hiểu con hơn và cùng con hình thành nên những cảm xúc tích cực. 
 1.5.2. Biện pháp thực hiện 
 - Khi đưa ra bất cứ một hoạt động nào với mục đích tác động đên cảm xúc 
của học sinh tôi sẽ đều có sự trao đổi để PHHS có cơ hội hợp tác cũng như hiểu 
con mình hơn. 
 - Sử dụng mọi kênh có thể để cùng trao đổi, thu thập thông tin cùng PHHS. 
 - Viết lời nhắn gửi riêng cho PHHS vào vở học sinh. 
 - Gọi điện yêu cầu PHHS đến gặp để trao đổi nếu cần thiết. 
 - Yêu cầu PHHS nếu ý kiên, kí tên phía dưới mỗi lời nhận xét riêng mang 
tính quan trọng không liên quan đến nội dung kiến thức các môn học. 
 - Phối hợp cùng PHHS tổ chức những hoạt tập thể, hoạt động ngoại khoá 
cho học sinh. 
 - Phối hợp với PHHS cùng tổ chức tập luyện văn nghệ, làm báo tường cho 
học sinh. 
 - Tôi cùng PHHS mua đồng phục lớp cho học sinh. 
 - Tôi cùng PHHS tham gia các buổi lao động dọn vệ sinh lớp học. 
 - Trong trường hợp nào tôi cũng luôn cố gắng lắng nghe PHHS khi họ 
muốn trao đổi về sự thay đổi về tâm sinh lý, cảm xúc của con em mình. 
 - Với những nội dung bài học cần chuẩn bị trước tôi sẽ nhắn tin vào nhóm 
“Thông báo 2A2” của lớp để PHHS và các con cùng chuẩn bị phần nội dung mà 
giáo viên yêu cầu. 
 - Với mỗi bài tập làm văn của các em , tôi luôn yêu cầu PHHS lắng nghe 
các con đọc bài của mình và nêu cảm nhận. 
 VD1: Khi tổ chức cho HS thực hiện việc dọn dẹp nhà cửa để đón Tết 
truyền thống. Tôi mong muốn HS của mình hiểu được ý nghĩa ngày Tết truyền 
thống cũng như biết cách chỉa sẻ công việc gia đình với người thân tôi sẽ nhắn