Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả rèn đọc thông qua việc dạy Tập đọc cho học sinh Lớp 2 theo Chương trình GDPT 2018 theo bộ sách Cánh diều

 I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
 Để nâng cao chất lượng giảng dạy trong nhà trường nói chung và bậc Tiểu học nói 
riêng, hiện nay vấn đề đổi mới cách giảng dạy là mối quan tâm chung của toàn xã 
hội. Đã có rất nhiều cách giảng dạy mới được đưa vào trường học. Chính sự đổi 
mới phương pháp giáo dục bậc Tiểu học sẽ góp phần quan trọng cho việc thực hiện 
mục tiêu của giáo dục phổ thông, đó là: “Giáo dục phổ thông nhằm phát triển toàn 
diện cho người học về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, kỹ năng cơ bản, phát 
triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo; hình thành nhân cách con 
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho người 
học tiếp tục học chương trình giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp hoặc tham 
gia lao động, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” (Điều 29, Luật Giáo dục 2019)
Xu hướng chung của sự đổi mới phương pháp dạy học ở bậc Tiểu học là làm sao 
để giáo viên không chỉ là người truyền thụ kiến thức, mà còn là người tổ chức, 
định hướng cho học sinh hoạt động, để học sinh huy động vốn hiểu biết, kinh 
nghiệm của bản thân vào việc chiếm lĩnh tri thức mới. Làm sao cho giáo viên giảng 
ít nhưng thường xuyên làm việc với từng học sinh, học sinh hoạt động tích cực 
nhiều hơn, học sinh được chủ động với nhiệm vụ học tập vừa sức được giao. Ngoài 
ra, khi đứng trên bục giảng luôn gặp những vấn đề và tình huống thật phong phú, 
đa dạng, đòi hỏi phải có cách xử lý, giải quyết sáng tạo. Trong phạm vi môn Tiếng 
Việt ở Tiểu học, nhiều câu hỏi về nội dung kiến thức và phương pháp giảng dạy 
được đặt ra từ thực tế lên lớp, đòi hỏi mỗi giáo viên phải tìm lời giải đáp nhằm 
phục vụ yêu cầu giảng dạy.
 Xuất phát từ mục đích đó mà trong từng môn học, tiết học, cần phải biết vận 
dụng, kết hợp, đưa vào phương pháp dạy học sao cho phù hợp. Đây là vấn đề thiết 
thực hưởng ứng cuộc vận động sâu rộng trong toàn ngành về đổi mới phương pháp 
dạy học ở các trường Tiểu học. - Giúp học sinh đọc đúng, đọc hay, đọc thành thạo và hiểu nội dung các văn bản.
 - Góp phần nâng cao hiệu quả rèn đọc thông qua việc dạy Tập đọc cho học sinh 
lớp 2 theo chương trình Chương trình giáo dục phổ thông 2018 nói riêng và dạy 
học Tiếng Việt ở trường Tiểu học nói chung.
 - Đổi mới phương pháp dạy học. 
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu để nâng cao hiệu quả rèn đọc thông qua việc dạy Tập đọc cho học sinh 
lớp 2 theo Chương trình GDPT 2018. Đưa ra biện pháp giúp học sinh đọc tốt.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu:
 - Nội dung, chương trình sách Tiếng Việt lớp 2, bộ sách Cánh Diều, đặc biệt là 
nội dung tiết Tập đọc và một số tài liệu tham khảo.
 - Một số biện pháp nâng cao hiệu quả rèn đọc thông qua việc dạy Tập đọc cho 
học sinh lớp 2.
 Phạm vi nghiên cứu:
 - Học sinh lớp 2B và học sinh khối 2 trong trường Tiểu học đang giảng dạy.
5. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp điều tra quan sát: Tìm hiểu thực trạng chất lượng dạy học ở 
trường Tiểu học đang giảng dạy, đặc biệt là thực trạng đọc của học sinh lớp 2B, 
năm học 2022 -2023.
 - Phương pháp thống kê.
 - Phương pháp thực nghiệm: Làm thử và rút kinh nghiệm. 
 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Cơ sở lý luận thật sự trở thành trung tâm văn hoá. Nói cách khác, thông qua việc dạy đọc, giáo 
viên phải làm cho học sinh thích đọc và thấy được rằng khả năng đọc là lợi ích cho 
các em trong cả cuộc đời, phải làm cho học sinh thấy đó là một trong những con 
đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống trí tuệ đầy đủ và phát triển.
 Tiết Tập đọc trong môn Tiếng Việt còn có nhiệm vụ đó là: Làm giàu kiến 
thức về ngôn ngữ, đời sống và kiến thức vừa học cho học sinh, phát triển ngôn ngữ 
và tư duy cho học sinh, giáo dục tư tưởng, đạo đức, tình cảm, thị hiếu thẩm mỹ cho 
học sinh.
2. Cơ sở thực tiễn
 Năm học 2022- 2023 tôi được giao nhiệm vụ chủ nhiệm và giảng dạy lớp 2B. 
Qua thực tế giảng dạy và đã cùng chia sẻ, thảo luận cùng đồng nghiệp, tôi thấy 
được:
 2.1. Thuận lợi
 2.1.1. Đối với giáo viên
Nhà trường tổ chức sinh hoạt chuyên môn hàng tháng, tổ chức những buổi dạy 
theo chuyên đề thảo luận về chuyên môn. Từ đó rút ra những ý kiến hay, những đề 
xuất kinh nghiệm tốt áp dụng trong việc giảng dạy. Trong đó có nội dung rèn đọc 
cho học sinh lớp 1, 2, 3.
 Bản thân đã được tập huấn chương trình lớp 2 theo Chương trình giáo dục phổ 
thông mới 2018 nên nắm rõ mục tiêu, quan điểm xây dựng chương trình. Do đó, 
tôi có sự chủ động trong việc lựa chọn các phương pháp, hình thức rèn đọc phù 
hợp đối với học sinh.
 Khi nhà trường họp thống nhất lựa chọn bộ sách giáo khoa phù hợp để phục vụ 
công tác giảng dạy năm học, giáo viên đã được nghiên cứu kỹ và lựa chọn bộ sách 
Cánh Diều làm công cụ hỗ trợ để phục vụ mục tiêu giáo dục Tiếng Việt lớp 2 theo 
chương trình tổng thể. Kết quả điều tra kỹ năng đọc của học sinh lớp 2B do tôi phụ trách trong đợt 
khảo sát chất lượng đầu năm học như sau:
 2.4. Nguyên nhân
 Học sinh tiểu học, đặc biệt là học sinh lớp 2, các em vừa chuyển hoạt động chủ 
đạo từ vui chơi sang học tập. Các em hiếu động, ham chơi, sự tập trung cho học tập 
và chú ý chưa cao. Tư duy của các em nặng về trực quan cụ thể, tư duy trừu tượng 
chưa phát triển. Do đó, giáo viên chủ động, linh hoạt sáng tạo trong quá trình tổ 
chức các hoạt động dạy học thì sẽ đạt hiệu quả. 
 Bên cạnh đó, ngay từ khi bước vào lớp Một, học sinh đã được học Tiếng Việt. 
Môn học này chiếm thời lượng lớn, thể hiện qua chương trình, thời khóa biểu 
nhằm đạt được mục tiêu của môn học, đó là Đọc, viết, nói và nghe. Ở lớp Một chủ 
yếu đọc hiểu được bài văn, bài thơ ngắn có nội dung đơn giản còn việc đọc trôi 
chảy, lưu loát, chưa đòi hỏi cao. Nhưng lên lớp 2 thì yêu cầu ngoài đọc đủ, đọc 
đúng còn phải đọc lưu loát, trôi chảy. Vì thế việc luyện kĩ năng đọc cho học sinh là 
rất cần thiết và quan trọng.
 Ngoài ra, những năm gần đây, những năm đầu áp dụng dạy- học theo Chương 
trình GDPT 2018, các em đã nghỉ dịch và học online trong thời gian khá dài. Khi 
đến thời gian thiết lập trạng thái “bình thường mới” nhiều em vẫn phải tiếp tục học 
trực tiếp kết hợp trực tuyến. Từ đó ảnh hưởng nhiều đến kỹ năng đọc của các em. 
Một nguyên nhân rất quan trọng nữa đó là thiếu sự quan tâm từ phụ huynh.
 Mặt khác, học sinh đọc bài một cách thụ động, thậm chí có những em đọc to, rõ 
ràng, nhưng khi được hỏi câu hỏi nội dung bài đọc thì các em còn lúng túng chưa 
trả lời được. Tốc độ đọc của các em còn chưa đạt yêu cầu, một số em còn phải 
đánh vần. ti, chán học. Với những em này, tôi đã sắp xếp ngồi cùng em đọc tốt để có sự hỗ 
trợ của bạn, giúp nhau tiến bộ.
3.2. Biện pháp thứ hai: Thành lập “Đôi bạn cùng tiến”, “Nhóm bạn cùng học”
Khi đã nắm được những thông tin ở giải pháp thứ nhất, tôi lập thành các “Đôi bạn 
cùng tiến”, “Nhóm bạn cùng học” trong các giờ Tập đọc. Trong mỗi đôi bạn, mỗi 
nhóm bạn đó sẽ có ít nhất một em thuộc nhóm thứ nhất (đã nêu ở trên). Các em đó 
được tôi khuyến khích thực hiện vai trò như một cô giáo, thầy giáo “tí hon” để chỉ 
bảo, hướng dẫn giúp bạn đọc bài. Tôi dành thời gian để bao quát, quan sát các 
nhóm, có cơ hội sát sao đến từng học sinh.
 “Đôi bạn cùng tiến” Ví dụ, với bài đọc Cây xanh với con người (SGK Tiếng Việt 2, bộ Cánh 
Diều), học sinh chuẩn bị và mang đến lớp một cây xanh để chia sẻ với lớp về cây 
này.
Đồ dùng trực quan Cây xanh (vật thật)
 Cũng là bài đọc ấy, giáo viên giao nhiệm vụ ở nhà cho học sinh tự sáng tạo nên 
một cây từ những nguyên vật liệu có sẵn (vật liệu tái chế) để phục vụ yêu cầu của 
bài đọc. Đồng thời, thông qua việc này giáo dục cho học sinh về ý thức bảo vệ môi 
trường. đọc đúng, đọc chuẩn (không đọc theo phương ngữ địa phương của bản thân mình 
hay của đại đa số học sinh cho các em dễ hiểu), đọc rõ ràng, trôi chảy, mạch lạc, 
ngắt nghỉ hơi đúng, nhấn giọng đúng những từ gợi tả, gợi cảm. Giáo viên cũng cần 
chú ý biểu lộ ngôn ngữ cơ thể (hành động, cử chỉ, nét mặt, thái độ...) của mình để 
làm nổi bật hình ảnh, tính cách của nhân vật tác giả thể hiện trong bài. Đó chính là 
con đường ngắn nhất để các em hình thành kỹ năng đọc đúng đọc hay, đọc diễn 
cảm.
3.4. Biện pháp thứ tư: Chuẩn bị kỹ càng, chu đáo cho giờ học
Giáo viên khi dạy đọc cho học sinh nên chú trọng đến các kĩ năng: 
- Đọc câu (đọc trơn kết hợp với luyện đọc từ khó, giải nghĩa từ)
- Đọc đoạn (đọc trơn)
- Đọc toàn bài (đọc trơn)
- Đọc ngắt nghỉ, nhấn giọng đúng (đọc diễn cảm)
Trong mỗi tiết Tập đọc, giáo viên cần linh hoạt thực hiện các khâu bước sao cho 
đảm bảo việc rèn kỹ năng đọc phù hợp với từng đối tượng học sinh. Ví dụ: Khi đọc 
câu (đọc trơn kết hợp với luyện đọc từ khó, giải nghĩa từ), cần chú trọng đến các 
em gặp khó khăn vì đây là bước đọc vỡ văn bản. Số lượng tiếng từ ít hơn so với 
khi đọc đoạn nên các em dễ dàng nhận ra lỗi đọc sai từ đó giáo viên kết hợp sửa lỗi 
phát âm cho cá nhân, nhóm, lớp (chú trọng những lỗi nhiều em đọc sai). Đây cũng 
là hoạt động cá nhân trong giờ Tập đọc. 
Bước đọc đoạn (đọc trơn), đọc toàn bài là sự kết hợp giữa hoạt động cá nhân, 
nhóm và cả lớp. Tôi xác định, qua bước này, học sinh được rèn năng lực tự học, 
hợp tác, chia sẻ, bày tỏ ý kiến, thể hiện năng lực bản thân. Nếu giáo viên chuẩn bị 
chu đáo bước này trong mỗi giờ học thì học sinh có cơ hội rèn kỹ năng đọc một 
cách tốt nhất. 
Đọc diễn cảm là kết quả của quá trình thực hiện các bước rèn đọc trước đó. Đây là 
cơ hội cho học sinh trình bày toàn bộ văn bản sau khi đã luyện đọc đúng, đọc ngắn Các trò chơi tôi thường áp dụng cho hoạt động Khởi động. Tôi lồng ghép các yêu 
cầu về đọc thành tiếng, đọc - hiểu hay giải nghĩa từ về những phần kiến thức của 
bài đọc tiết trước hoặc bài đọc tiết này vào các câu hỏi của trò chơi. Thông qua trò 
chơi này, học sinh vừa có thể ôn lại kiến thức cũ hoặc tiếp nhận thêm kiến thức 
mới một cách chủ động, mới mẻ và đầy hào hứng.
 Cùng một mục đích, giáo viên có thể thay đổi hình thức tổ chức trò chơi sao 
cho phù hợp với bài học hay tình hình lớp học cũng sẽ khiến học sinh hứng khởi, 
mong chờ hơn khi học tập. Chẳng hạn như, giáo viên tổ chức chơi theo đội để tạo 
không khí thi đua, tính tập thể, đoàn kết, gắn bó.... Hoặc là chơi cá nhân để tạo cơ 
hội cho nhiều đối tượng học sinh cùng có cơ hội để tham gia học tập, phát huy tính 
chủ động, linh hoạt, mạnh dạn, tự tin....
 Ví dụ, tôi áp dụng trò chơi học tập Ô cửa bí mật vào hoạt động Khởi động của 
bài đọc Một tiết học vui (SGK Tiếng Việt 2, bộ Cánh Diều). Với các câu hỏi để học 
sinh trả lời nhằm vừa củng cố kiến thức bài trước là bài Cô giáo lớp em, vừa dẫn 
dắt vào bài mới một cách đầy tò mò và thú vị như sau: 
Câu hỏi 1: Em hãy đọc diễn cảm bài thơ Cô giáo lớp em.
Câu hỏi 2: Từ Ghé có nghĩa là gì?
Câu hỏi 3: Các từ ngữ yêu thương, ngắm mãi nói lên tình cảm của học sinh đối 
với cô giáo như thế nào?
Câu hỏi 4: Bài thơ Cô giáo lớp em giúp em hiểu điều gì?
Bức tranh bí mật là bức tranh minh họa của bài đọc Một tiết học vui. khuyến khích học sinh tự đọc sách báo vì đọc sách báo cũng chính là hoạt động 
luyện đọc.
Niềm vui của các em khi được nhận phần thưởng
3.7. Biện pháp thứ bảy: Chú trọng việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của 
học sinh trong quá trình dạy và học Tập đọc
Xác định được vai trò của việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh 
trong quá trình dạy và học Tập đọc, tôi đánh giá học sinh theo tiêu chí: vì sự tiến 
bộ của học sinh, sự cố gắng cả một quá trình học tập, giúp học sinh phát huy nhiều 
nhất khả năng của bản thân, tuyệt đối không chê trách một cách thái quá 
Tôi thường xuyên kiểm tra và ghi chép, theo dõi kết quả đọc bài để kịp thời đưa ra 
biện pháp hỗ trợ dạy Tập đọc một hữu hiệu nhất nhằm từng bước cải thiện, nâng 
cao chất lượng học tập của các em. Trao đổi phối hợp với phụ huynh qua zalo
Ngoài ra, tôi còn đăng tải những video dạy Tập đọc lên YouTube cá nhân nhằm 
chia sẻ kiến thức, cách dạy đến phụ huynh để hỗ trợ phụ huynh cách hướng dẫn ôn 
tập thêm cho học sinh khi ở nhà. tôi thực hiện tốt vai trò của mình, lấy học sinh làm trung tâm, hướng tới phát triển 
năng lực, phẩm chất của người học, nâng cao chất lượng học tập của các em. Qua 
khoảng thời gian áp dụng, tôi thấy chất lượng đọc của học sinh có sự tiến bộ rõ rệt 
và thu được kết quả rất khả quan.
1. Kết quả
 Kết quả khảo sát chất lượng đọc cuối học kì I lớp 2B như sau:
Sĩ số 
 Khả năng đọc Số học sinh Tỷ lệ
HS
 Đọc hay, lưu loát 8 em 42,1%
 Đọc đúng 8 em 42,1%
19
 Đọc ngắc ngứ 3 em 15,8%
 Đọc đánh vần từng chữ 0 em 0%
 So sánh giữa chất lượng đọc đầu năm học với chất lượng đọc cuối học kì I của 
học sinh lớp 2B:
Trong giờ Tập đọc, tôi thấy các em ngồi học rất say sưa, sôi nổi phát biểu ý kiến, 
hăng say học bài. Nhiều em xung phong, phấn khởi khi được gọi đọc bài và đọc thú trong học tập. Để học sinh đọc đúng, đọc trôi chảy. Việc dạy theo hướng đổi 
mới trong các môn học nói chung và phân môn Tập đọc nói riêng, tôi đã từng bước 
nâng cao chất lượng giảng dạy và khả năng vận dụng các kỹ năng rèn đọc của học 
sinh đạt kết quả cao. Học sinh có khả năng vận dụng tốt các kiến thức đã học một 
cách linh hoạt và sáng tạo, gây nhiều hứng thú trong học tập trôi chảy, lưu loát, 
hiểu nội dung và ham thích đọc sách thì trong quá trình dạy học, người giáo viên 
cần phải biết phối hợp linh hoạt các phương pháp và có các hình thức dạy học, 
phối hợp, vận dụng tốt mô hình “Trường học mới” kèm theo sự đánh giá học sinh 
theo Thông tư 27/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo để tạo không khí hào hứng, vui 
tươi, phấn khởi giúp học sinh thích đọc, tự tin và tiếp thu bài đọc đạt hiệu quả. 
Người giáo viên cần dành nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu giảng dạy, chuẩn bị 
kĩ việc cần thiết phải có trong giờ Tập đọc. Ngôn ngữ giáo viên phải chuẩn mực, 
chính xác. Học sinh đọc tốt sẽ giúp các em học tốt môn Tiếng Việt và các môn học 
khác, sẽ có lợi cho các em trong học tập và trong cuộc sống sau này. Việc áp dụng 
các hình thức, phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng đọc của học sinh, 
tôi nhận thấy rất phù hợp cho học sinh trên từng địa bàn khác nhau.
2. Kiến nghị
Đối với Nhà trường: Nhà trường cần thường xuyên tổ chức các chuyên đề về “Đọc 
sách, rèn đọc, thi đọc” trong năm học cho tất cả các khối lớp và giáo viên trong 
đơn vị để học tập thêm các phương pháp mới. Nhà trường cùng địa phương tạo 
điều kiện cơ sở vật chất cho các em học tập tốt hơn, như hệ thống tranh ảnh...
Đối với giáo viên: Thường xuyên tìm tòi học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, 
nghiên cứu các tài liệu, sách giáo khoa, không ngừng tìm tòi các phương pháp dạy 
học tích cực để nâng cao chất lượng dạy học. Thường xuyên kiểm tra đánh giá 
đúng năng lực của học sinh và ghi nhận kết quả học tập của các em dù là một tiến 
bộ rất nhỏ, phát hiện những em học sinh có năng khiếu đọc diễn cảm để bồi dưỡng 
thêm năng lực cho các em. Giáo viên dạy các em với tất cả cái tâm của một nhà Tài liệu tham khảo
 1. Sách giáo khoa Tiếng Việt 2, tập 1, 2 (Sách Cánh Diều). Do Nguyễn Minh 
Thuyết (Tổng chủ biên kiêm Chủ biên)– Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP Hồ 
Chí Minh
 2. Sách giáo viên Tiếng Việt 2, tập 1, 2. (Sách Cánh Diều). Do Nguyễn Minh 
Thuyết (Tổng chủ biên kiêm Chủ biên)– Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP Hồ 
Chí Minh
 3. Trò chơi học tập Tiếng Việt 2. Trần Mạnh Hưởng – Nguyễn Thị Hạnh – Lê 
Phương Nga.
 4. Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ GD&ĐT ban hành 
Chương trình GDPT.
 5. “Đổi mới phương pháp dạy học”, Nhà xuất bản Giáo dục.