Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp hướng dẫn học sinh nghe Tiếng Anh một cách hiệu quả ở trường Tiểu học

 MỤC LỤC
PHẦN 1: MỞ ĐẦU ..................................................................................................................2
 1/ Lý do chọn đề tài: ...............................................................................................................2
 2/ Mục đích nghiên cứu: .........................................................................................................3
 3/ Khách thể và đối tượng nghiên cứu:...................................................................................3
 4/ Giả thuyết khoa học:...........................................................................................................3
 5/ Giới hạn phạm vi nghiên cứu: ............................................................................................3
 6/ Phương pháp nghiên cứu: ...................................................................................................3
 - Phương pháp nghiên cứu lý luận. .........................................................................................3
 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. .........................................................................................3
 - Phương pháp phân tích tổng hợp..........................................................................................3
 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. ....................................................................................3
PHẦN 2: NỘI DUNG................................................................................................................4
 1. Cơ sở lý luận. ..................................................................................................................4
 2.2. Cơ sở thực tiễn. ............................................................................................................4
 3. Một số biện pháp để hướng dẫn học sinh nghe một cách hiệu quả: ...............................6
PHẦN 3: KẾT LUẬN - KHUYẾN NGHỊ
PHẦN 4:TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................15
PHỤ LỤC:
UNIT 5: CAN YOU SWIM? ..............................................................................16
 Lesson 2
UNIT 10: WHERE WERE YOU YESTERDAY? ...................................................................20
 Lesson 2 ................................................................................................................................20 4
học sinh từ lớp 3 đến lớp 5 nghe một cách hiệu quả”. Tôi đã áp dụng phương 
pháp này cho các đối tượng học sinh khác nhau và đã nhận được kết quả đáng 
mừng.
 Trong bài viết này, tôi xin mạnh dạn trình bày những kinh nghiệm đó. Tôi 
hy vọng kinh nghiệm của tôi sẽ là một tài liệu nhỏ để các bạn đồng nghiệp 
tham khảo.
2/ Mục đích nghiên cứu:
 - Giúp học sinh yêu thích và học tốt môn Tiếng Anh, hướng học sinh phát 
triển một cách toàn diện nhất có thể.
 - Giúp học sinh phát triển tư duy, tạo tiền đề cho các em học tốt các bộ 
môn học khác.
 - Giúp học sinh nâng cao khả năng tập trung chú ý và lắng nghe.
3/ Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
 - Một số biện pháp hướng dẫn học sinh nghe một cách hiệu quả ở trường 
tiểu học.
4/ Giả thuyết khoa học:
 Hiện nay, việc dạy Tiếng Anh cho trẻ cũng nhận được nhiều sự quan tâm 
từ phía nhà trường và phía phụ huynh. Trong những năm vừa qua, học sinh của 
tôi đã có nhiều sân chơi dành riêng cho các em để phát triển khả năng nghe nói 
cũng như tạo điều kiện cho các em sử dụng Tiếng Anh để giao tiếp. Qua đó, 
chúng tôi đã có những giây phút học mà chơi rất thú vị và đáng nhớ với học sinh 
của mình. Không những thế, tôi cũng được học hỏi rất nhiều từ các trường bạn 
và tự rút ra những kinh nghiệm cá nhân vô cùng đáng quý.
5/ Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
 - Học sinh từ lớp 3 đến lớp 5.
6/ Phương pháp nghiên cứu:
 - Phương pháp nghiên cứu lý luận.
 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
 - Phương pháp phân tích tổng hợp.
 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. 6
 - Những năm gần đây, phụ huynh học sinh đã quan tâm hơn và tạo điều 
kiện, khuyến khích con em mình học Tiếng Anh.
2.2. Khó khăn.
 - Học sinh tiểu học ở độ tuổi từ 8 - 10 tuổi, mức độ nhận thức của các em 
còn thấp, sự tập trung và trí nhớ không dài. Thêm nữa, học sinh chỉ quen cách 
học cũ ít đọc thêm sách báo phù hợp với lứa tuổi để mở rộng bổ sung, nâng cao 
kiến thức. Đồng thời đây là những năm đầu làm quen với môn ngoại ngữ, trong 
khi vẫn có một số lượng không nhỏ học sinh còn chưa học tốt tiếng mẹ đẻ của 
mình.
 - Hơn nữa Tiếng Anh ở bậc tiểu học hiện vẫn chỉ là môn học tự chọn, thế 
nên không ít phụ huynh và ngay cả bản thân học sinh chưa thực sự quan tâm và 
đầu tư cho bộ môn này. Các em cho rằng chỉ cần học tốt các môn Văn và Toán 
là đủ vì môn Tiếng Anh không cần xếp loại khi xét thi đua và xét lên lớp. Do 
vậy trong các giờ học Tiếng Anh, các em chỉ ngồi “xem” cô giáo và các bạn 
khác học mà không hòa nhập với bài học.
 - Nghe là một trong những kỹ năng cần thiết trong quá trình thực hiện 
giao tiếp. Giống như kỹ năng đọc, nghe cũng là một kỹ năng tiếp thụ, nhưng 
nghe thường khó hơn đọc vì ngôn bản tiếp thụ qua nghe là lời nói. Khi ta nói các 
ý thường không được sắp xếp có trật tự như viết. Hơn nữa, khi nghe người khác 
nói, ta chỉ nghe một lần; còn khi đọc ta có thể đọc đi đọc lại nhiều lần văn bản. 
Do đó, dạy và học kỹ năng nghe bao giờ cũng khó hơn các kỹ năng khác.
 Tại sao nghe lại là một việc khó khăn?
 Khi học sinh nghe giáo viên đọc, các em đã quen với giọng điệu của thầy 
cô. Ngoài ra, thầy cô có thể đọc chậm, dùng cử chỉ hoặc hành động để gợi ý 
những phần nghe khó. Do đó việc nghe trở nên dễ dàng hơn. Nhưng khi nghe 
băng, học sinh thường phải đối mặt với những khó khăn sau: 
 - Lời nói trong băng quá nhanh.
 - Bài nghe có nhiều từ mới và mẫu câu mới.
 - Trọng âm bài nghe khác.
 - Không kiểm soát được nội dung bài nghe. 8
 1. Khi nghe, học sinh phải có khả năng nhận biết sự khác nhau giữa các 
âm vị. Ví dụ như cặp từ “run” và “sun”, khi học nghe phải phân biệt được sự 
khác nhau giữa âm / r / và / s / để có thể hiểu được đúng nghĩa của câu.
 2. Nghe cũng liên quan đến việc lĩnh hội cấu trúc câu. Khi nghe chỉ cần 
nghe ngữ điệu cũng có thể xác định được câu đó thuộc loại câu gì: câu trần 
thuật, câu hỏi hay câu cảm thán.
 3. Khi nghe các em cũng không cần thiết phải hiểu hết các từ mà các em 
nghe được, nhưng các em phải hiểu được ý chính của các thông tin mà các em 
vừa nghe, hay nói cách khác, các em phải nghe được “key words”. Đây là vấn 
đề cơ bản nhất. Kỹ năng này gọi là kỹ năng nghe lướt.
 Đối với học sinh lớp 4, xuyên suốt cả năm học thì kỹ năng nghe được dạy 
vào tiết thứ 2 (A4) và tiết thứ 3 (B3) của một đơn vị bài học. Trong đó Section 
A4 là dạng bài “Nghe và đánh dấu” (Listen and Check); Section B3 là dạng bài 
“Nghe và đánh số” (Listen and Number). Mỗi bài nghe lại được minh hoạ bằng 
những bức tranh có nội dung rất sát với nội dung bài nghe. Vì thế, mỗi giáo viên 
khi dạy kỹ năng nghe đều khai thác triệt để nội dung các bức tranh để phục vụ 
cho bài nghe đó. Và tất nhiên, mỗi giáo viên đều biết rằng dạy nghe cần tuân thủ 
theo đúng quy trình gồm 3 giai đoạn:
 - Trước khi nghe (Pre _ listening).
 - Trong khi nghe (While _ listening)
 - Sau khi nghe (Post _ listening)
 Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy ở bậc tiểu học, việc dạy kỹ năng 
nghe thường chiếm 1/3 hay 1/4 thời lượng tiết dạy, có nghĩa là việc dạy nghe 
theo đúng quy trình 3 giai đoạn Pre _ While _ Post chỉ trong khoảng thời gian 
tối đa là 10 phút. Vậy trong 10 phút này, việc chia thời gian cho 3 giai đoạn 
nghe như thế nào cho phù hợp và hiệu quả là không dễ. Đôi khi, bước “Pre” phải 
kéo dài và chiếm nhiều thời gian hơn cả, chỉ để phục vụ và chuẩn bị tâm thế cho 
học sinh vào bước “While” bước ngắn nhất có khi chỉ 1 phút, vì các bài nghe 
của học sinh tiểu học thường rất ngắn gọn và bám sát chủ đề. Như vậy, việc học 
sinh có nghe và bắt đợc nội dung bài nghe hay không phụ thuộc vào chính sự 10
 b) Giới thiệu chủ đề, ngữ cảnh, tình huống, nội dung có liên quan đến bài 
nghe: khai thác xem học sinh đã biết và cha biết gì về nội dung bài nghe qua các 
bức tranh.
 Giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận theo cặp hoặc theo nhóm
 Thông thường, với mỗi bài nghe, giáo viên cho học sinh tả các bức tranh 
một cách đơn thuần: học sinh chỉ nêu nội dung tranh sau đó nghe băng, như vậy 
sẽ khiến các bài nghe trở nên khó khăn hơn. Nhưng khi giáo viên hướng dẫn học 
sinh thảo luận theo cặp hay theo nhóm về nội dung của các bức tranh một cách 
cụ thể theo đúng tình huống, ngữ cảnh thì việc nghe sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. 
Hơn nữa, học sinh tiểu học thờng chưa có được sự độc lập về tư duy như học 
sinh trung học cơ sở, nên nhất thiết phải có sự dẫn dắt khéo léo của giáo viên. 
Lúc này giáo viên có thể đặt những câu hỏi gợi mở về nội dung các bức tranh 
sao cho những câu trả lời mà học sinh đưa ra phải bám sát và liên quan đến nội 
dung bài nghe. Hay nói cách khác, giáo viên phải dẫn dắt, gợi mở cho học sinh 
đi đến được “keywords” và “phrases” sẽ xuất hiện trong bài nghe, để từ đó học.
 c) Gợi trí tò mò, tạo hứng thú về nội dung bài sắp nghe bằng cách đa ra 
một tình huống về một nhân vật nào đó quen thuộc với các em, hay đưa ra một 
lời dẫn phù hợp với nội dung bài nghe. 12
 Giáo viên chỉ bật băng khi học sinh thật sự tập trung
 e) Giáo viên phải chắc chắn rằng học sinh đã nắm rõ được yêu cầu của bài 
nghe. Học sinh tiểu học vốn không có được ý thức tập trung lâu dài, các em 
cũng dễ bị mất tập trung bởi ngoại cảnh hay bởi sự hiếu động của một người bạn 
nào đó ở gần, do vậy các em vẫn có thể có sự nhầm lẫn giữa dạng bài nghe 
“Listen and CHECK” và “Listen and NUMBER”. Do vậy, trước khi cho học 
sinh nghe, giáo viên cần kiểm tra xem học sinh của mình đã xác định được yêu 
cầu của bài là “CHECK” hay “NUMBER” hay chưa. Giáo viên có thể dùng câu 
hỏi “Are you going to CHECK or NUMBER?” hoặc gọi một học sinh nhắc lại 
yêu cầu của bài.
 f) Phát huy tối đa tính tích cực, chủ động của học sinh, tạo điều kiện tối -
ưu nhất để cho tất cả các đối tượng học sinh đều tham gia tích cực vào bài học. 14
được kết quả tốt nhất. Như vậy mọi đối tượng học sinh đều bị lôi cuốn và tập 
trung cao độ trong giờ học. Vậy là mục đích giờ học đã đạt được.
 * Những điều cần chú ý:
 - Nghe là một kỹ năng ngôn ngữ liên quan đến các kỹ năng khác. Do đó 
giáo viên phải biết tận dụng mọi cơ hội để gợi mở cho học sinh luyện tập xen kẽ 
được cả 4 kỹ năng, giúp các em hình thành và phát triển khả năng học ngoại ngữ 
một cách toàn diện nhất.
 - Học sinh tiểu học thường rất thích được “nịnh”, nên giáo viên phải 
thường xuyên tỏ thái độ khen ngợi, động viên học sinh qua cử chỉ, nét mặt, lời 
nói của mình. Hay nói cách khác, đối với học sinh tiểu học, giáo viên phải biết 
vừa dạy vừa “dỗ”.
4. Kết quả đạt được:
 Đối chiếu với những giờ dạy có kỹ năng nghe trong thời gian đầu năm học 
so với thời gian này tôi thấy các em ngày càng hào hứng và sôi nổi hơn khi học 
nghe. Nhiều lớp, các em chỉ nghe 1 lần đã “bắt” được đúng nội dung và hoàn 
thành yêu cầu của bài nghe. Vào đầu năm học, rất nhiều em nói với tôi rằng em 
không thích nghe vì nghe đĩa khó lắm. Các em thích nghe thầy giáo đọc hơn. 
Nhưng càng về cuối năm học, khi tôi hỏi các em thấy nghe đĩa còn khó không, 
rất nhiều em trả lời rằng các em không thấy khó như trước nữa và các em không 
còn “sợ” nghe đĩa nữa. Vẫn với câu hỏi khảo sát như đầu năm “Trong 4 kỹ 
năng: nghe, nói, đọc, viết em thích học kỹ năng nào nhất?” khi tôi đa ra vào 
cuối năm thì kết quả đạt được như sau:
 KHỐI 3, 4, 5 (tổng số 687 học sinh)
 Số học sinh Tỉ lệ %
 Nghe 301 43,3%
 Nói 161 23,3%
 Đọc 117 16,7%
 Viết 108 16,7% 16
 Tài liệu tham khảo
- Sách tiếng Anh 3,4,5 NXB GD Việt Nam
- Sách bài tập tiếng Anh 3,4,5 NXB GD Việt Nam
- Sách giáo viên NXB GD Việt Nam
- Tập tranh, ảnh theo sách
- Sách mem.vn.
 - play volley ball ( slice 8)
*Model sentences
 - Set the scene
 + Eliciting from picture by asking Ss:
 Look at the picture:
 Who are they? 
 + Tom is asking Peter whether he can play 
badminton.
 - Model sentences
 + Give Ss to listen all the dialogue.
 + Ask Ss to listen and repeat sentence by 
 sentence.
 + Let Ss practice the dialogue in pairs.
 + Call some pairs to read the dialogue and 
 comment.
 + Eliciting the exchange from the Ss by asking 
 Ss
 T: How does Tom ask?
 Ss: Can you play volleyball?
 T: How does Peter answer?
 Ss: No, I can’t.
 Model sentences
 Can you play volleyball?
 No, I can’t.
 - Concept check:
 + use: What do you use these sentences for? Board Pairwork
 (to ask and answer about the abilities)
 + Form: 
 Look at the answer, If you can do this activity, 
 you answer: Yes, I can and if you can’t, you 
 answer: No, I can’t.
 Look at the question, What’s this after the T - WC 
 word “Can you”? 3’ - Consolidate the model sentences.
 - Students can talk about their abilities.
 
IV. Change:
 • Show the pictures in page 66 ( Look, Look at the screen 
 listen and repeat) and answer the 
 - Ask ss: How many pictures are there? questions.
 - Who are in the pictures?
 - When did these actions happen?
 - Play the CD twice
 • Link to the model sentences
5 minutes b. Model sentences ( slice6 ) Listen and repeat
 A: What did you do yesterday?
 B: I played B: I painted a picture Listen to the 
 I played badminton teacher’s voice
5 minutes c. Practice.
 - Ask ss to open their books part 2 page 66 Copy down
 (point and say)
 - Have them to work in pairs in 1minute Look at their books
 - Ask and answer about three pictures in the 
 book. Pairwork
 - Model first and ask ss do the same
 - Call some pairs perform in front of the class.
10 minutes * Link to the new section by playing a game: 
 Memory ( from slide 7 to 23)
 - Show the rule of the game on the screen and 
 ask them read in silence. Read in silence
 - Have students play the game
 - Have them use all the words Play the game
 Which they have played to practise asking and 
 answering the questions in part 3 
 ( Let’s talk – page 66 )
 - Ask ss work in group of 3,4 or 5
 - Have them practise in 2 minutes
 - Call some groups perform in front of class Work in group
 and remark Perform in front of 
 class CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
 Kính gửi: Phòng Giáo dục huyện Thanh Trì
 Hội đồng xét duyệt sáng kiến huyện Thanh Trì
 Ngày Trình độ 
 Nơi Chức 
Họ và tên tháng năm chuyên Tên sáng kiến
 công tác danh
 sinh môn
 Nguyễn 04/03/1978 Tiểu học Giáo Đại học Một số biện pháp hướng dẫn 
 Văn Kiên Ngũ Viên học sinh nghe Tiếng Anh 
 Hiệp một cách hiệu quả ở trường 
 tiểu học.
 - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Dạy Tiếng Anh trong trường Tiểu học.
 - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 17/01/2022
 - Mô tả bản chất của sáng kiến: Sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện 
pháp hướng dẫn học sinh nghe Tiếng Anh một cách hiệu quả ở trường tiểu 
học” được xây dựng, nghiên cứu và đúc kết từ những tiết giảng dạy thực tế trên 
lớp học. Qua những biện pháp này học sinh sẽ cảm thấy nhẹ nhàng trong một 
tiết học và không còn cảm thấy “sợ” kỹ năng nghe. Từ đó học sinh sẽ cảm thấy 
tự tin và yêu thích môn Tiếng Anh hơn, đặc biệt là kỹ năng nghe. Không những 
thế, khi áp dụng những biện pháp này học sinh còn được rèn luyện kỹ năng nói 
Tiếng Anh qua việc kể lại nội dung vừa nghe và tả lại các bức tranh bằng ngôn 
ngữ của chính mình. Sáng kiến có bố cục đúng mẫu hướng dẫn, chi tiết, khoa 
học, giải pháp rõ ràng. Khi áp dụng vào thực tế đã đạt được những thành công 
nhất định trong công tác dạy và học.
 - Tính khả thi: Phương pháp này có thể áp dụng rộng rãi trong tất cả các 
trường Tiểu học.
 - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng 
kiến theo ý kiến của tác giả: Giúp thay đổi tư duy của giáo viên trong việc dạy 
kỹ năng nghe đối với học sinh tiểu học. 
 Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật 
và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
 Ngũ Hiệp, ngày 28 tháng 04 năm 2022
 Người nộp đơn
 Nguyễn Văn Kiên