Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả dạy học trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh Lớp 10 tại trường THPT Quỳnh lưu 4 theo bộ sách Cánh diều

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN 
 TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4 
 Đề tài: 
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ 
 DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC 
 SINH LỚP 10 TẠI TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4” 
 Lĩnh vực: Trải nghiệm - Hướng nghiệp 
 ` 
 Tác giả: Trần Trung Thành 
 Trương Xuân Sơn 
 Nguyễn Đình Vẻ 
 Đơn vị: Trường THPT Quỳnh Lưu 4 
 Số điện thoại: 0964965256 
 Quỳnh lưu, 04/2023 
 hướng nghiệp 
2.3.1 Thuận lợi 9 
2.3.2 Khó khăn, hạn chế 10 
 2.4 Đánh giá chung về việc dạy học trải nghiệm, hướng nghiệp 11 
 trong thời gian qua 
 Chương II. Một số biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả dạy học 11 
 Trải nghiệm – Hướng nghiệp cho học sinh lớp 10 trường THPT 
 Quỳnh Lưu 4. 
 1 Biện pháp 1: Tham mưu BGH phân công, chỉ đạo xây dựng 11 
 kế hoạch giáo dục trải nghiệm, hướng nghiệp phù hợp với 
 tình hình nhà trường 
 2 Biện pháp 2: Tham mưu BGH phân công, chỉ đạo xây dựng 15 
 kế hoạch bài dạy trải nghiệm, hướng nghiệp phù hợp với 
 điều kiện học sinh nhà trường 
 3 Biện pháp 3: Tham mưu BGH đa dạng hóa hình thức tổ 20 
 chức ngoại khóa hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp cho 
 học sinh lớp 10 
 4 Biện pháp 4: Tham mưu với BGH trong việc áp dụng hình 24 
 thức sân khấu hóa trong các hoạt động tập trung dưới cờ 
 5 Biện pháp 5: Tham mưu BGH phối kết hợp các tổ chức 29 
 trong và ngoài nhà trường nhằm nâng cao hiệu quả dạy học 
 trải nghiệm, hướng nghiệp 
 6 Biện pháp 6: Tham mưu BGH dạy học trải nghiệm, hướng 33 
 nghiệp thông qua việc thực hiện các phương pháp dạy học 
 trên lớp nhằm phát triển năng lực học sinh 
 7 Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề 38 
 xuất 
 7.1 Mục đích khảo sát 38 
 7.2 Nội dung và phương pháp khảo sát 39 
7.2.1 Nội dung khảo sát 39 
7.2.2 Phương pháp khảo sát và thang đánh giá 39 
 7.3 Đối tượng khảo sát 40 
 2 DANH MỤC VIẾT TẮT 
TT Chữ viết thường Chữ viết tắt 
 1 Trung học phổ thông THPT 
 2 Trung học cơ sở THCS 
 3 Giáo dục phổ thông 2018 GDPT 2018 
 4 Phổ thông trung học PTTH 
 5 Sáng kiến kinh nghiệm SKKN 
 6 Giáo dục và đào tạo GD&ĐT 
 7 Uỷ ban Nhân dân UBND 
 8 Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp HĐTN, HN 
 9 Ban giám hiệu BGH 
 10 Giáo viên GV 
 11 Học sinh HS 
 4 - Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc đề ra biện pháp dạy học trải nghiệm, 
hướng nghiệp. 
 - Để nâng cao hiệu quả dạy học trải nghiệm, hướng nghiệp ta cần những 
biện pháp nào? 
 - Kết quả thực nghiệm ra sao? 
 4. Phương pháp nghiên cứu 
 4.1. Nghiên cứu lý luận 
 Lập kế hoạch nghiên cứu, Chia giai đoạn nghiên cứu, Khảo sát, phân tích 
thực trạng, Đề xuất các biện pháp mới. 
 4.2. Quan sát, trao đổi 
 Thực hiện việc trao đổi với giáo viên và học sinh, giáo viên và các tổ 
chức, tham khảo các tài liệu để đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả trong 
dạy học trải nghiệm, hướng nghiệp. 
 4.3. Thực nghiệm sư phạm 
 Tiến hành khảo sát thực nghiệm trên những đối tượng học sinh cụ thể 
nhằm đánh giá hiệu quả của đề tài. 
 4.4. Các bước tiến hành nghiên cứu thực hiện đề tài 
 TT Các nội dung, công việc thực hiện Thời gian thực hiên 
 1 Nội dung 1: Tìm hiểu thực trạng Tháng 9-12/2022 
 2 Nội dung 2: Nghiên cứu lý thuyết và các biện pháp Tháng 10-12/2022 
 3 Nội dung 3: Thiết kế biện pháp và khảo sát Tháng 9/2022- 4/2023 
 4 Nội dung 4: Hoàn thiện Tháng 3- 4/2023 
 5. Dự báo những đóng góp mới của đề tài 
 Đề tài đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học trải nghiệm, 
hướng nghiệp cho học sinh lớp 10. 
 Đề tài đã xây dựng được các biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học trải 
nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh lớp 10. 
 Đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho giáo viên trung học 
phổ thông. 
 6. Ý nghĩa của đề tài 
 - Nâng cao sự tương tác và tham gia của học sinh: Bằng cách tạo ra môi 
trường học tập hoạt động trải nghiệm, đề tài này giúp học sinh tham gia tích cực 
vào quá trình học. Thông qua các hoạt động thực hành, thảo luận nhóm, và các 
 2 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 
 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC 
 1. Cơ sở lý luận 
 Trải nghiệm là quá trình trực tiếp tiếp xúc và tham gia vào một hoặc nhiều 
hoạt động, sự kiện, tình huống hoặc môi trường, trong đó người tham gia có thể 
tương tác với các yếu tố khác nhau, học hỏi và phát triển kỹ năng, kiến thức, 
kinh nghiệm, cảm xúc và nhận thức mới. Trải nghiệm thường mang tính toàn 
diện và bao gồm cả các yếu tố cảm xúc, trí tuệ, tinh thần và thể chất. Các trải 
nghiệm có thể được thực hiện trong nhiều lĩnh vực khác nhau như giáo dục, kinh 
doanh, thể thao, du lịch, văn hóa, môi trường và nhiều lĩnh vực khác. Các trải 
nghiệm này giúp con người phát triển và nâng cao sự hiểu biết, kỹ năng và trải 
nghiệm của mình để có thể ứng phó với các tình huống, thử thách và cơ hội mới 
trong cuộc sống Hướng nghiệp là quá trình tìm hiểu về bản thân, các sở thích, kỹ 
năng và khả năng của mình để đưa ra quyết định về lĩnh vực nghề nghiệp phù 
hợp. Nó bao gồm việc khám phá và nghiên cứu các lĩnh vực nghề nghiệp khác 
nhau, cũng như các yếu tố khác như mức độ hứng thú, giá trị và ưu tiên cá nhân. 
 Hướng nghiệp giúp các học sinh và người lao động phát hiện và phát triển 
các kỹ năng và sở trường của mình, tìm hiểu về các nghề nghiệp khác nhau và 
các tiềm năng sự nghiệp trong tương lai. Nó cũng giúp họ đưa ra các quyết định 
đúng đắn về giáo dục và định hướng nghề nghiệp, giúp họ tăng khả năng thành 
công trong sự nghiệp của mình. Các hoạt động hướng nghiệp thường bao gồm: 
tư vấn hướng nghiệp, các bài kiểm tra kỹ năng và sở thích, tìm hiểu về các nghề 
nghiệp khác nhau và các yêu cầu giáo dục và kỹ năng, tìm hiểu về các ngành 
nghề mới nổi, cũng như các hoạt động tương tự. Hướng nghiệp là một quá trình 
liên tục và quan trọng trong việc xác định và đạt được mục tiêu nghề nghiệp của 
mỗi người. Việc hướng nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát 
triển và quản lý nguồn nhân lực của các tổ chức và doanh nghiệp. Các doanh 
nghiệp và tổ chức thường xuyên sử dụng các hoạt động hướng nghiệp như tuyển 
dụng, đào tạo, phát triển và thăng tiến nhân viên để đáp ứng các nhu cầu và mục 
tiêu chiến lược của mình. 
 Đối với các học sinh lớp 10, việc hướng nghiệp rất quan trọng vì đây là 
thời điểm mà các em bắt đầu phải đưa ra các quyết định về giáo dục và nghề 
nghiệp. Việc tìm hiểu và khám phá các lĩnh vực nghề nghiệp khác nhau sẽ giúp 
các em có được cái nhìn tổng quan về thị trường lao động và các tiềm năng sự 
nghiệp. Đồng thời, việc phát triển các kỹ năng mềm, như kỹ năng giao tiếp, tư 
duy sáng tạo, giải quyết vấn đề và làm việc nhóm cũng rất quan trọng trong quá 
trình chuẩn bị cho tương lai của các em. 
 Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động giáo dục do nhà giáo 
dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp 
cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã 
 4 - Văn bản chỉ đạo của trường THPT Quỳnh lưu 4 
 Ngoài việc tuân thủ các văn bản chỉ đạo của bộ, tỉnh và các ban ngành, 
nhà trường còn cụ thể hóa bằng các văn bản chỉ đạo của cấp trên bằng các kế 
hoạch cụ thể để triển khai tổ chức thực hiện trong nhà trường như kế hoạch giáo 
dục, chương trình trải nghiệm, hướng nghiệp,... 
 1.2. Tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho 
học sinh lớp 10 
 Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp luôn luôn đóng vai trò rất quan 
trọng trong việc giúp học sinh lớp 10 tìm kiếm hướng đi sự nghiệp phù hợp với 
khả năng, đam mê và mục tiêu của mình. Qua dạy học hoạt động trải nghiệm, 
hướng nghiệp nhằm giúp học sinh lớp 10 xác định mục tiêu nghề nghiệp của 
mình và giúp các em phát triển kế hoạch để đạt được mục tiêu đó. Khám phá các 
lựa chọn nghề nghiệp khác nhau và hiểu rõ hơn về mỗi lựa chọn. Nâng cao khả 
năng quyết định của mình và giúp các em có thể đưa ra quyết định đúng đắn 
trong việc chọn nghề nghiệp. Qua đó giúp các em phát triển kỹ năng cần thiết để 
thành công trong nghề nghiệp mà các em chọn. Hoạt động trải nghiệm, hướng 
nghiệp nhằm xây dựng mối quan hệ với những người có kinh nghiệm trong lĩnh 
vực nghề nghiệp mà các em quan tâm, giúp các em có được các lời khuyên và 
hỗ trợ từ những người có kinh nghiệm thầy cô, chuyên gia nhằm giúp các em 
thành công trong nghề nghiệp của mình. 
 Qua hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp giúp học sinh lớp 10 hiểu rõ 
hơn về thị trường lao động và các xu hướng phát triển trong lĩnh vực mà các em 
quan tâm. Điều này giúp họ đưa ra quyết định thông minh hơn về hướng đi sự 
nghiệp của mình. Từ đó lựa chọn chương trình học phù hợp với mục tiêu nghề 
nghiệp của mình. Các em có thể chọn các môn học liên quan đến nghề nghiệp 
mà mình muốn theo đuổi để nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình. Làm cho 
các em có niềm tin và sự tự tin để đạt được mục tiêu nghề nghiệp của mình. Các 
em hiểu rõ hơn về những yêu cầu và thách thức của ngành nghề mình muốn theo 
đuổi, và cảm thấy tự tin để vượt qua những thử thách đó. Hoạt động trải nghiệm 
và hướng nghiệp giúp học sinh lớp 10 có được những kinh nghiệm và kỹ năng 
cần thiết để tìm kiếm việc làm và chuẩn bị cho các buổi phỏng vấn. Ngoài ra, 
các hoạt động này cũng giúp học sinh xây dựng mối quan hệ với các doanh 
nghiệp và nhà tuyển dụng, giúp các em tìm được công việc phù hợp sau này. 
Qua đó, các em sẽ biết mục tiêu của mình là gì, những gì cần làm để đạt được 
mục tiêu đó và có kế hoạch để theo đuổi sự nghiệp của mình trong quá trình học 
tập trên ghế nhà trường. Từ đó, nhận thấy hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 
cho học sinh lớp 10 rất quan trọng đối với học sinh lớp 10, giúp các em tìm kiếm 
hướng đi sự nghiệp phù hợp với khả năng, đam mê và mục tiêu của mình, và 
giúp các em phát triển kỹ năng cần thiết để thành công trong nghề nghiệp của 
mình sau này. 
 6 Bảng 1. Kết quả khảo sát giáo viên về HDTN, HN hiện nay 
 Câu hỏi Câu trả lời Số lượng Tỉ lệ % 
Câu 1: Theo thầy/cô, việc dạy học Chưa hiệu quả 9 75% 
hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Bình thường 2 25% 
hiện nay như thế nào? Rất hiệu quả 0 0% 
Câu 2: Thầy/cô có thường xuyên tổ Ít 8 67% 
chức các hoạt động đổi mới để nâng Thỉnh thoảng 3 25% 
cao hiệu quả trong dạy học hoạt động Thường xuyên 1 8% 
trải nghiệm, hướng nghiệp cho học 
sinh lớp 10 hiện nay không? 
 Từ kết quả khảo sát, chúng tôi nhận thấy: Phần lớn GV chưa đầu tư thời 
gian và tâm huyết vào việc dạy học các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 
cho học sinh. Công tác dạy học của họ còn nặng ở hoạt động quản lý học sinh và 
có tâm lí ỷ lại vào các chương trình ngoại khóa, hoạt động giáo dục do nhà 
trường tổ chức. Hoặc cũng có những giáo viên tâm huyết hơn họ có thực hiện 
dạy học các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh thông qua tiết 
sinh hoạt lớp, tích hợp một số tiết học chính khóa, nhưng thực hiện không 
thường xuyên và bài bản. 
 Bảng 2. Kết quả khảo sát học sinh về HĐ TN, HN hiện nay. 
 Câu hỏi Câu trả lời Số lượng Tỉ lệ % 
Câu 1: Em có nhận xét gì về học trải Rất thích 37 7% 
nghiệm, hướng nghiệp ở trường ta hiện Thích 81 15.3% 
nay? Không thích 410 77.7% 
Câu 2: Em có mong muốn được giáo Có 501 94.9% 
viên/nhà trường tổ chức các hoạt động 
trải nghiệm, hướng nghiệp phối hợp không 27 5.1% 
nhiều hình thức mới không? 
 Qua kết quả khảo sát trên cho thấy: 
 + Học sinh trong nhà trường chủ yếu không được học một cách thường 
xuyên, bài bản, có hệ thống về các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 
thông qua các hoạt động giáo dục của GV. Nếu có thì HS chủ yếu được học 
thông qua một số chương trình ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt tập 
thể do nhà trường tổ chức. 
 + Hầu hết HS các trường đều mong muốn được GV, nhà trường tổ chức 
dạy học hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp qua việc phối hợp nhiều 
phương pháp để nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. 
 Để cải thiện thực trạng dạy học HĐ TN, HN cho học sinh lớp 10 theo 
chương trình GDPT 2018, các biện pháp có thể áp dụng gồm: 
 Đầu tư nguồn lực và định hướng chương trình: Nhà trường cần có đủ 
nguồn lực để triển khai chương trình này, đồng thời, các chương trình dạy học 
 8 thân chúng tôi đã được tập huấn chương trình trải nghiệp, hướng nghiệp theo 
chương trình GDPT 2018 đến nắm rõ mục tiêu quan điểm xây dựng chương 
trình, từ đó có sự chủ động trong việc lựa chọn các phương pháp hình thức dạy 
học phù hợp với học sinh. Nhà trường và nhóm trải nghiệp, hướng nghiệp họp 
và thống nhất lựa chọn bộ sách giáo khoa phù hợp với công tác giảng dạy. 
Trong năm học chúng tôi đã nghiên cứu và lựa chọn bộ sách cánh diều làm hỗ 
trợ phục vụ cho mục tiêu giáo dục hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học 
sinh khối 10. 
 - Về phía học sinh: Là trường học thuộc khu vực miền núi, gia đình thuần 
nông do đó đại đa số các em chăm học, ngoan ngoãn, biết vâng lời thầy cô giáo. 
Một số em tiếp thu nhanh có thể chủ động trong học tập, ý thức giúp đỡ bạn bè, 
các phụ huynh tin tưởng yên tâm cho các con em theo học. 
 2.3.2. Khó khăn, hạn chế 
 Do tình hình đây là năm đầu tiên trong thực hiện chương trình GDPT 
2018 cho học sinh lớp 10 đại trà. Vì thế, công tác bồi dưỡng giáo viên, giáo viên 
chuyên trách chưa có, phần lớn là giáo viên kiêm nhiệm và giáo viên chủ nhiệm 
lớp. Cho nên, việc thực hiện các hoạt động trong dạy học hoạt động trải nghiệm, 
hướng nghiệp còn nhiều hạn chế, việc tiếp thu nắm bắt ứng dụng, những phương 
pháp nội dung trong dạy giáo dục, hướng nghiệp nhiều lúc còn lúng túng, cơ sở 
vật chất của trường hạn chế, chưa đảm bảo ảnh hưởng đến chất lượng trong dạy 
học trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh. Trong dạy học sinh hoạt lớp nhìn 
chung một bộ phận giáo viên chưa thực sự đầu tư, hiểu rõ về công việc trong 
dạy học hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Công tác phân công của nhóm 
nhiều lúc chưa phù hợp, việc lập kế hoạch giáo dục, kế hoạch bài dạy, kế hoạch 
thực hiện các nội dung trong hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp còn bị động 
dẫn tới kết quả ban đầu chưa cao. Nội dung hình thức buổi sinh hoạt trải 
nghiệm, hướng nghiệp chưa phong phú, chưa thu hút học sinh và giáo viên tham 
gia, đặc biệt trường THPT Quỳnh lưu 4 là địa bàn trường miền núi thuộc cụm 
tây Quỳnh lưu, đời sống gia đình các em còn khó khăn, các em còn rụt rè, nhút 
nhát, tự ti trong hoạt động tập thể, khả năng tiếp thu chậm dẫn đến các kỹ năng 
giao tiếp, kỹ năng diễn thuyết trước đám đông của học sinh còn nhiều hạn chế. 
Về khó khăn công tác chỉ đạo và thực hiện còn gặp nhiều khó khăn cho việc 
triển khai hoạt động và hoàn thiện hồ sơ. 
 Công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện còn rất hạn chế do quản trị trên 
vnedu.vn chưa thể phân quyền cho nhóm trưởng kiểm tra hồ sơ của giáo viên. 
 Công tác với hợp giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường còn ít 
chưa thực sự hiệu quả do chưa nắm bắt kịp thời. Công tác tổ chức hoạt động ban 
đầu cả nhóm, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn còn thiếu liên kết chưa 
hiểu và hình thức tổ chức chưa đa dạng. 
 10