Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh Lớp 1 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

 2
 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1
 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
 PHẦN I: MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Môi trường hiện nay là một trong những vấn đề nóng bỏng của toàn xã hội, 
nó có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống con người. Môi trường xanh, sạch, đẹp tạo 
hứng thú, tâm lý thoải mái cho con người khi làm việc cũng như lúc nghỉ ngơi. Chính 
vì vậy, giáo dục môi trường cho học sinh nói chung và bậc Tiểu học nói riêng là một 
việc làm hết sức cần thiết và cấp bách hiện nay. Mục tiêu của giáo dục môi trường 
là giúp học sinh mở rộng hiểu biết về môi trường sống của con người; quan hệ giữa 
con người và môi trường; hiểu biết một số nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và 
biện pháp bảo vệ môi trường. Góp phần hình thành và phát triển ở học sinh một số 
kỹ năng, thói quen bảo vệ môi trường, thói quen sống vệ sinh, ngăn nắp, gọn gàng, 
tiết kiệm; làm cho môi trường xanh - sạch - đẹp.
 Một trong những hoạt động giáo dục góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục - 
đào tạo của nhà trường, nâng cao chất lượng giáo dục là hoạt động giáo dục ngoài 
giờ lên lớp. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là những hoạt động được tổ chức 
ngoài giờ học các môn văn hoá trên lớp, là sự tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp và 
là con đường gắn lí thuyết và thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với 
hành động, góp phần hình thành tình cảm, niềm tin đúng đắn ở học sinh, hình thành 
và phát triển nhân cách cho học sinh. Việc kết hợp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường 
vào các hoạt động ngoài giờ lên lớp sẽ khiến các em dễ nhận thức, dễ tiếp thu kiến 
thức một cách nhẹ nhàng hơn vì nó tách rời với không gian, thời gian và lượng kiến 
thức các em phải tiếp nhận trong một buổi học chính khoá, đồng thời với sự hăng 
hái tham gia hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong không khí của tập thể sẽ 
giúp cho những hoạt động này đạt được hiệu quả cao hơn.
 Chính vì vậy, để đồng hành cùng các em và tìm hướng đi tốt cho việc bảo vệ 
môi trường tại trường, tôi quyết định chọn đề tài “Một số biện pháp giáo dục ý thức 
bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên 
lớp’’. 
 2. Mục đích của đề tài
 Tìm ra những giải pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh nhằm 
hình thành cho học sinh những thói quen tốt, biết được những hành vi nên làm, 
không nên làm. Giúp cho học sinh biết yêu quý, bảo vệ và sử dụng, làm phong phú 
thêm tài nguyên thiên nhiên từ những việc nhỏ như giữ vệ sinh trường lớp, gia đình.
 Học sinh có nhận thức, kiến thức với môi trường và những vấn đề liên quan. 
Có kĩ năng tham gia, hoà nhập vào hoạt động của tập thể, hoàn thành nhiệm vụ
Người thực hiện: Mai Thị Thanh Thủy Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Hòa 4
 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1
 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
 PHẦN II: NỘI DUNG
 1. Cơ sở lí luận
 1.1. Các khái niệm về môi trường
 Môi trường là là các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo quan hệ mật thiết với 
nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống sản xuất, kinh tế, xã hội, sự 
tồn tại, phát triển của con người và tự nhiên.
 Bảo vệ môi trường là những hoạt động giữ cho môi trường trong lành, sạch
đẹp; cải thiện môi trường, đảm bảo cân bằng sinh thái; ngăn chặn, khắc phục những 
hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra cho môi trường; khai thác, sử dụng 
và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.
 1.2. Các khái niệm về giáo dục, hoạt động NGLL
 Giáo dục là một cách tiếp thu về kiến thức, các thói quen, phong tục và những 
kỹ năng của con người đã được lưu truyền thông qua các thế hệ bởi hình thức giảng 
dạy, nghiên cứu hoặc đào tạo. Giáo dục có thể do mỗi người tự tìm hiểu và học hỏi 
cũng có thể do người khác hướng dẫn. Điều này đồng nghĩa với việc những trải 
nghiệm mà cá nhân con người có được cùng các suy nghĩ, hành động và sự cảm 
nhận sẽ được coi là giáo dục. Đối với mỗi người, giáo dục sẽ được hình thành thông 
qua nhiều giai đoạn khác nhau: từ giáo dục cấp mầm non, giáo dục tiểu học cho tới 
giáo dục trung học và đại học.
 Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là những hoạt động được tổ chức ngoài 
giờ học các môn học. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối và thống 
nhất với hoạt động dạy học, tạo điều kiện gắn lí thuyết với thực hành, góp phần quan 
trọng vào sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của học sinh.
 Thông qua các tiết học giáo dục ngoài giờ lên lớp, bằng các hoạt động trải 
nghiệm, học sinh có cơ hội thể hiện năng lực cá nhân, giúp giáo viên có thể phát 
hiện được điểm nổi trội hoặc hạn chế của học sinh có cơ sở giúp học sinh hình thành 
và phát triển năng lực của mỗi cá nhân và phát huy tốt hơn những kỹ năng đã được 
hình thành trong các môn học khác, đặc biệt là các kỹ năng từ môn học giáo dục lối 
sống, học sinh được hình thành và rèn luyện kỹ năng giao tiếp, rèn luyện sự tự tin, 
các em đều được làm và thấy mình có thể làm được, học sinh biết cách tự làm việc 
theo yêu cầu của giáo viên. Giáo viên quan sát quá trình học sinh tự làm việc và phát 
hiện ra khả năng của học sinh, biết em nào tự làm được và em nào chưa làm được 
để có hướng hỗ trợ kịp thời.
 2. Cơ sở thực tiễn
 2.1. Tình hình môi trường Việt Nam hiện nay
 Sự phát triển nhanh chóng về kinh tế - xã hội trong những năm qua đã làm 
Người thực hiện: Mai Thị Thanh Thủy Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Hòa 6
 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1
 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
đó vào thực tiễn cuộc sống, bổ sung thêm kinh nghiệm trong cuộc sống tập thể trong 
nhà trường, gia đình và ngoài xã hội.
 Rèn luyện các kĩ năng cơ bản cần thiết (kĩ năng giao tiếp, ứng xử có văn hoá, 
phát triển các thói quen, hành vi tốt trong học tập, lao động,) nâng cao năng lực 
tổ chức, điều khiển hoạt động của tập thể, và khả năng hoà nhập vào tập thể, làm 
việc tốt theo phong trào của học sinh.
 Bồi dưỡng thái độ tích cực, tự giác trong học tập, rèn luyện hàng ngày, có ý 
thức tham gia hăng hái để hoàn thành nhiệm vụ được giao, có thái độ đúng đắn với 
các hiện tượng tự nhiên, xã hội.
 Tiểu kết
 Khi tham gia hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, ngoài việc được cung cấp 
thêm những kiến thức cơ bản về môi trường, học sinh có nhiều điều kiện tiếp xúc 
với môi trường, thiên nhiên xung quanh, là cơ hội để các em tự do quan sát, tìm hiểu, 
khám phá, phát hiện những vấn đề môi trường và tự tìm ra cách giải quyết các vấn 
đề đó, cải tạo môi trường. Kết hợp với sự giáo dục có định hướng đúng đắn, học sinh 
sẽ:
 Hiểu được về khái niệm môi trường, hệ sinh thái, các thành phần môi trường 
và mối quan hệ giữa chúng; sự ô nhiễm và suy thoái môi trường; các biện pháp bảo 
vệ môi trường.
 Có tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương- đất nước, thân thiện với môi trường; 
quan tâm đến môi trường sống của cá nhân, gia đình, cộng đồng; bảo vệ đất đai, 
nguồn nước, không khí, rừng, cây cối, đa dạng sinh học; tích cực tham gia các hoạt 
động bảo vệ môi trường, phê phán hành vi gây hại cho môi trường.
 Đó chính là hiệu quả đạt được khi tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường vào các 
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
 3. Thực trạng nghiên cứu
 3.1. Thực trạng của trường TH Minh Hòa 
 Trong những năm vừa qua được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Ban giám hiệu, 
nhà trường cũng thường xuyên quan tâm nhắc nhở việc giáo dục ý thức bảo vệ môi 
trường cho học sinh tại đơn vị, đưa những nội dung về vệ sinh vào thang điểm thi 
đua tuần, tháng, năm của các lớp và Chi đội tại trường. 
 Trường có hệ thống nước sạch, nhà vệ sinh khang trang, có hệ thống thùng 
đựng rác phân bố khắp các khu vực khuôn viên bên trong trường đủ đáp ứng cho 
nhu cầu sử dụng của học sinh. Trường có hợp đồng với đội ngũ lao công nhiệt tình, 
chăm chỉ, thường xuyên quét dọn sạch sẽ.
 Với đặc điểm tình hình như vậy khi thực hiện đề tài này tôi thấy có một số 
thuận lợi và khó khăn như sau:
Người thực hiện: Mai Thị Thanh Thủy Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Hòa 8
 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1
 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
 Bảng khảo sát về thói quen, ý thức bảo vệ môi trường của học sinh
 Tổng số học sinh được khảo sát: 28 học sinh
STT Nội dung khảo sát Đạt Chưa đạt
 Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ 
 Học sinh % Học sinh %
 1 Biết giữ gìn vệ sinh trường, lớp 13 46,4 15 53,6
 2 Biết chăm sóc và bảo vệ cây 11 39,3 17 60,7
 3 Biết để đồ dùng đúng nơi quy định 12 42,9 16 57,1
 4 Biết nhặt rác bỏ vào thùng rác, không 11 39,3 17 60,7
 xả rác bừa bãi
 5 Phân biệt những việc nên và không nên 10 35,7 18 64,3
 làm để bảo vệ môi trường
 Qua kết quả khảo sát, tôi nhận thấy rằng ý thức của học sinh trong việc bảo vệ 
 môi trường chưa đồng đều, còn nhiều hạn chế. Việc nâng cao ý thức bảo vệ môi 
 trường cho các em là việc hết sức cần thiết, cần tiến hành khẩn trương, kịp thời.
 Từ thực tế trên tôi đã cùng thống nhất đề xuất một số biện pháp giáo dục phù 
 hợp để cung cấp kiến thức cho học sinh một cách có hiệu quả nhất.
 4. Đề xuất một số biện pháp 
 4.1. Các biện pháp tiến hành
 4.1.1. Xây dựng kế hoạch 
 Xây dựng kế hoạch thực hiện là một trong các biện pháp quan trọng, kế hoạch 
 thể hiện nội dung, mục đích, phương pháp tiến hành mọi hoạt động. Do đó, công 
 việc thực hiện trong thời gian dài thì càng phải có kế hoạch thực hiện thật cụ thể và 
 chi tiết, nếu chúng ta không có kế hoạch thực hiện thì sẽ gặp khó khăn trong quá 
 trình thực hiện trong việc định hướng, tổ chức các hoạt động và không thu được kết 
 quả như mong muốn. Vì thế, muốn thực hiện tốt công tác dạy lồng ghép giáo dục 
 môi trường cho học sinh thì bản thân người giáo viên phải có kế hoạch định hướng 
 giáo dục môi trường. Kế hoạch càng chi tiết, cụ thể bao nhiêu thì sẽ giúp chúng ta 
 thực hiện một cách khoa học, đồng bộ và hiệu quả.
 Xây dựng kế hoạch tháng: Căn cứ vào kế hoạch dạy học cá nhân, căn cứ vào 
 kế hoạch giáo dục môi trường của nhà trường, từ đó xây dựng các hoạt động thực 
 hiện trong tháng cụ thể.
 Xây dựng kế hoạch tuần: (tiết sinh hoạt lớp hàng tuần) cụ thể hóa kế hoạch 
 tháng đồng thời căn cứ vào kế hoạch tuần của Đội (triển khai trước chào cờ), căn cứ 
 vào nội dung giáo dục của bài dạy trong tuần.
 Người thực hiện: Mai Thị Thanh Thủy Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Hòa 10
 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1
 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
 Học sinh tham gia vệ sinh lớp học
Người thực hiện: Mai Thị Thanh Thủy Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Hòa 12
 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1
 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
 Học sinh sắp xếp đồ dùng học tập 
 4.1.4. Tổ chức các cuộc thi liên quan đến môi trường cho học sinh 
 Tham mưu ban giám hiệu các kế hoạch tổ chức các hội thi có liên quan đến bảo 
vệ môi trường tại trường: Lớp học xanh, thi trang trí lớp học. Thông báo kế hoạch 
đến các lớp, chi đội trước một tháng để các lớp có thời gian chuẩn bị. Trong thời 
gian này, trường có thể hỗ trợ tư vấn nên trồng cây nào, thông qua các tiêu chuẩn 
chấm điểm trong kế hoạch để lớp dự thi đảm bảo được các yêu cầu cần thiết. Phối 
hợp với ban giám hiệu, chi đoàn tiến hành chấm điểm các lớp và trao thưởng các lớp 
đạt giải trong buổi sinh hoạt dưới cờ. Đây là hoạt động thi đua thúc đẩy các em tự 
giác thực hiện tốt các yêu cầu đề ra. Trong lớp các em có sự nhắc nhở, động viên 
nhau thực hiện dưới sự hướng dẫn của giáo viên chủ nhiệm.
 Tổ chức hội thi thời trang giấy, vẽ tranh về chủ đề bảo vệ môi trường: thông 
qua hội thi giúp các em chú ý hơn đến việc cần bỏ rác đúng quy định, tái sử dụng 
những thứ bỏ đi xung quanh mình như: giấy, báo cũ, bao bì ni lông cũ,...Bên cạnh 
đó, giúp không gian của trường thêm sạch đẹp đồng thời phát huy được năng khiếu 
vẽ của các em học sinh, chính các em sẽ trở thành một tuyên truyền viên nhiệt tình 
nhất giúp các bạn khác đảm bảo vệ sinh chung trên sân trường.
Người thực hiện: Mai Thị Thanh Thủy Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Hòa 14
 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1
 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
 4.1.6. Công tác phối hợp các bộ phận khác
 *Phối hợp với Đoàn - Đội 
 Nhằm phát huy tối đa việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của học sinh cần 
có sự chung tay của lực lượng Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tại trường. 
 Để công tác phối hợp diễn ra thuận lợi, cần tham mưu trước cho Bí thư chi
đoàn để có sự phân công cụ thể, rõ ràng trong các hoạt động. Đặc biệt là hoạt động 
dọn vệ sinh sân trường vào chiều thứ sáu hàng tuần. Các thầy cô là đoàn viên sẽ 
quản lý và cùng các em nhặt rác, cỏ dại trong các bồn hoa, vườn cây thuốc nam, quét 
dọn sân trường sạch đẹp. 
 Ngoài ra còn tổ chức trồng cây, hoa, tạo mảng xanh cho sân trường. Được trực 
tiếp tham gia vào các hoạt động thiết thực bảo vệ môi trường, các em học sinh sẽ 
hiểu hơn giá trị của môi trường trong lành, sạch đẹp mang lại, từ đó các em sẽ biết 
điều chỉnh nhận thức, hành vi cho phù hợp. Đây chính là hoạt động mang lại hiệu 
quả cao nhất thúc đẩy các em cải thiện được ý thức bảo vệ môi trường.
 Nắm kế hoạch của Đội - Đoàn, dự chào cờ hàng tuần để lên kế hoạch chủ nhiệm 
tháng, tuần và hướng dẫn học sinh cùng Liên đội thực hiện tốt các phong trào do 
Đoàn – Đội phát động.
 Học sinh chăm sóc cây xanh
Người thực hiện: Mai Thị Thanh Thủy Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Hòa 16
 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 1
 thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
 *Phối hợp với phụ huynh học sinh
 Những bài thuộc chủ điểm có liên quan đến giáo dục bảo vệ môi trường, phối 
hợp chặt chẽ với gia đình bằng cách lập bảng ghi những thông tin có liên quan đến 
môi trường như: Ở nhà các em phụ giúp gia đình những công việc gì? Có liên quan 
đến môi trường không? Hãy kể ra?,
 Liên lạc, phối hợp với phụ huynh học sinh để tạo cơ hội cho các em tham gia 
làm việc nhà giúp bố mẹ như: vệ sinh nhà cửa, trồng chăm sóc cây, biết sử dụng bảo 
vệ các nguồn năng lượng. Có nhiều em học sinh tại trường thì chấp hành rất tốt 
nhưng khi về nhà các em lại chưa thực hiện tốt. Nguyên nhân có thể do ở nhà cha 
mẹ các em không theo sát, nhắc nhở kịp thời. Thậm chí có phụ huynh còn làm những 
tấm gương xấu cho các em như khạc nhổ, xả rác bừa bãi, không giữ vệ sinh nơi công 
cộng. Vì vậy việc trao đổi với phụ huynh để kịp thời nhắc nhở, làm gương cho các 
em ở nhà là hết sức quan trọng.
 Cần tham mưu ban giám hiệu để đưa nội dung nhắc nhở ý thức bảo vệ môi 
trường cho học sinh tại gia đình vào các buổi họp phụ huynh đầu năm để phụ huynh 
hiểu được tầm quan trọng của bảo vệ môi trường và hướng dẫn con em mình thực 
hiện.
 *Phối hợp với nhân viên lao công 
 Luôn giáo dục, nhắc nhở học sinh giúp bác lao công bằng cách là thấy rác ở 
sân trường là nhặt ngay, phân loại rác, mảnh giấy nào còn sạch thì để làm nháp, 
mảnh giấy nào nhàu nát thì gom làm kế hoạch nhỏ. Khu vực nhà vệ sinh cần giáo 
dục cho các em đi vệ sinh đúng nơi quy định, sau khi đi vệ sinh xong phải dội nước, 
rửa tay. 
 *Phối hợp với giáo viên thư viện
 Phối hợp tốt với giáo viên phụ trách thư viện nắm lịch đọc sách cụ thể. Thường 
xuyên nhắc nhở học sinh tích cực đọc truyện, khi đọc biết giữ gìn cẩn thận, lấy sách 
truyện ở đâu thì phải cất ngay chỗ ấy, đúng thứ tự như ban đầu, giữ sạch sẽ phòng 
thư viện, không xả rác bừa bãi. Để học sinh thực hiện tốt buổi đọc truyện hàng tuần 
cần tiến hành như sau:
 Báo cụ thể số lượng, tình hình học sinh trong lớp cho giáo viên thư viện. Cùng 
giáo viên thư viện hướng dẫn học sinh nắm nội quy phòng thư viện.
 Hướng dẫn học sinh đăng ký mượn sách, trả sách, sắp xếp sách ngăn nắp.
 Giữ gìn vệ sinh phòng đọc sạch sẽ. Trao đổi với giáo viên thư viện thường 
xuyên để nắm bắt tình hình buổi đọc của học sinh để nhắc nhở điều chỉnh các sai sót 
của các em.
Người thực hiện: Mai Thị Thanh Thủy Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Hòa