Sáng kiến kinh nghiệm Kết hợp phương pháp dạy học theo trạm và kỹ thuật mảnh ghép trong tiết dạy bài tập môn Toán Lớp 12

 NỘI DUNG TRANG
 1. Lời giới thiệu 3
 2. Tên sáng kiến 3
 3. Tác giả sáng kiến 4
 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến 4
 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến 4
 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu 4
 7. Mô tả bản chất của sáng kiến 4
 7.1. Về nội dung của sáng kiến 4
 7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến 23
 8. Những thông tin cần được bảo mật 23
 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến 23
 10. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến 24
 11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc 25
áp dụng sáng kiến lần đầu 
 Phụ lục 26
 Tài liệu tham khảo 28
 Minh Chứng 29
 Hình ảnh thực tế 32
 2/34 “Kết hợp phương pháp dạy học theo trạm và kỹ thuật mảnh ghép trong tiết 
dạy bài tập môn Toán lớp 12 ”.
3. Tác giả sáng kiến:
 - Họ và tên: Dương Thị Kiều Nhung.
 - Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường THPT Kim Ngọc.
 - Số điện thoại:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Dương Thị Kiều Nhung.
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
 Áp dụng trong giảng dạy môn toán THPT.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 1/9/2022.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
7.1. Về nội dung của sáng kiến: 
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lí luận
 Mục đích của việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông là 
thay đổi lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo “Phương pháp dạy 
học tích cực” với các kỹ thuật dạy, học tích cực nhằm giúp học sinh phát huy 
tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói quen và khả năng tự 
học, tinh thần hợp tác, kỹ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác 
nhau trong học tập và trong thực tiễn; tạo niềm tin, niềm vui, hứng thú trong học 
tập. Làm cho “Học” là quá trình kiến tạo; học sinh tìm tòi, khám phá, phát hiện, 
luyện tập, khai thác và xử lí thông tin, tự hình thành tri thức, có năng lực và 
phẩm chất của con người mới tự tin, năng động, sáng tạo trong cuộc sống. Tổ 
chức hoạt động nhận thức cho học sinh, dạy học sinh cách tìm ra chân lí. Chú 
trọng hình thành các năng lực (tự học, sáng tạo, hợp tác) dạy phương pháp và kỹ 
thuật lao động khoa học, dạy cách học. Học để đáp ứng những yêu cầu của cuộc 
sống hiện tại và tương lai. Những điều đã học cần thiết, bổ ích cho bản thân học 
sinh và cho sự phát triển xã hội.
2. Cơ sở thực tiễn
 Hiện nay đa phần giáo viên môn Toán chúng ta đã và đang sử dụng các 
phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh 
 4/34 tổ chức các trạm này theo một vòng tròn để đảm bảo trật tự của tiết học, vì vậy 
hình thức dạy học này còn có tên dạy học theo vòng tròn .
1.2. Các bước dạy học theo trạm
Bước 1: Lựa chon nội dung bài học phù hợp.
Bước 2: Xác định nhiệm vụ cụ thể cho từng trạm. 
Bước 3: Thiết kế các hoạt động để thực hiện nhiệm vụ ở từng trạm .
Bước 4: Tổ chức thực hiện học theo trạm:
Bước 5: Tổ chức trao đổi/ chia sẻ (thực hiện linh hoạt ).
1.3. Tổ chức dạy học theo trạm
 Sắp xếp góc học tập trước khi vào giờ học.
 Mỗi góc có đủ tài liệu, đồ dùng, phương tiện học tập phù hợp với nhiệm vụ 
học tập tại mỗi trạm.
 Tổ chức các hoạt động dạy học: 
- GV giới thiệu bài học, nhiệm vụ tại các trạm, thời gian tối đa để thực hiện 
nhiệm vụ tại các trạm và cho phép học sinh chọn góc xuất phát.
- HS lắng nghe, tìm hiểu và quyết định chọn trạm theo sở thích, tuy nhiên giáo 
viên sẽ phải điều chỉnh nếu như có số học sinh quá đông cùng chọn một trạm.
- HS thực hiện nhiệm vụ tại các trạm, GV quan sát, hỗ trợ. 
- Hết thời gian hoạt động tại mỗi trạm, GV yêu cầu HS luân chuyển trạm.
- Kết thúc giờ học tại các trạm, GV yêu cầu đại diện các trạm trình bày kết quả, 
các HS khác nhận xét, đánh giá. Cuối cùng là nhận xét của GV về kết quả học 
tập của HS, chốt lại kiến thức trọng tâm của bài học.
 6/34 - Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút, suy nghĩ về câu hỏi, chủ 
đề và ghi lại những ý kiến của mình.
- Khi thảo luận nhóm phải đảm bảo mỗi thành viên trong từng nhóm đều trả lời 
được tất cả các câu hỏi trong nhiệm vụ được giao và trở thành “chuyên gia” của 
lĩnh vực đã tìm hiểu và có khả năng trình bày lại câu trả lời của nhóm ở vòng 2.
VÒNG 2: Nhóm các mảnh ghép
- Hình thành nhóm mới từ 3 đến 6 HS (1 – 2 HS từ nhóm 1, 1 – 2 HS từ nhóm 2, 
1 – 2 HS từ nhóm 3).
- Các câu trả lời và thông tin của vòng 1 được các thành viên trong nhóm mới 
chia sẻ đầy đủ với nhau.
- Khi mọi thành viên trong nhóm mới đều hiểu được tất cả nội dung ở vòng 1 thì 
nhiệm vụ mới sẽ được giao cho các nhóm để giải quyết.
- Các nhóm mới thực hiện nhiệm vụ, trình bày và chia sẻ kết quả.
2.3. Các quy tắc khi sử dụng kỹ thuật mảnh ghép.
- Kỹ thuật này áp dụng cho hoạt động nhóm với nhiều chủ đề nhỏ trong tiết học, 
học sinh được chia nhóm ở vòng 1 (chuyên gia) cùng nghiên cứu một chủ đề.
- Phiếu học tập mỗi chủ đề nên sử dụng trên giấy cùng màu có đánh số 1,2,,n 
(nếu không có giấy màu có thể đánh thêm kí tự A, B, C, ... . Ví dụ A1, A2, ... 
An, B1, B2, ..., Bn, C1, C2, ..., Cn).
- Sau khi các nhóm ở vòng 1 hoàn tất công việc giáo viên hình thành nhóm mới 
(mảnh ghép) theo số đã đánh, có thể có nhiều số trong 1 nhóm mới. Bước này 
phải tiến hành một cách cẩn thận tránh làm cho học sinh ghép nhầm nhóm.
- Số học sinh trong một nhóm phải lớn hơn hoặc bằng số nhóm ( Nếu bằng là tốt 
nhất).
 * Kỹ thuật mảnh ghép là kỹ thuật dạy học mang tính hợp tác, kết hợp giữa 
cá nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm nhằm giải quyết một nhiệm vụ phức 
 8/34 - Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút, suy nghĩ cách làm và ghi 
lại lời giải của mình. Sau đó nhóm trưởng ghi lời giải chung của nhóm vào giấy 
A4, hoặc A3.., đặt cố định tại bàn của nhóm.
- Khi làm việc, mỗi nhóm được phép sử dụng quyền trợ giúp từ GV 1 lần( sử 
dụng khi gặp bài tập khó, cần sự gợi ý)
- Khi thảo luận nhóm phải đảm bảo mỗi thành viên trong từng nhóm đều hiểu, 
làm được các bài tập đã giao và trở thành “chuyên gia” của lĩnh vực đã tìm hiểu, 
có khả năng giảng lại bài tập của nhóm ở vòng 2.
 Bước 3: Vòng 2: Nhóm mảnh ghép
- Hình thành nhóm mảnh ghép bằng cách: Trong 1phút các thành viên ở nhóm 
chuyên gia (nhóm ban đầu) đếm số thứ tự từ một người bất kì từ 1 đến hết, sau 
đó người có số thứ tự nào thì di chuyển đến trạm có số đó (trong một nhóm có 
thể có 2 người trở lên về cùng một trạm khi số người trong nhóm lớn hơn số 
nhóm).
- Ở mỗi trạm các bài tập vòng 1 được các thành viên trong nhóm mới chia sẻ 
đầy đủ với nhau trong thời gian do GV yêu cầu, ở trạm nào thì “chuyên gia” của 
trạm đó (ví dụ ở trạm số 2 thì người mang số 2 khi đếm chia nhóm sẽ là “chuyên 
gia”, nếu nhóm nào có 2 “chuyên gia” trở lên thì cùng hợp tác hoặc tự cử ra một 
“chuyên gia”) giảng lại bài giải cho các thành viên còn lại.
- Sau khi hết thời gian ở mỗi trạm, các nhóm mảnh ghép di chuyển đến các trạm 
kế tiếp theo một sơ đồ mà GV quy định
- Khi các nhóm mảnh ghép di chuyển hết qua các trạm thì nhiệm vụ mới sẽ 
được giao cho các nhóm mảnh ghép để giải quyết.
- Các nhóm mảnh ghép thực hiện nhiệm vụ mới, trình bày và chia sẻ kết quả.
 * Một số lưu ý
 - Trong mỗi nhóm chuyên gia có chỉ định nhóm trưởng và chia đều các HS 
có lực học giỏi, khá, trung bình, yếu vào các nhóm ( Đối với các lớp tôi dạy, tôi 
đều chia cố định nhóm chuyên gia này ngay từ đầu năm, nhóm trưởng có lực 
học và ý thức tốt nhất, đã hỗ trợ tôi hướng dẫn các HS của nhóm rất nhiều trong 
quá trình dạy và học).
 - Không nên chia quá nhiều nhóm , tốt nhất là 4-6 nhóm.
 - Bài tập giao cho các nhóm có độ khó tương đồng .
 10/34 huống được đưa ra trong giờ học. Đưa ra được cách giải hay, sáng tạo đối với 
một số bài tập.
 - Năng lực tự chủ: Làm chủ cảm xúc của bản thân trong quá trình học tập và 
trong cuộc sống; trưởng nhóm biết quản lý nhóm mình, phân công nhiệm vụ cụ 
thể cho từng thành viên nhóm, các thành viên tự ý thức được nhiệm vụ của mình 
và hoàn thành được nhiệm vụ được giao.
 - Năng lực giao tiếp: Tiếp thu kiến thức, trao đổi học hỏi bạn bè thông qua 
hoạt động nhóm; có thái độ tôn trọng, lắng nghe, có phản ứng tích cực trong 
giao tiếp.
 - Năng lực hợp tác: Xác định nhiệm vụ của nhóm, trách nhiệm của bản thân, 
đưa ra ý kiến đóng góp hoàn thành nhiệm vụ, có tinh thần hợp tác với các thành 
viên khác và với tập thể trong quá trình hoạt động nhóm.
 - Năng lực ngôn ngữ: Học sinh nói và viết chính xác các ký hiệu lũy thừa, 
lôgarít,  bằng ngôn ngữ Toán học.
 - Năng lực tin học và công nghệ: Học sinh sử dụng máy tính, mạng internet, 
các phần mềm hỗ trợ học tập để xử lý các yêu cầu bài học.
 - Năng lực tính toán: Xử lý các phép toán một cách chính xác.
3. Phẩm chất: 
 - Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác. Tư duy các vấn đề toán học một cách 
lôgic và hệ thống. 
 - Chủ động phát hiện, chiếm lĩnh tri thức mới, biết quy lạ về quen, có tinh 
thần trách nhiệm hợp tác xây dựng cao.
 - Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, chủ động chiếm lĩnh kiến thức theo sự 
hướng dẫn của giáo viên.
 - Năng động, trung thực, sáng tạo trong quá trình tiếp cận tri thức mới, biết 
quy lạ về quen, có tinh thần hợp tác xây dựng cao.
 - Hình thành tư duy logic, lập luận chặt chẽ, và linh hoạt trong quá trình suy 
nghĩ.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Kiến thức về lũy thừa, lôgarít, hàm số lũy thừa, hàm số mũ, hàm số lôgarít.
 12/34 n log b 1
4) loga b ........ c
 4) ........ 4) loga c 
 logc a ...........
  2n
 log b ........ log b ........ log x ........
5) a 5) a 5) a
 ( 0) ( 0) (x 0)
 Giới thiệu bài mới:
 Gv: Bài học hôm nay chúng ta tiếp tục vận dụng thích hợp các kiến thức 
về logarit để giải phương trình logarit.
 1. HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU 
 - Học sinh giải được các dạng phương trình logarit cơ bản, biết biến đổi 
phương trình logarit đưa về dạng cơ bản.
 - Học sinh giải được phương trình logarit bằng phương pháp đặt ẩn phụ, 
mũ hóa.
b) Nội dung:
 - Hoạt động theo nhóm 2 học sinh để hoàn thành Phiếu học tập số 1.
 - Hoạt động theo nhóm lớn để hoàn thành Phiếu học tập số 2 (Sau khi hoàn 
thành xong Phiếu học tập số 1 và giáo viên đã chốt lại kiến thức).
c) Sản phẩm: Đáp án Phiếu học tập số 1 và Phiếu học tập số 2.
d) Tổ chức thực hiện:
*) Chuyển giao nhiệm vụ: 
 + Học sinh hoạt động theo nhóm nhỏ (2 học sinh); hoàn thành Phiếu học 
tập số 1 do giáo viên phát:
 Phiếu học tập số 1: 
 Câu 1. Trong các phương trình sau, phương trình nào là phương trình 
logarit, phương trình logarit cơ bản:
 x + = =
 (1): a 2 0 . (2): log 2 x 12 .
 (3): log3 x + log3 2x + 1= 0 . (4): log5 x = - 2 .
 Trả lời: 
 14/34 2
 Câu 2. Giải phương trình log 1 x log2 x 2 bằng cách thực hiện lần lượt các 
 2
bước sau:
 B1: Biến đổi phương trình và chọn ẩn t phù hợp rồi đưa về phương trình 
theo t .
 B2: Tìm t , sau đó tìm x .
 Trả lời: 
 Trạm số 2: Thực hiện các câu hỏi sau đây
 Câu 1. Điền vào chỗ trống: aloga b = với 0 0
 x
 Câu 2. Giải phương trình log2 5 2 2 x bằng cách thực hiện lần lượt 
các bước sau:
 B1: Mũ hóa hai vế phương trình theo cơ số 2.
 B2: Áp dụng các tính chất trong Câu 1 để đưa phương trình trên về phương 
trình mũ rồi giải.
 Trả lời: 
*) Thực hiện:
 Phiếu học tập số 1: Học sinh thảo luận trong 10 phút. Giáo viên gọi một 
nhóm bất kỳ trình bày kết quả thực hiện. Giáo viên có thể hỗ trợ học sinh trong 
quá trình thảo luận.
 Phiếu học tập số 2: Mỗi tổ chia thành 2 nhóm và thảo luận, thực hiện hoạt 
động theo trạm và thời gian mỗi trạm là 10 phút. Giáo viên gọi một nhóm bất kỳ 
trình bày kết quả thực hiện. Giáo viên có thể hỗ trợ học sinh trong quá trình thảo 
luận.
*) Báo cáo, thảo luận:
 + Báo cáo:
 Phiếu học tập số 1: 
 Câu 1. Trong các phương trình sau, phương trình nào là phương trình 
logarit, phương trình logarit cơ bản:
 16/34 2
 Câu 2. Giải phương trình log 1 x log2 x 2 bằng cách thực hiện lần lượt các 
 2
bước sau:
 B1: Biến đổi phương trình và chọn ẩn t phù hợp rồi đưa về phương trình 
theo t .
 B2: Tìm t , sau đó tìm x .
 Trả lời: 
 2 2
 log 1 x log2 x 2 log2 x log2 x 2 0.
 2
 2 t 1
 Đặt t log2 x , ta được phương trình: t t 2 0 .
 t 2
 1
 Vậy log x 1, log x 2 nên x , x 4 là nghiệm của phương trình.
 2 2 2
 Trạm số 2: Thực hiện các câu hỏi sau đây
 Câu 1. Điền vào chỗ trống: aloga b = b với 0 0
 x
 Câu 2. Giải phương trình log2 5 2 2 x bằng cách thực hiện lần lượt 
các bước sau:
 B1: Mũ hóa hai vế phương trình theo cơ số 2.
 B2: Áp dụng các tính chất trong Câu 1 để đưa phương trình trên về phương 
trình mũ rồi giải.
 Trả lời: 
 Điều kiện: 5- 2x > 0 .
 Phương trình đã cho tương đương với phương trình:
 x x
 log2 5 2 2 x x 4 2x x 2 1 x 0
 2 2 5 2 2 5.2 4 0 .
 x x 
 2 2 4 x 2
 So với điều kiện ta thấy phương trình có hai nghiệm: x = 0, x = 2
 + Thảo luận:
 Học sinh thảo luận và đánh giá kết quả vừa trình bày.
*) Đánh giá, nhận xét:
 18/34 A. 9t 2 20 t 1 0 . B.3t 2 20t 1 0 .
C.9t 2 10t 1 0 . D.3t 2 10t 1 0.
 x2 
 log2 x log 6 0
Câu 10: Cho phương trình 3 3 . Với điều kiện x 0 , nếu đặt 
 9 
 t log3 x , ta được phương trình nào sau đây?
A. 2t 2 2t 3 0 . B. 3t 2 3 0 . C. 4t 2 2t 9 0 . D. 4t 2 2t 4 0 .
 2
Câu 11: Giải phương trình log2 x 3log2 x 2 0 . Ta có tổng các nghiệm là:
 5 9
A. 6. B. 3. C. . D. .
 2 2
Câu 12: Số nghiệm của phương trình 6.9x 13.6x 6.4x 0 là
A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
 x
Câu 13: Số nghiệm của phương trình log2 (2 1) 2 là
A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
 2
Câu 14: Số nghiệm của phương trình 3x.2x 1 là
A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
 2x 1 x
Câu 15: Phương trình 3 4.3 1 0 có hai nghiệm x1, x2 trong đó x1 x2 . Chọn 
phát biểu đúng?
A. x1 x2 2. B. x1 2x2 1. C. x1.x2 1. D. 
 2x1 x2 0.
 x x 1
Câu 16: Phương trình 4 m.2 2m 0 có hai nghiệm phân biệt x1, x2 và 
 x1 x2 3 khi:
 3
A. m 1. B. m 5. C. m 4. D. m .
 2
Câu 17: Tìm giá trị của tham số m để phương trình 
 2 2
 log2 x m 2 log2 x 3 4m 0 có hai nghiệm thực phân biệt x1; x2thỏa điều kiện 
 x1x2 8 .
 13 1 7
A. .m B. . m 3 C. .D. . m m 
 2 4 2
 20/34