Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới các phương pháp dạy học và tạo hứng thú học toán cho học sinh Lớp 2 theo bộ sách Cánh diều

 NĂM HỌC 2023 – 2024
 SƠ YẾU LÍ LỊCH
Họ và tên: Kiều Phương Nga
Ngày sinh: 26 - 10 – 1999
Năm vào ngành: 2023
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Cam Thượng - huyện Ba Vì- Hà Nội
Nhiệm vụ được phân công: Chủ nhiệm lớp 2C
Trình độ chuyên môn: Giáo dục Tiểu học
Hệ đào tạo: Chính quy
 2 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến:
 Trong chương trình giáo dục phổ thông, môn Toán có vai trò quan trọng 
kết hợp cùng với các môn học khác để tạo ra những con người phát triển toàn 
diện. Chương trình Toán lớp 2 được coi là tiền đề góp phần thực hiện mục tiêu 
toán tiểu học.
 Học sinh lớp 2 là những học sinh đang ở những giai đoạn đầu tiểu học. Ở 
lứa tuổi này, các em hiếu động, thích khám phá kiến thức mới nhưng cũng rất dễ 
bị phân tán, nhanh chán nếu các em không hứng thú với việc học. 
 Trong hoạt động học tập việc hứng thú học tập là một yếu tố quan trọng 
giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức. Hứng thú học tập có vai trò quan trọng 
trong việc nâng cao chất lượng học tập cho học sinh và sự phát triển bản thân cho 
các em.
 Năm học 2023 - 2024 là năm học thứ tư thực hiện chương trình GDPT 
2018 và là năm học thứ ba thực hiện đổi mới chương trình đối với lớp 2. Tạo 
hứng thú trong việc học toán và tình yêu toán là 1 trong 3 mục tiêu quan trọng 
của chương trình Toán 2 - Cánh Diều. 
 Vậy làm thế nào để học sinh lớp 2 hứng thú với môn toán? 
 Cũng như các thầy cô giáo khác, chúng tôi luôn trăn trở, tìm tòi mong muốn 
đưa ra được các phương pháp giảng dạy Toán mới để làm cho những tiết học toán 
trở lên sinh động, hấp dẫn hơn hơn với học sinh. Và hơn hết là có thể giúp học 
sinh phát huy tính năng động, sáng tạo, phát triển phẩm chất và năng lực toán học 
của các em. Để làm được điều đó thì trước hết cần tạo được hứng thú học tập cho 
học sinh. Chính vì lí do đó tôi đã mạnh dạn đưa ra giải pháp: “Đổi mới các 
phương pháp dạy học và tạo hứng thú học toán cho học sinh lớp 2”.
 2. Mục đích nghiên cứu
 Tôi nghiên cứu đề tài này với mục đích là tìm ra những biện pháp hay nhất, 
hiệu quả nhất để giúp học sinh phát huy tính năng động, sáng tạo, phát triển phẩm 
 4 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
 1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
 Theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 nêu rõ “Giáo dục 
Toán học hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất chủ yếu, năng 
lực chung và năng lực toán học với các thành tố cốt lõi: Năng lực tư duy và lập 
luận toán học, năng lực mô hình học toán học, năng lực giải quyết vấn đề toán 
học, năng lực giao tiếp toán học, năng lực sử dụng các công cụ và phương tiện 
học toán; phát triển kiến thức, kĩ năng then chốt và tạo cơ hội để học sinh được 
trải nghiệm, áp dụng toán học vào đời sống thực tiễn, giáo dục toán học tạo dựng 
sự kết nối giữa các ý tưởng toán học, giữa toán học với các môn học khác và giữa 
toán học với đời sống thực tiễn’’.
 Để chương trình giáo dục phổ thông 2018 đạt kết quả tốt, nhằm hình thành 
và phát triển năng lực học Toán cho học sinh tiểu học, giáo viên chuyển hướng 
dạy học của mình từ việc lấy học sinh làm trung tâm sang dạy học lấy hoạt động 
học của học sinh làm trung tâm.
 Ngày nay, môn Toán được ứng dụng rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày. 
Những kiến thức và kĩ năng trong toán học cơ bản có thể giúp con người giải 
quyết các vấn đề trong thực tế một cách chính xác và nhanh hơn đồng thời góp 
phần thúc đẩy xã hội ngày càng phát triển toàn diện. Môn Toán ở trường tiểu học 
góp phần hình thành và phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và năng 
lực toán học cho học sinh; phát triển kiến thức, kĩ năng và tạo cơ hội để học sinh 
được trải nghiệm, vận dụng toán học vào thực tiễn; tạo lập sự kết nối giữa Toán 
học với các môn học và hoạt động giáo dục khác.
 Môn Toán ở tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển các năng lực 
toán học với các thành tố: Tư duy và lập luận toán học; mô hình hoá toán học; 
giải quyết vấn đề toán học; giao tiếp toán học; sử dụng công cụ, phương tiện học 
Toán. Đồng thời, môn Toán góp phần hình thành, phát triển ở học sinh các phẩm 
chất chủ yếu và năng lực chung đã quy định trong Chương trình tổng thể; giúp 
học sinh bước đầu xác định được năng lực, sở trường của bản thân nhằm định 
 6 - Đa số học sinh lớp tôi là học sinh nông thôn nên các em nhút nhát, rụt rè 
chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động học tập trong nhà trường. Nhiều học 
sinh làm toán còn máy móc, thậm chí có những em còn nói chuyện, làm việc riêng 
trong giờ học, thậm trí ngủ trong lớp điều này khiến cho các tiết học toán trở lên 
căng thẳng, trầm lắng; kết quả học tập môn Toán của nhiều học sinh chưa cao. 
 - Trên thực tế, sau một thời gian nghỉ hè và quay trở lại trường học nhiều 
học sinh chưa quay lại nhịp học tập nên ảnh hưởng rất nhiều đến việc tiếp thu 
kiến thức của các con, đồng thời làm giảm chất lượng học.
 Nguyên nhân của thực trạng
 - Một là, các em chưa có động cơ học tập đúng đắn.
 - Hai là, giáo viên đôi lúc chưa linh hoạt khi vận dụng các phương pháp 
mới và hình thức tổ chức dạy học trong các tiết học toán sao cho phù hợp với bài 
học.
 - Ba là việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài dạy chưa đạt được 
những hiệu quả như mong muốn.
 - Bốn là giáo viên chưa thực sự sáng tạo trong việc động viên, khích lệ học 
sinh. Vậy làm thế nào để khắc phục được những thực trạng trên? Câu hỏi đó 
khiến tôi luôn trăn trở, tìm tòi và mạnh dạn áp dụng giải pháp: “Tạo hứng thú học 
toán cho học sinh lớp 2”.
 3. Các giải pháp tiến hành
 3.1. Giải pháp 1: Tạo động cơ học tập đúng đắn cho học sinh
 Động cơ học tập được hình thành từ những cảm xúc, nhu cầu học tập của 
mỗi học sinh. Nếu học sinh có động cơ học tập đúng đắn sẽ thúc đẩy tính tích 
cực, tự giác chủ động chiếm lĩnh kiến thức. Đối với học sinh lớp 1, 2 thì động cơ 
học tập không có sẵn và phần lớn các em đều chưa ý thức được mục đích của việc 
học Toán, vì vậy trong quá trình học tập và rèn luyện, giáo viên phải là người dẫn 
dắt, chỉ bảo để có thể hình thành động cơ học toán cho các em. 
 Theo quan sát của tôi, tôi thấy rằng có 2 nguyên nhân khiến các em chưa 
có động cơ học tập môn Toán: Một là, các em chưa cảm thấy sự thú vị trong môn 
học hoặc chưa biết ý nghĩa thực sự trong việc học Toán ngoại trừ những suy nghĩ 
 8 như thế nào? Cô mời các em cùng tìm hiểu bài “Bài toán về nhiều hơn, ít hơn một 
số đơn vị” .
 Ngoài ra, tôi luôn luôn tìm ra cách giới thiệu để tạo hứng thú cho các em 
mỗi khi bắt đầu 1 bài học mới.
 Chẳng hạn như: khi dạy bài “Đề - xi- mét” ( SGK Toán 2- bộ Cánh diều, 
trang 12) ở phần khởi động tôi sẽ cho học sinh thực hành bằng cách đưa ra câu 
hỏi thực thế “ Hãy thực hành đo một số đồ vật xung quanh em bàn học, quyển 
sách, cái ghế, cái bảng ,.... và cho biết đồ vật em đo được dài bao nhiêu “cm”. Sau 
đó, tôi dẫn dắt học sinh vào bài mới bằng câu hỏi gợi mở: ngoài đơn vị “cm” đã 
được học còn có rất nhiều đơn vị đo độ dài khác và hôm nay chúng ta sẽ khám 
phá một đơn vị đo độ dài mới trong tiết học “Đề-xi-mét”. Từ đó kích thích sự tò 
mò, khám phá của học sinh cũng như tạo hứng trong học môn Toán cho các em 
học sinh.
 Bên cạnh đó, tôi chú trọng trong việc giao các nhiệm vụ học tập cho các 
em ở trên lớp và ở nhà để đảm bảo các em có đủ thời gian hoàn thành bài tập 
được giao.
 Từ những việc làm đó, tôi đã giúp học sinh dần hình thành động cơ học 
tập đúng đắn. Các em đã tích cực, chủ động hơn trong việc chiếm lĩnh kiến thức 
mới.
 Với việc làm này, tôi đã bám sát vào con đường hình thành tư duy cho 
học sinh tiểu học. Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu 
tượng đến thực tế. Đây không chỉ là 1 việc làm thiết thực để tạo hứng thú học 
toán mà còn có giá trị gắn kết toán học với cuộc sống và mang cuộc sống vào 
trong toán học. Qua đó học sinh sẽ thấy được tầm quan trọng và sự gần gũi của 
môn Toán với thực tế cuộc sống. Từ đó sẽ khơi gợi sự kích thích và hứng thú của 
học sinh đối với môn Toán.
 3.2. Giải pháp 2: Vận dụng phù hợp các trò chơi học tập môn toán
 Trò chơi học tập là trò chơi gắn liền với các hoạt động học tập và nội dung 
trong bài học giúp học sinh có thể khai thác kinh nghiệm của bản thân để chơi và 
thực hành kiến thức vừa học để hoàn thành các nhiệm vụ của trò chơi. Trong quá 
trình chơi trò chơi các em sẽ bộc lộ nhiều cảm xúc rất rõ ràng như: niềm vui khi 
 10 - Hình thức trò chơi đa dạng, phong phú. Khi tổ chức trò chơi giáo viên có 
thể lồng ghép vào trò chơi các nhân vật hoạt hình, các câu chuyện cổ tích quen 
thuộc mà trẻ yêu thích để làm cho trò chơi thêm hấp dẫn.
 Ví dụ: Khi dạy bài Phép trừ (có nhớ) trong phạm vi 100 (SGK Toán 2 Cánh 
Diều - trang 58) tôi tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “ Giải cứu Bạch Tuyết” 
như sau:
 Trò chơi: Giải cứu Bạch Tuyết
 Mục đích: 
 - Rèn luyện kĩ năng thực hiện các phép tính cộng có nhớ số có hai chữ số 
với số có một chữ số
 - Rèn kĩ năng phản xạ nhanh cho học sinh
 Chuẩn bị:
 - Giáo viên thiết kế trò chơi trên powerPoint gồm 1 bức tranh có hình nàng 
Bạch Tuyết và 4 ô cửa bí mật. Các ô cửa có chứa đề bài như sau:
 - Ô cửa 1: 94 – 27 = ?
 - Ô cửa 2: 31 – 5 = ?
 - Ô cửa 3: Số bị trừ là 64, số trừ là 28. Hiệu của 2 số là bao nhiêu?
 - Ô cửa 4: Tìm x: x + 17 = 54
 Cách chơi:
 - Trò chơi này, tôi tổ chức cho cả lớp cùng tham gia. Học sinh nào giơ tay 
nhanh sẽ được quyền trả lời.
 - Giới thiệu trò chơi như sau: Các em ạ! Mụ phù thủy độc ác nham hiểm 
đã nhốt nàng Bạch Tuyết ở một nơi bí mật. Để giải cứu được nàng Bạch Tuyết 
chúng mình phải hành trình mở lần lượt 4 ô cửa bí mật này. Mỗi ô cửa đều có 
chứa 1 phép tính hoặc 1 bài toán. Sau khi mở được 4 ô cửa nàng Bạch Tuyết sẽ 
được giải cứu. Các em có muốn giúp nàng Bạch Tuyết không nào?
 Ví dụ: Khi dạy bài Số bị chia - số chia - thương (SGK Toán 2 Cánh Diều - 
Tập 2 - trang 24) tôi tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “Ăn khế trả vàng” như sau:
 Trò chơi: Ăn khế trả vàng
 12 Một số hình ảnh vận dụng trò chơi vào dạy học môn Toán
 Trò chơi học tập được sử dụng như một phương pháp tổ chức cho học 
sinh khám phá và chiếm lĩnh nội dung học tập hoặc thực hành, luyện tập một 
kĩ năng nào đó trong chương trình môn học. Đây là một phương pháp có tác 
dụng hòa đồng sâu rộng và thu hút mức độ tập trung của học sinh .
 3.3. Giải pháp 3: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy toán
 Một trong những định hướng đổi mới phương pháp dạy học theo hướng 
tích cực là ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, điển hình là sử dụng giáo 
án điện tử trong giảng dạy. Ngày nay, giáo án điện tử được sử dụng rất phổ biến 
hang ngày bởi những tiện ích mà nó đem lại nhưng làm thế nào để mỗi giáo án 
điện tử có chất lượng, phát huy được hiệu quả, góp phần tạo hứng thú cho học 
sinh trong mỗi giờ học mà không gây sự nhàm chán thì cần sự sáng tạo, sự đầu 
tư nghiêm túc của giáo viên. Bởi vậy, tôi luôn đầu tư thời gian, công sức, trí tuệ 
cho mỗi bài soạn, sử dụng linh hoạt và phong phú các hiệu ứng. 
 Đặc biệt sách giáo khoa toán lớp 2 - Cánh Diều có rất nhiều kênh hình 
trong quá trình học tập nên việc thiết kế giáo án điện tử với hiệu ứng đổi màu 
chữ, gạch chân dưới yêu cầu của đề bài sẽ giúp học sinh nhớ lâu hơn. Hoặc khi 
tóm tắt bài toán có thể dùng hình ảnh phù hợp để minh họa cho đề bài. Những bài 
toán về đếm hình được đưa lên màn hình lớn và tạo hiệu ứng tách, ghép hình sẽ 
giúp học sinh hiểu bài nhanh hơn. Khi tổ chức trò chơi có thể thêm âm thanh như 
tiếng chuông, tiếng vỗ tay,để thu hút sự chú ý của học sinh.
 14 Bài tập thực hành trên phần mềm liveworksheets
 Một số hình ảnh vận dụng CNTT vào việc dạy học môn Toán
 3.4. Giải pháp 4: Động viên, khích lệ học sinh kịp thời
 Khen ngợi là một phần thưởng tinh thần to lớn đối với học sinh tiểu học. 
Lời khen giúp các em tạo động lực và cải thiện kết quả học tập. Hiện nay, giáo 
viên đánh giá cao sự khích lệ, động viên học sinh của thông tư 27. Việc động 
viên, khích lệ học sinh kịp thời sẽ giúp học sinh tự tin những hành vi tích cực sẽ 
được phát huy. 
 Để đánh giá học sinh toàn diện hơn không những chỉ có thầy cô giáo tham 
gia đánh giá mà còn có sự đánh giá kết hợp của phụ huynh, bản thân tự đánh giá 
mình và các bạn trong lớp đánh giá lẫn nhau theo đúng hướng dẫn của thông tư 27: 
 “Giáo viên sử dụng linh hoạt, phù hợp các phương pháp đánh giá, nhưng 
chủ yếu thông qua lời nói chỉ ra cho học sinh biết được chỗ đúng, chưa đúng và 
cách sửa chữa; viết nhận xét vào vở hoặc sản phẩm học tập của học sinh khi cần 
thiết, có biện pháp cụ thể giúp đỡ kịp thời”.
 16 SRICKER thi đua học tập
 Một số hình ảnh động viên, khích lệ qua các hình thức.
 4. Kết quả nghiên cứu
 Giải pháp “ Đổi mới các phương pháp dạy học và tạo hứng thú học toán 
cho học sinh lớp 2” đã được các đồng nghiệp khác nghiên cứu và áp dụng trước 
đó. Tuy nhiên, các giải pháp mới chỉ được khai thác ở một trong năm thành tố 
của quá trình dạy học. Đó là mục đích dạy học, nội dung dạy học, phương pháp 
và hình thức tổ chức, phương tiện và thiết bị dạy học, kiểm tra đánh giá kết quả 
học tập. Khác với các giải pháp trước đó, tôi đã tác động vào cả 5 thành tố của 
quá trình dạy học để tạo hứng thú học toán cho các em. Ngoài ra, tôi còn áp dụng 
giải pháp cho nhiều đối tượng học sinh ơ trong trường có kết quả khách quan và 
tính ứng dụng cao. Đó cũng chính là tính mới của giái pháp so với các giải pháp 
tương tự mà tôi biết.
 Sau hơn một học kì, tôi cùng đồng nghiệp áp dụng giải pháp vào quá trình 
dạy toán cho học sinh lớp 2C của tôi, chúng tôi thu được kết quả như sau:
 Bảng tổng hợp kết quả tham dò mức độ hứng thú học Toán
 Cuối học kì I năm học 2023- 2024
 18 - Sau hơn 1 học kì tôi cùng đồng nghiệp áp dụng các giải pháp thì tỉ lệ 
học sinh hứng thú với môn toán đạt 80,6 %, số học sinh không hứng thú chỉ 
còn khoảng 3,2%.
 - Các em có ý thức tự giác tham gia các hoạt động và hoàn thành bài tập 
với độ chính xác cao.
 - Đa số các em đều rất tự tin, lớp học sôi nổi.
 20 Trên đây là một số kinh nghiệm của của bản thân đưa ra với mục đích nâng 
cao chất lượng dạy - học “Đổi mới PPDH và đánh giá học sinh tạo hứng thú học 
toán cho học sinh lớp 2” nói riêng và để góp phần nâng cao chất lượng dạy học 
môn Toán 2 nói chung. Trong quá trình viết sáng kiến chắc chắn còn những khiếm 
khuyết, tôi rất mong được sự góp ý của Hội đồng khoa học và đồng nghiệp để 
sáng kiến của tôi sát thực tế hơn và có giá trị trong dạy học.
 Tôi xin cam đoan sáng kiến kinh nghiệm tôi không sao chép, copy nếu sai 
tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.
 Tôi xin chân thành cảm ơn !
 Ba Vì, tháng 5 năm 2024
 Tác giả
 22