Sáng kiến kinh nghiệm Dạy học theo dự án, bài ”Mạng máy tính với cuộc sống” – Tin học 10 sách Cánh Diều

 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài 
Dạy học theo dự án là một phương pháp dạy học tích cực, tạo điều kiện cho học sinh 
chủ động và tự lực trong mọi hoạt động để chiếm lĩnh tri thức bài học. Khi học theo 
dự án, học sinh có cơ hội hình thành và phát triển các kĩ năng học tập và xã hội cần 
thiết. Vận dụng phương pháp dạy học dự án vào dạy học là một hướng đi đúng trong 
dạy học. 
Tin học là môn học có lí thuyết gắn bó chặt chẽ với thực nghiệm nên việc sử dụng dạy 
học dựa trên dự án trong môn Tin học là hợp lí và cần thiết. Dạy học dựa trên dự án 
đối với môn Tin học cho phép khai thác tối đa ưu thế đặc điểm nổi bật của môn học và 
của phương pháp dạy học này. Đây là điều kiện lí tưởng để khơi nguồn cảm hứng 
trong hoạt động học tập của học sinh. Bằng cách mang nội dung cuộc sống thực tế và 
công nghệ vào trong chương trình thông qua Dạy học dự án, học sinh được khuyến 
khích để trở thành một người làm việc độc lập, có tư duy phản biện và là những con 
người học tập suốt đời. Dạy học dự án không chỉ là một cách học; nó là một cách để 
làm việc cùng nhau. Nếu học sinh biết cách tự chịu trách nhiệm cho việc học của 
mình, các em sẽ tạo ra cơ sở cho cách các em làm việc với người khác trong cuộc 
sống trưởng thành của mình. 
Mục đích của việc sử dụng dạy học dựa trên dự án còn để khuyến khích học sinh trải 
nghiệm việc kết nối các tri thức rời rạc thành một tổng thể mạch lạc. Các dự án 
thường thực tế và liên quan đến công việc, đời sống. Ngoài việc giúp học sinh kết nối 
các tri thức rời rạc trong các môn học, thông qua việc cộng tác với nhau để hoàn thành 
dự án, học sinh có thể phát triển các năng lực chung như giao tiếp và hợp tác, giải 
quyết vấn đề và sáng tạo. Khi áp dụng dạy học dựa trên dự án vào chương trình Tin 
học, giáo viên có thể lựa chọn áp dụng những dự án dạng khám phá kiến thức mới 
(thích hợp với đối tượng học sinh khá giỏi), hoặc dự án dạng củng cố kiến thức đã học 
(thích hợp với đối tượng học sinh trung bình, yếu). 
Cuộc sống thực tế đòi hỏi trường học phải trang bị cho học sinh những kĩ năng cần 
thiết. Dạy học dự án là một trong những phương pháp giúp chúng ta thực hiện điều 
đó. + Phương pháp điều tra tình hình thực tiễn học trong dạy học ở trường THPT hiện 
nay. 
+ Phương pháp chuyên gia: Tham vấn đồng nghiệp giàu kinh nghiệm giảng dạy bộ 
môn, các giảng viên nhằm tranh thủ tiếp thu các kiến thức lí luận, kĩ thuật thiết kế và 
sử dụng bài tập trong dạy học phát triển năng lực cho học sinh. 
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá khách quan về tính hiệu quả của 
đề tài khi áp dụng vào giảng dạy thực tiễn. 
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài. 
Dạy học theo dự án, bài: MẠNG MÁY TÍNH VỚI CUỘC SỐNG – Tin học 10 sách 
Cánh Diều nhằm phát triển năng lực học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông 
2018. 
4. Tính mới và những đóng góp của đề tài 
Xây dựng hệ thống kế hoạch dạy học theo dự án từ đó phát triển các năng lực cốt lõi 
cho học sinh THPT đáp ứng mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Khai thác nội lực tích cực nhiều mặt của học sinh nhằm đạt đến cảm xúc hạnh phúc 
của người học. - Dự án về giáo dục; 
- Dự án về môi trường; 
- Dự án về văn hóa; 
- Dự án về kinh tế ...
2.2. Phân loại theo nội dung chuyên môn: 
- Dự án trong một môn học; 
- Dự án liên môn (nội dung bao gồm nhiều môn học khác nhau); 
- Dự án ngoài chương trình (dự án không liên quan trực tiếp đến nội dung các môn 
học trong chương trình học tập của người học). 
2.3. Phân loại theo quy mô: 
Người ta phân ra các dự án: nhỏ, vừa, lớn dựa vào: 
- Thời gian, chi phí; 
- Số người tham gia: nhóm, tổ, lớp, trường, liên trường 
- Phạm vi tác động (ảnh hưởng) của dự án: trong trường, ngoài trường, khu vực 
K.Frey (2005) đề nghị cách phân chia như sau: 
- Dự án nhỏ: thực hiện trong một số giờ học, có thể từ 2-6 giờ học; 
- Dự án trung bình: thực hiện trong một ngày đến một tuần hoặc 40 giờ học; 
- Dự án lớn: thực hiện với quỹ thời gian lớn, trên một tuần và có thể kéo dài nhiều 
tháng. 
2.4. Phân loại theo tính chất công việc: 
- Dự án “tham quan và tìm hiểu”; Ví dụ: Dự án tham quan và tìm hiểu một quy trình 
sản xuất, dịch vụ (rượu bia, xi măng, đồ gốm); Dự án tham quan và tìm hiểu việc sử 
dụng khí oxi ở bệnh viện  
- Dự án “thiết lập một cơ sở sản xuất, kinh doanh”; Ví dụ: Dự án xây dựng một cơ sở 
xử lí hạt giống (lúa, bắp ); Dự án mở một cửa hàng bán thực phẩm chế biến  
- Dự án “nghiên cứu, học tập”; Ví dụ: Dự án xác định độ pH của đất trồng; Dự án 
khảo sát môi trường chăn nuôi, trồng trọt  
- Dự án “tuyên truyền giáo dục, quảng cáo, tiếp thị sản phẩm”; Ví dụ: Dự án tuyên 
truyền giáo dục ý thức bảo vệ môi trường; Dự án giới thiệu cho nông dân cách nuôi 
trồng thủy sản, sử dụng phân bón hóa học, thuốc phòng trừ sâu bệnh Dự án tiếp thị 
sản phẩm cho các cơ sở sản xuất (oxi sạch, thuốc trừ sâu, phân bón ). - Học tập trong dự án là học tập trong hành động. Vì vậy, người học không tiếp thu 
thông tin một cách bị động mà là người tích cực giành lấy kiến thức. Như vậy, mỗi bài 
học đều thật sự hấp dẫn đối với người học vì đó là những vấn đề có thật trong đời 
sống. 
3.5. Phương tiện dạy học 
Phương tiện dạy học trong dạy học dự án là sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, máy 
tính, internet, các phương tiện trình chiếu Người học cần được tạo điều kiện sử 
dụng công nghệ thông tin khi sản xuất một ấn phẩm, khi trình bày vấn đề...
3.6. Môi trường và thời gian thực hiện dự án 
Dự án có thể chỉ giới hạn trong phạm vi lớp học và có độ dài khoảng 1-2 tiết, hoặc có 
thể vượt ra ngoài phạm vi lớp học và kéo dài trong suốt năm học. 
4. Đặc điểm của dạy học dự án 
4.1. Người học là trung tâm của dạy học dự án 
- Dạy học dự án chú ý đến nhu cầu, hứng thú của người học: người học được trực tiếp 
tham gia chọn đề tài, nội dung học tập phù hợp với khả năng và hứng thú của cá nhân. 
Dạy học dự án là một phương pháp dạy học quan trọng để thực hiện quan điểm dạy 
học lấy học sinh làm trung tâm. 
- Người học tham gia tích cực và tự lực vào các giai đoạn của quá trình dạy học, từ 
việc xác định mục đích, lập kế hoạch đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, 
đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Giáo viên chủ yếu đóng vai trò tư vấn, hướng 
dẫn, giúp đỡ, khuyến khích tính tích cực, tự lực, tính trách nhiệm, sự sáng tạo của 
người học. 
- Người học không chỉ nghe, ghi nhớ, nhắc lại mà cần thu thập thông tin từ rất nhiều 
nguồn khác nhau rồi phân tích, tổng hợp, đánh giá và rút ra tri thức cho mình. 
- Người học không chỉ tiếp thu kiến thức về các sự kiện mà còn áp dụng lý thuyết vào 
thực tế, rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề. 
4.2. Dạy học thông qua các hoạt động thực tiễn của một dự án 
- Trong quá trình thực hiện dự án, người học tiếp thu kiến thức và hình thành kỹ năng 
thông qua các hoạt động thực tiễn. 
- Chủ đề của dự án luôn gắn liền với những tình huống của thực tiễn xã hội, với những 
nghề nghiệp cụ thể, đời sống có thực - Để có một sản phẩm tốt do người học tự làm, giáo viên phải khéo léo điều chỉnh dự 
án sao cho sản phẩm của dự án là kết quả của quá trình thực hiện một công việc thực 
tế chứ không chỉ là trình bày lại các thông tin thu thập được. 
- Giáo viên cùng với người học đánh giá sản phẩm dựa trên tính thực tế, tính hữu ích 
của sản phẩm và sự kết hợp làm việc giữa các thành viên trong nhóm. 
- Những sản phẩm đem lại nhiều ích lợi đối với xã hội thường được đánh giá cao. 
Chúng có thể được công bố, giới thiệu rộng rãi và đưa vào sử dụng trong thực tế. 
5. Tác dụng của dạy học dự án 
5.1. Dạy học dự án làm cho nội dung học tập trở nên có ý nghĩa hơn 
- Trong dạy học dự án, nội dung học tập trở nên có ý nghĩa hơn bởi vì nó được tích 
hợp với các vấn đề của đời sống thực, từ đó kích thích hứng thú học tập của người 
học.
- Dạy học dự án gắn lý thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã 
hội, giúp việc học tập trong nhà trường giống hơn với việc học tập trong thế giới thật. 
- Người học có cơ hội thực hành và phát triển khả năng của mình để hoạt động trong 
một môi trường phức tạp giống như sau này họ sẽ gặp phải trong cuộc sống. 
5.2. Dạy học dự án góp phần đổi mới phương pháp dạy học, thay đổi phương thức 
đào tạo 
- Học tập dự án chuyển giảng dạy từ "giáo viên nói" thành "học viên làm". Người học 
trở thành người giải quyết vấn đề, ra quyết định chứ không phải là người nghe thụ 
động. Họ hợp tác theo nhóm, tổ chức hoạt động, tiến hành nghiên cứu, giải quyết vấn 
đề, tổng hợp thông tin, tổ chức thời gian và phản ánh về việc học của mình. 
- Dạy học dự án tạo điều kiện cho nhiều phong cách học tập khác nhau, sử dụng thông 
tin của những môn học khác nhau. Nó giúp người học với cùng một nội dung nhưng 
có thể thực hiện theo những cách khác nhau. 
- Dạy học dự án yêu cầu học viên sự tư duy tích cực để giải quyết vần đề, kích thích 
động cơ, hứng thú học tập. 
- Dạy học dự án khuyến khích việc sử dụng các kỹ năng tư duy bậc cao, giúp cho 
người học hiểu biết sâu sắc hơn nội dung học tập. tính tích cực, tự lực, tính trách nhiệm, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết các vấn 
đề của người học. 
5.5. Dạy học dự án giúp người học phát triển khả năng giao tiếp 
- Dạy học dự án không chỉ giúp người học tiếp thu kiến thức, mà còn giúp họ nâng 
cao năng lực hợp tác, khả năng giao tiếp với người khác. 
- Dạy học dự án thúc đẩy sự cộng tác giữa các học viên và giáo viên, giữa các học 
viên với nhau, nhiều khi mở rộng đến cộng đồng. 
6. Những hạn chế và khó khăn của dạy học dự án 
6.1. Hạn chế 
- Dạy học dự án đòi hỏi nhiều thời gian. Đây là trở ngại lớn nhất, nếu không được bố 
trí thời gian hoặc giáo viên không có sự linh hoạt thì buộc những người thực hiện phải 
làm việc ngoài giờ. Điều này lí giải tại sao một phương pháp dạy học có nhiều ưu 
điểm như dạy học dự án lại rất khó đi vào thực tiễn dạy học ở nước ta. 
- Không thể áp dụng dạy học dự án tràn lan mà chỉ có thể áp dụng với những nội dung 
nhất định trong những điều kiện cho phép. Dạy học dự án không thể thay thế phương 
pháp thuyết trình trong việc truyền thụ những tri thức lý thuyết hay việc thông báo 
thông tin. 
- Dạy học dự án đòi hỏi có sự chuẩn bị và lên kế hoạch thật chu đáo thì mới lôi cuốn 
được người học tham gia một cách tích cực. 
- Hoạt động thực hành, thực tiễn khi thực hiện dạy học dự án đòi hỏi phương tiện vật 
chất và tài chính phù hợp.
- Dạy học dự án khó áp dụng ở cả bậc đại học cũng như trung học, tiểu học. 
6.2. Những khó khăn khi dạy học dự án 
* Người học thường gặp khó khăn khi: 
- Xác định một dự án, thiết kế các hoạt động và lựa chọn phương pháp thích hợp. 
- Thiết lập mục tiêu rõ ràng cho các giai đoạn khác nhau của dự án. 
- Tiến hành điều tra, tìm những câu hỏi để thu thập thông tin một cách khoa học. - 
Quản lý thời gian, giữ đúng thời hạn cho từng công việc và khi kết thúc dự án. - Phối 
hợp và hợp tác trong nhóm. 
* Giáo viên thường gặp khó khăn khi: 
- Muốn hiểu đúng và đầy đủ về dạy học dự án. - Học viên thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau rồi tổng hợp, phân tích và tích 
lũy kiến thức thu được qua quá trình làm việc. Như vậy, các kiến thức mà người học 
tích lũy được thử nghiệm qua thực tiễn. 
Bước 4: Thu thập kết quả 
- Kết quả thực hiện dự án có thể được viết dưới dạng dạng ấn phẩm (bản tin, báo, áp 
phích, thu hoạch, báo cáo) và có thể được trình bày trên Power Point, hoặc thiết kế 
thành trang Web 
- Tất cả học viên cần được tạo điều kiện để trình bày kết quả cùng với kiến thức mới 
mà họ đã tích lũy thông qua dự án (theo nhóm hoặc cá nhân). 
- Sản phẩm của dự án có thể được trình bày giữa các nhóm người học, giới thiệu trước 
lớp, trong trường hay ngoài xã hội. 
Bước 5: Đánh giá dự án, rút kinh nghiệm 
- Giáo viên và người học đánh giá quá trình thực hiện và kết quả dự án dựa trên những 
sản phẩm thu được, tính khúc chiết và hợp lý trong cách thức trình bày của các em. 
- Giáo viên hướng dẫn người học rút ra những kinh nghiệm cho việc thực hiện các dự 
án tiếp theo. 
- Kết quả dự án có thể được đánh giá từ bên ngoài. 
7.2. Những bài học kinh nghiệm để dạy học dự án thành công 
- Việc phân chia các bước trong dạy học dự án chỉ có tính tương đối. Trong thực tế 
chúng có thể xen kẽ và thâm nhập lẫn nhau. 
- Giáo viên phải phác họa trước các ý tưởng cơ bản của dự án. Nếu không bám sát vào 
mục tiêu dạy học, mục đích của dự án sẽ mơ hồ và kết quả học tập có thể bị hiểu sai. 
- Hãy để cho nội dung đào tạo định hướng việc lựa chọn và thiết kế dự án. Dựa vào 
mục đích, mục tiêu và chuẩn kiến thức, kĩ năng; giáo viên sẽ lựa chọn các bài học cần 
ưu tiên trong chương trình. Khi thiết kế dự án, phải chắc chắn rằng việc lập kế hoạch 
hành động sẽ giúp cho người học xác định được mục tiêu học tập dự kiến.
- Giáo viên nên luôn nhớ rằng mình là người hướng dẫn và hỗ trợ, không làm thay mà 
là tạo điều kiện cho học viên làm việc. 
- Giáo viên cần đặt câu hỏi cho người học suy nghĩ và thử thách họ. Nên lựa chọn 
những câu hỏi định hướng một cách cẩn thận để người học tiếp thu được những kiến 
thức cần thiết trong chương trình. 10. Dự án có sự tham gia của công nghệ hiện đại. Người học được tiếp cận với nhiều 
công nghệ khác nhau để hỗ trợ việc phát triển kỹ năng tư duy và tạo ra sản phẩm có 
chất lượng tốt. 
II. Dạy học theo dự án bài “Mạng máy tính với cuộc sống” 
Trong mục này chúng tôi sẽ trình bày các bước làm cụ thể khi dạy học theo phương 
pháp dự án với bài “Mạng máy tính với cuộc sống” và một số kết quả thu được bằng 
hình ảnh thực tế tại hiện trường. 
Bước 1: Chọn đề tài 
- Tìm trong chương trình học tập các nội dung cơ bản có liên quan hoặc có thể ứng 
dụng vào thực tế. 
- Phát hiện những gì tương ứng đã và đang xảy ra trong cuộc sống. Chú ý vào những 
vấn đề lớn mà xã hội và thế giới đang quan tâm. 
- Giáo viên phân chia lớp học thành các nhóm, hướng dẫn người học đề xuất, xác định 
tên đề tài. Đó là một dự án chứa đựng một nhiệm vụ cần giải quyết, phù hợp với các 
em, trong đó có sự liên hệ nội dung học tập với hoàn cảnh thực tiễn đời sống xã hội. 
Giáo viên cũng có thể giới thiệu một số hướng đề tài để người học lựa chọn. 
Cụ thể: 
Bài học: “Mạng máy tính với cuộc sống” 
Đề tài 1: “Mạng máy tính với học sinh” 
Đề tài 2: “Mạng máy tính với xã hội” 
Đề tài 3: “Mạng xã hội, Game online, ...” 
Bước 2: Xây dựng đề cương dự án 
- Giáo viên hướng dẫn người học xác định mục đích, nhiệm vụ, cách tiến hành, kế 
hoạch thực hiện dự án; xác định những công việc cần làm, thời gian dự kiến, vật liệu, 
kinh phí 
- Xác định mục tiêu học tập cụ thể bằng cách dựa vào chuẩn kiến thức và kĩ năng của 
bài học/chương trình, những kĩ năng tư duy bậc cao cần đạt được. 
- Việc xây dựng đề cương cho một dự án là công việc hết sức quan trọng vì nó mang 
tính định hướng hành động cho cả quá trình thực hiện, thu thập kết quả và đánh giá dự 
án.
Cụ thể: Bước 3: Thực hiện dự án 
- Các nhóm phân công nhiệm vụ cho mỗi thành viên. 
- Các thành viên trong nhóm thực hiện kế hoạch đã đề ra. 
- Học sinh thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau rồi tổng hợp, phân tích và tích 
lũy kiến thức thu được qua quá trình làm việc. 
Gợi ý về những việc cần làm: 
- Tìm hiểu sách giáo khoa, tìm kiếm thông tin qua mạng, quan sát qua thực tế xã hội. 
- Sử dụng Google sheet hoặc Google doc để tổng hợp thông tin, làm việc nhóm. 
- Có thể sử dụng công cụ khảo sát bằng Google để tiến hành khảo sát nội dung liên 
quan. 
- Chuẩn bị sản phẩm và báo cáo kết quả dự án. 
Gợi ý về sản phẩm: 
- Sản phẩm thứ nhất: Bản mô tả về lợi ích và những tác động tiêu cực từ mạng máy 
tính với học sinh. (Nhóm 1) - Poster Hình 2. Học sinh đang trình bày kết quả dự án được viết dưới dạng ấn phẩm
 Hình 3. Học sinh trình bày sản phẩm dự án bằng powerpoint Hình 6. Lớp học trong tiết trình bày sản phẩm dự án
Một số hình ảnh kết quả học sinh khảo sát việc sử dụng mạng xã hội
 Hình 7. Hình 10.
 Hình 11.
Một số hình ảnh học sinh khảo sát việc chơi Game online Hình 14.
Hình 15. PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT VÀ KHẢ THI CỦA
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Họ và tên: . 
Trường THPT: . 
Hãy vui lòng cho biết ý kiến của mình về những vấn đề sau bằng cách khoanh tròn 
vào đáp án mà chúng ta cho là phù hợp nhất. 
Câu 1: Dạy học theo dự án có cần thiết ở trường THPT hay không? 
A. Rất cần thiết B. Cần thiết C. Ít cần thiết D. Không cần thiết. 
Câu 2: Bài học “Mạng máy tính với cuộc sống” dạy theo phương thức dự án có khả 
thi không? 
A. Rất khả thi B. Khả thi C. Ít khả thi D. Không khả thi 
2.2. Phương pháp khảo sát: Sử dụng công cụ khảo sát của Google. 
3. Đối tượng khảo sát 
Tổng hợp đối tượng khảo sát
TT Đối tượng Số lượng 
1 Giáo viên 30 
2 Học sinh 75 
 Σ 105 
4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của đề tài. 
4.1. Sự cần thiết của phương pháp dạy học theo dự án 
- Tổng số người tham gia khảo sát: 105 
+ Rất cần thiết: 65 (61.9%) 
+ Cần thiết: 32 (30.5%) 
+ Ít cần thiết: 8 (7.6%) 
+ Không cần thiết: 0 (0%) 
Bảng đánh giá sự cần thiết
TT Giải pháp Các thông số 
 X Mức 
1 Dạy học theo dự án 3.6 Rất cấp thiết